Σάββατο 5 Ιανουαρίου 2013

Παρθένες της Αλβανίας

Vergini Giurate

Οι άνδρες ζουν λιγότερο. Οι άνδρες σκοτώνονται σε καυγάδες, πολέμους τροχαία. Οι άνδρες έφτιαξαν ένα κόσμο στηριγμένο σε μια εξουσία που στηρίζεται στη σωματική δύναμη. Οι άνδρες σε πολλές κοινωνίες παντρεύονται πολλές γυναίκες. Οι άνδρες ακόμα και στις μονογαμικές κοινωνίες έχουν, ή ζουν σα να έχουν, πολλές γυναίκες.
Δε χρειαζόμαστε ντοκτορά στα μαθηματικά για να συμπεράνουμε πως αυτά σημαίνουν πως ανά πάσα στιγμή στην ιστορία μας οι κοινωνίες μας έχουν ένα περίσσευμα γυναικών. Τις εποχές που αυτές οι γυναίκες δεν είχαν δικαίωμα να εργαστούν (παρά πουλώντας το σώμα τους με συνέπεια τον εξοστρακισμό) κάθε οικογένεια είχε ένα περίσσευμα θείες, δωρεάν νταντάδες κι υπηρέτριες καταδικασμένες να ζουν από την ελεημοσύνη της βασίλισσας-μέλισσας, της αδελφής τους που είχε τεκνοποιήσει.
Οι λίγοι άνδρες που δε σκοτώνονταν σε ανταγωνιστικά παιχνίδια και βεντέτες και πολέμους ή που δεν χάνονταν σε τόπους μακρινούς να βρουν την τύχη τους, καρπώνονταν τη γη, την πατρική περιουσία κι ένα χαρέμι δούλες που έρχονταν σα προίκα με τη γυναίκα τους ή σα κληρονομιά από τη μάνα τους. Είναι ένα σύστημα πρακτικό (αν είσαι άνδρας) όπως και τα πρωτοτόκια διότι εμποδίζει τον καταμερισμό της γης και εξασφαλίζει μια πειθαρχία δίχως κρατική αστυνόμευση αφού υπόλογος είναι μόνο ο αρχηγός της οικογένειας ο οποίος παρέχει τροφή και στέγη στα μέλη που από συμφέρον και παραδοσιακούς κώδικες τιμής οφείλουν να τον υπακούουν.
Τι γίνεται όμως όταν ένας τόπος παραείναι πολεμικός και άγριος; Τι γίνεται αν οι άνδρες λιγοστέψουν τόσο που μεγάλα σόγια μένουν ακέφαλα;
Οι Αλβανοί, όπως ελπίζω να γνωρίζετε, υπήρξαν (με τους Ελβετούς) οι γενναιότεροι μισθοφόροι της Ευρώπης. Το θάρρος τους, η σωματική δύναμη, η ανδρική πολεμική κουλτούρα τους, μαζί με το σκληρό και άγριο τόπο τους τούς είχαν κάνει θρύλο ανίκητο και περιζήτητους στο παιδομάζωμα. Από όσους έφευγαν, θέλοντας και μη, πολλοί δε γύριζαν ποτέ κι είναι ενδιαφέρον και μοναδικό το τι σκαρφίστηκαν για να γεμίσει το κενό. Εφηύραν το θεσμό του επίτιμου ανδρός, ένα αξίωμα που δινόταν σε παρθένα που ορκιζόταν κι αυτόματα, ως μόνος άνδρας του σογιού, ανακηρυσσόταν σε αρχηγό της φάρας.
Οι κοπέλες αυτές (που λέγονται burnesha) υιοθετούσαν ντύσιμο και φέρσιμο ανδρικό, είχαν ελευθερία κινήσεως, δικαίωμα να οδηγούν, να βγαίνουν και να συναλάσσονται, πήγαιναν στο καφενείο κι απολάμβαναν όλα τα δικαιώματα του επίτιμού τους φύλου και αποτελούν απόδειξη (και μεγάλη επιβεβαίωση για μας τις φεμινίστριες της μποβουαρικής άποψης) ότι γυναίκα δε γεννιέσαι, γίνεσαι κι ότι είναι επίκτητα πολλά από τα θηλυκά κοινωνικά χαρακτηριστικά που μας φορτώνει η κοινωνία.
Καθώς οι παλιοί αγροτικοί πατριαρχικοί κώδικες εξασθενούν αυτές οι παρθένες λιγοστεύουν πια μα ευτυχώς έχουν προσελκύσει φωτογράφους και μελετητές. Ελπίζω στα επόμενα χρόνια να μάθουμε πιο πολλά γι αυτές και να ακούσουμε τη φωνή τους όπως αυτής στο video που δε μετανιώνει λέει που δεν απέκτησε παιδιά αλλά στην πιο 'πολιτισμένη' (όπως λέει) σύγχρονη κοινωνία ελπίζει άλλα κορίτσια να μη χρειαστεί να δώσουν τον όρκο που έδωσε.
Χαρείτε τις!
















H6eW6M-WIUY και 4KgS3G9W-XM χωρίς ελληνικούς υποτίτλους, πράγμα χαρακτηριστικό του τόπου μας που χρόνια τώρα κλείνει τα μάτια σε ό,τι αφορά τους γείτονες μα ανοίγει αγκαλιές στα υπερατλαντικά.

22 σχόλια:

  1. Ωραίο άρθρο! Και πολύ ενδιαφέρουσα η αλβανική παράδοση που ανέφερες! Καλή χρονιά!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  2. Καλή χρονιά Δάφνη!
    Γνωστές οι ορκισμένες παρθένες, αν και δεν το'χα δει ποτέ από φεμινιστικής πλευράς. Για μένα είναι άλλο ένα επακόλουθο της αντρικής συμπεριφοράς, μη σου πω της πατριαρχικής κοινωνίας. Αυτοί που επιζητούν εξουσία, δύναμη, πλούτο κ.α. μέσω πολέμων ή άλλων βίαιων πρακτικών, αφήνουν πίσω τους γυναίκες να παίξουν το ρόλο τους. Λίγο άδικο ίσως; "φεύγω εγώ, μείνε εσύ και παίξε το ρόλο μου, και το καλό που σου θέλω μην παρεκκλίνεις;"
    Σήμερα, ας υποθέσουμε πως οι γυναίκες την έχουν αυτή την επιλογή. Παλιά όμως; Την είχαν ή ήταν αναγκασμένες να ανδρωθούν (κυριολεκτικά) από την ανάγκη ύπαρξης ενός άντρα; Και γιατί να είναι τόσο επιτακτική αυτή η ανάγκη;
    Σαφώς και δε γεννιέσαι γυναίκα, αλλά γίνεσαι. Στο πρώτο δεν έχεις επιλογή. Να μην έχεις ούτε στο δεύτερο;

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Τραγικές συνθήκες, τραγικές ζωές ephee μου.
      Άξιο μελέτης και πολύ ενδιαφέρον όμως που εκεί στην πιο ανδροκρατούμενη περιοχή της Ευρώπης, σε χωριά που ζούσαν κάτω από ένα δικο τους sharia, τον περιβόητο μεσαιωνικό 'κώδικα' αναγκάστηκαν να φτιάξουν αυτό το παραδρομάκι ώστε να μην απελευθερωθούν οι γυναίκες, να μη χρειαστεί προνόμια ελευθερίας η χήρα ή η ορφανή αλλά πάντα να υπάρχει ένας 'πατερ'-φαμίλιας..

      Καλή χρονία σου εύχομαι!!

      Διαγραφή
  3. Καλή χρονιά Δάφνη!
    Για το βιντεάκι δεν έχω λόγια...

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  4. Δε θυμάμαι που το είχα δει..ίσως να το είχα διαβάσει, αλλά είναι απίστευτο τι "σκαρφίζονται" οι άντρες για να μη χάσουν την εξουσία..από την άλλη είναι το ίδιο απίστευτο που τόσες γυναίκες απλά το δέχονταν.."άλλαζαν" φύλλο έτσι απλά, ενώ θα μπορούσαν να αλλάξουν νοοτροπία..ανατριχιαστικό!!!

    Καλή σου μέρα Δάφνη μου!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. καλημέρα

      έμεινα άναυδος έβαλα την σύζηγο να μου μεταφράσει το βίδεο...

      τι υπέροχος πλούτος εκεί πάνω... ιδιαίτερα το Κόσοβο πρέπει να είναι θησαυρός...


      και ναι οι γυναίκες είναι ισότιμες και όλοι οι άνθρωποι πρέπει να γένουν ίσοι όχι όμοιοι...

      τώρα αυτά είναι περιττά και κοινοτυπίες αλλά αξίζει να λέγονται

      Διαγραφή
    2. Μεγάλη χαρά έχω που σου άρεσε akrat,
      ξέρω το ενδιαφέρον σου για 'εκεί πάνω'..
      Και μου αρέσει που το είδε κι η γυναίκα σου αυτή τη φορά,
      Καλό απόγευμα να έχετε!

      Διαγραφή
  5. Αντίστοιχα στην Πολυνησία, σε μια πιο μητριαρχική κοινωνία, απο την κάθε οικογένεια επιλεγόταν ένα αγόρι κι ανατρεφόταν ως γυναίκα, το οποίο είχε επίτημη θέση στην οικογένεια και στην κοινωνία, αναλαμβάνοντας το ρόλο της διαχείρησης της περιουσίας, της ανατροφής των παιδιών και τον πρώτο λόγο στην κοινότητα.
    Η "ανάγκη" αυτή ξεκίνησε λόγο της μεγάλύτερης θνησιμότητας των γυναικών οι οποίες πέθαιναν στην γέννα και υπήρχε η ανάγκη για την ανατροφή των παιδιών. Mahu , ονομάζονται στην γλώσσα της Ηawai και Fa'afafine στη Samoa, καθώς είχαν δικαίωμα στο γάμο και στην οικογένεια, ενώ σε άλλα μέρη θεωρούνταν ιέρειες, ευλογημένες απο τη Μάνα Θεά, την υπέρτατη των θεοτήτων.

    Καλη σου Μέρα Δάφνη.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Μου ανοίγεις πόρτες προς τελείως άλλους κόσμους που (με λύπη) αγνοώ.. αγαπητέ μου Ben!

      Καλό σου απόγευμα!

      Διαγραφή
  6. Κι ομως αν στρεψεται το βλεμμα στην ελληνικη επαρχια
    τα προηγουμενα χρονια αλλα και σημερα
    θα δειτε πολλες γυναικες να ειναι μητερες και πατερες ταυτοχρονα
    να ζουν και να δουλευουν σαν ανδρες (περισσοτερο απο τους ανδρες)
    χωρις να ειναι επιτιμες η οτι αλλο

    ΥΓ.
    Αγνοουσα το παραπανω που ειδα και με τρομαξε να πω την αληθεια

    Καλο βραδυ Δαφνη



    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Αγαπητέ μου Velvet
      δε θεωρώ τον άνδρα ανώτερο ώστε να πως «δουλευουν σαν ανδρες (περισσοτερο απο τους ανδρες)».

      Οι γυναίκες πάντα δουλεύουν περισσότερο σε όλους τους πατριαρχικούς πολιτισμούς, ακόμα κι όταν είναι νοικοκυρές-τρόπαια κι έχουν χρέος να γεννάνε και να είναι πάντα άψογες ενώ ο αφέντης δουλεύει με ωράριο και τις υπόλοιπες ώρες κάνει το κέφι του.

      Πάντως ναι, είναι τρομακτικό...ιδίως πώς τα χαρακτηριστικά μετατρέπονται σε 'ανδρικά' κάνοντας ανδρική ζωή. Κάτι μας λέει αυτό για τα στερεότυπα νομίζω.

      Καλή σου εβδομάδα!

      Διαγραφή
  7. Βάρβαρο έθιμο, αφού αναγκάζει την γυναίκα να αρνηθεί την φύση της ανεξάρτητα από τους λόγους αυτής της μετάλλαξης.
    Το τραγικό είναι ότι έπρεπε να ταυτιστούν με τον ρόλο του άντρα υιοθετώντας τον τρόπο συμπεριφοράς του και προσαρμόζοντας την εμφάνιση στα αντρικά πρότυπα.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Ναι αλλά ποια είναι η «φύση της»;
      Όταν ρωτήθηκαν αν τις πειράζει που έχασαν το sex κοιτούσαν με απορία. Ποιο sex; To αναγκαστικό πεντάλεπτο κάτω από τον άπλυτο μπεκρή με τον οποίο σε πάντρεψαν από τα 13; Η αγροτιά ξέρεις, δε φημίζεται για προκαταρκτικά και τρυφερότητες.
      Είναι μια επιλεγμένη αποχή για να αποφευχθεί η σκλαβιά- μα κι αυτό το λέω από τη δική μου «δυτική» σκοπιά ξεχνώντας πως σ΄αυτές τοις κοινωνίες δε μετρά το εγώ.

      Κι εν τέλει μήπως τα 'πρότυπα' ανδρικά ή γυναικεία είναι κατασκευάσματα στα οποία ανεξαρτήτως φύλου υποτασσόμαστε;

      Διαγραφή
  8. Θα μου επιτρεψεις Δαφνη να παραθεσω τις παρακατω πληροφοριες που εψαξα και βρηκα απο το βιβλιο της Elvira Dones “Vergini Giurate”
    Μια και το θεμα που αναρτησες μου εκανε τρομερη εντυπωση

    Η Hana εγκαταλείπει τις σπουδές της για να επιστρέψει για να ζήσει στα βουνά της βόρειας Αλβανίας, στο σπίτι του θείου του, ο οποίος την ανάθρεψε μετά το θάνατο των γονιών του και τώρα είναι χήρος και άρρωστος. Μια πράξη αγάπης και ευγνωμοσύνης που αναλαμβάνει τα χαρακτηριστικά ενος φοβερου ολοκαυτώματος για τον εαυτό της, όταν η Hana, αρνείται να δεχθεί το γάμο με συνοικέσιο που είχαν συμφωνήσει για αυτή και πιστεύει ότι ο μόνος τρόπος για να λύσει τα προβλήματά της και να γίνει «ένορκη παρθένος»: μία από αυτές τις γυναίκες , δηλαδή - η ύπαρξη των οποίων προβλέπεται από την αλβανική Κανούν - ότι κάποια στιγμή στη ζωή τους αποφασίζουν να γινουν άνδρες και να εγκαταλείψουν τη θηλυκότητά τους.


    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Χαίρομαι που σε ενδιέφερε το θέμα αγαπητέ Velvet
      κι ευχαριστώ.

      (Ο 'κανούν' –τρομερή υπόθεση– είναι ένα μεσαιωνικό κατασκεύασμα που ακόμα ισχύει σε πολλά χωριά κι είναι υπαίτιο για βεντέτες κι εγκλήματα τιμής αποφασισμένα από τους αρχηγούς της κάθε φάρας).

      Διαγραφή

  9. Ονομάζονται "Ορκωτές Παρθένες». Είναι οι γυναίκες που επιλέγουν να "γίνουν άντρες" για να αποκτήσουν ελευθερία και περισσότερα δικαιώματα, απορρίπτοντας τον έρωτα, τόσο σωματικά όσο και πλατωνικά. Αυτή η πολύ αρχαία παράδοση, η οποία επηρέασε και εξακολουθεί να επηρεάζει μερικώς την βόρεια Αλβανία και άλλες χώρες που συνορεύουν με αυτή, αναγνωρίζεται από το νόμο.

    Τα δικαιώματα των γυναικών, πατριαρχικές κοινωνίες, η υποτιθέμενη ανωτερότητα του άνδρα πάνω από το ασθενές φύλο. Όλες αυτές οι πραγματικότητες συγκλίνουν στο φαινόμενο του "Ορκωτών Παρθένων». Η μετάβαση από την ζωή μιας γυναίκας σε ένα ανδρικό τρόπο ζωής δεν γίνεται με χειρουργικό τρόπο. Όποιος επιλέγει να «γίνει ένας άνδρας" το κάνει μέσω ενός προσωπικού όρκου που, εκ του νόμου, εγγυάται την απόκτηση των δικαιωμάτων που αναγνωρίζονται στο αρσενικό, αλλά όχι το θηλυκό. Αυτό το φαινόμενο επίσης διέπεται και από τον κώδικα γνωστό ως «Κανούν του Leke Dukagjini", μία από τις πιο σημαντικές νομοθετικές κώδικες της αρχαιότητας.

    Η πρακτική αυτή έχει επιβιώσει για εκατοντάδες χρόνια, αν και οι περιπτώσεις των "Ορκωτών Παρθένων" σήμερα είναι λίγες (30-40 περίπου) και περιορίζεται στην Αλβανία, το Κοσσυφοπέδιο, τη Σερβία και το Μαυροβούνιο.
    Ο θάνατος του πατέρα ή του συζύγου, η απουσία ενός άνδρα κουβαλητή, έλλειψη κεφαλαίων, αυτοί είναι οι κύριοι λόγοι που στο παρελθόν θα μπορούσαν να φέρουν μια γυναίκα να πάρει μια τόσο δραστική απόφαση. Όμως, η "μετατροπή" από γυναίκα σε άντρα θα μπορούσε να συμβεί ακόμη και σε περίπτωση έλλειψης των αρσενικών κληρονόμων, ώστε να επιτρέψουν σε ένα παιδί να έχουν πρόσβαση στη κληρονομιά.

    Elvira Dones “Vergini Giurate” που παρουσιάστηκε και ως βιντεο ντοκουμέντο στο "Best Documentary" al Baltimore Women's Film Festival 2007


    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Αν βρήκες το εν λόγω ντοκιμαντέρ θα χαρώ να το αναρτήσω.

      Στα άλλα που λέει συμφωνώ εκτός του αριθμού. Πρόσφατα μετρήθηκαν κι οι λίγες τις Βοσνίας και θεωρείται ότι ακόμα υπάρχουν γύρω στις 100, μάλιστα μια πολύ 'νέα'.

      Διαγραφή
  10. Μπράβο Δάφνη. Δεν ξέρω πως μου ξέφυγε η παραπάνω ανάρτηση σου τόσες μέρες. Μου άρεσε πάρα πολύ . Και πάλι μπράβο.

    ΑπάντησηΔιαγραφή

Το Blogger με ενημερώνει ότι δε μου επιτρέπει να απαντώ στα σχόλια στο ίδιο μου το blog- λόγω κάποιας ρύθμισής μου για cookies (την οποία δε θυμάμαι) .

Ψάχνω για να διορθώσω
μα εν τω μεταξύ ΣΑΣ ΖΗΤΩ ΣΥΓΓΝΩΜΗ που δεν απαντώ πάντα
και ΣΑΣ ΕΥΧΑΡΙΣΤΩ που σχολιάσατε.
Μου δίνετε μεγάλη χαρά όταν κάνετε τον κόπο- ακόμα κι αν διαφωνούμε.