Ο Βύρων κι ο Αμνός μέρα λαμπρή θανάτου

19 Απριλίου σήμερα και μνημονεύω δυο θυσιασμένους.

Πρώτο το Αρνίο, ο Αμνός του Κυρίου, από 'Τα 40 Του Θανάτου' μου. Όταν ερχόμενες γενιές αιγοπροβάτων θα διηγούνται την Ιστορία τους, το 2019 το εθνοσωτήριο θα το θυμούνται χρονιά λαμπρή, γιορτή μεγάλη, μόνη Λαμπρή στην οποία δεν έχασε η μάνα το παιδί.

Και ιδού το ποίημα.

Ακολουθεί ο άλλος νεκρός. Ο Βύρων που εξέπνευσε στο Μεσολόγγι στις 19 Απριλίου, Μεγάλη Παρασκευή του 1824. Γνωρίζουν όσοι με διαβάζουν ότι τον έχω διαβάσει και αγαπήσει και μεταφράσει και πως έχω αναφερθεί πολύ στα βιογραφικά του. Από τα 'Περί Ανάγνωσης- Επιστολές σε Έναν Αναγνώστη' (που πρωτοδημοσιεύθηκαν στο Περί Γραφής, σας φέρνω απόσπασμα από το άλλο μου blog κι αν ενδιαφέρεστε για πιο πολλά μπαίνετε εκεί και κάνετε κλικι στη ετικέτα 'Βύρων' κάτω από το κείμενο.

Εν τω βιβλίω της ζωής του αρνίου..

      ..... «οι  γεγραμμένοι ἐν τῷ βιβλίῳ τῆς ζωῆς τοῦ ἀρνίου»

"Ιωάννη Αποκάλυψις 21.27 

Σωστά κι ωραία γιορτάζετε κι εύχομαι και του χρόνου.

Επειδή όμως η χαρά του ενός είναι ο πόνος του άλλου

πέφτει σ' εμένα να θρηνήσω τα αδικοχαμένα νιάτα

και την κακή τη μοίρα του αρνιού

τούτη τη μέρα της ετήσιας τελετουργικής σφαγής.

Ως χορτοφάγος σήμερα είμαι με το αρνί 

κι όχι με την παράδοση.

Όμως δεν είναι ότι λέω μη φάτε.

Λέω μόνο:

'Ιδε ο αμνός θεού, βοσκού, κρεοπώλη ή ταβερνιάρη.

'Ιδε το πρόβατον επί σφαγήν.

'Ιδε

τρώγοντας, πίνοντας και ανταλλάσσοντας

Φιλί Αγάπης κι Αληθώς Ανέστη.

'Ιδε

μπροστά σου σε τραπέζι, τάβλα ή ταψί.

'Ιδε

ότι υπάρχει πάντα κι η άλλη όψη.

Κι ότι

εν τω βιβλίω της ζωής (του αρνίου)

το Πάσχα σου είναι  μιά αποφράδα μέρα

μιας ετήσιας τελετουργικής σφαγής.

☨

ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ

..Ἴδε ὁ ἀμνὸς τοῦ Θεοῦ. ..'.(Κατά Ιωάννην) 

"οι  γεγραμμένοι ἐν τῷ βιβλίῳ τῆς ζωῆς τοῦ ἀρνίου.'" Ιωάννη Αποκάλυψις 21.27 

Τῇ ἐπαύριον πάλιν εἱστήκει ὁ Ἰωάννης καὶ ἐκ τῶν μαθητῶν αὐτοῦ δύο, 36 καὶ ἐμβλέψας τῷ Ἰησοῦ περιπατοῦντι λέγει· Ἴδε ὁ ἀμνὸς τοῦ Θεοῦ. ...(Κατα Ιωάννη)

'.....ὡς πρόβατον ἐπὶ σφαγὴν ἤχθη καὶ ὡς ἀμνὸς ἐναντίον τοῦ κείροντος αὐτὸν ἄφωνος ...' (Ησαΐας)

Από 'Τα 40 Του Θανάτου' μου,  Εκδόσεις Γαβριηλίδη  

και στο https://kastellakia.blogspot.com/2015/04/blog-post.html

__________________________________________________________________________________________________________________

Περί Ανάγνωσης: Επιστολές προς Έναν Αναγνώστη Ε'

Kάθε βιβλίο έχει το παρελθόν του

Kαι δε μιλάω για σπάνιες παλιές εκδόσεις, αλλά για έργα που σήμερα μπορεί να μας περιμένουν σκονισμένα στα πάνω ράφια των βιβλιοπωλείων διότι θεωρούνται κλασικά, αλλά μέχρι να φτάσουν σ' αυτή τη θέση κινδύνευσαν και έχασαν πολλές μάχες πριν κερδίσουν τον πόλεμο.

     Aς θυμηθούμε την περίπτωση του Kάφκα, ας πούμε, που είχε ζητήσει να καούν όλα του τα γραπτά όταν θα πέθαινε. Tι τύχη για μας που οι φίλοι του αντί να υπακούσουν, τα εξέδωσαν και τώρα έχουμε διαβάσει τη «Δίκη» αλλά κι εκείνο το εξαιρετικό διήγημα με το δράμα του μικροϋπαλλήλου που ζει στο σπίτι των γονιών του κι ένα πρωί ξυπνά κι ανακαλύπτει πως έχει μεταμορφωθεί σε ένα τεράστιο σκαθάρι (τσέχικα δεν ξέρω και λέω για το σκαθάρι με επιφύλαξη, από συγκρίσεις μεταφράσεων διότι η παλιά ελληνική εκδοχή, που ήταν η πρώτη μου, λέει «μπούμπουρας» που, εκτός από όχι και πολύ καλόγουστη είναι κι ιδιαίτερα ασαφής).

     Στον αγαπημένο μου, το Bύρωνα, συνέβη μετά θάνατον το αντίθετο. Παράδοξο, εκκεντρικό και σαχλό όπως συνέβαινε συχνά και στις σημαντικότερες στιγμές του όσο ζούσε. Tο σώμα του βαλσαμώθηκε και μεταφέρθηκε στην Aγγλία κι ας είχε ζητήσει να ταφεί όπου πέθαινε. «Ένα τάφο στρατιώτη» οραματιζόταν από μικρός όταν περιπλανιόταν κουτσαίνοντας στο ερειπωμένο οικογενειακό του κτήμα ανυπομονώντας να 'ρθει η στιγμή που θα ανέβαινε σε άλογο ή θα βουτούσε στο νερό αυτός ο καλός ιππέας και εξαιρετικός κοπλυμβητής για να κρύψει την αναπηρία του και να ξεχάσει τη μισητή του μάνα που την κατηγορούσε για όλα του τα δεινά, ακόμα και γι' αυτό το ανάπηρο πόδι με το οποίο γεννήθηκε και το οποίο απέδιδε στην επιμονή της να φοράει κορσέ τον καιρό της εγκυμοσύνης της. Mα τι να έκανε η άμοιρη η ασχημούλα Σκωτσέζα πολύφερνη νύφη που ο αφόρητος και γοητευτικός «Mπλακ Tζακ» της έφαγε την προίκα σε ένα χρόνο (όπως είχε κάνει καί με την πρώτη του γυναίκα), την εγκατέλειψε με ένα κουτσό αγοράκι σ' αυτό που στα σύγχρονα νησιώτικα θα ονομάζαμε «ρουμς το λετ» και έφυγε για το Παρίσι. 'Aμοιρη Kάθριν Γκόρντον Mπάϋρον, που δε μπορεί να μη σκεπτόταν σαν τη Mήδεια πως η γυναίκα ήταν ο μόνος δούλος που πληρώνει για να τον πάρουν σκλάβο―μα, πάλι μιλάμε για αυτούς που αγαπώ και «το μυαλό τρέχει, τρέχει...» όπως έγραψε κι ο Bύρων στα απολαυστικά του γράμματα (που, παρεμπιπτόντος, στην ελληνική μετάφραση του Δ. Kούρτοβικ δεν έχουν καμιά σχέση με το πρωτότυπο και δεν τα συστήνω παρά σε ιστορικούς που δε διαβάζουν αγγλικά αλλά τυχαίνει να ετοιμάζουν κάποια μελέτη για το δάνειο που πήρε η Eλλάδα με τη μεσολάβηση των φιλελλήνων). Tα γράμματά του σώθηκαν χάρη στην αγάπη, το σεβασμό (ή ίσως και από το συμφέρον) των παραληπτών και των απογόνων τους. H μεγάλη απώλεια όμως είναι που χάθηκαν τα ημερολόγια.

     Xάθηκαν; Eμείς χάσαμε, τα τετράδια δε «χάθηκαν» αλλά καταστράφηκαν επίτηδες χάριν υστεροφημίας. H σκηνή είναι γνωστή, την έχω στο νού μου σαν πίνακα που τον έχω δεί πολλές φορές και είναι μια από τις βαρβαρότερες στιγμές της λογοτεχνικής ζωής, όχι τόσο ιστορική και βίαιη όσο το μαζικό κάψιμο των βιβλίων στη ναζιστική Γερμανία ή τη Mαοϊκή Kίνα αλλά πικρή και θλιβερή, κυρίως διότι αποφασίστηκε και εκτελέστηκε από ανθρώπους καλλιεργημένους και πολιτισμένους. Tους πιο δικούς του, τους πιο έμπιστούς του και εκτελεστές της διαθήκης του. Δύο φίλοι παιδικοί, συνταξιδιώτες και υπερασπιστές του (και παραλήπτες πολλών επιστολών του) τα διάβαζαν και φύλλο-φύλλο τα πετούσαν στη πυρά στο γραφείο του Tζον Mάρεϋ, του μοναδικού του εκδότη, που ο Bύρων τον εμπιστευόταν τόσο που το μόνο που του ζητούσε όποτε του έστελνε νέα «Kάντος» του «Δον Zουάν» ήταν να έχουν πάντα τα βιβλία του κόκκινο εξώφυλλο. Tι προδοσία, λέμε, γι' αυτό το έγκλημα μα το φρικτό είναι που οι άνθρωποι αυτοί το διέπραξαν με σφιγμένα χείλη ως ιερό αν και επίπονο καθήκον. O Bύρων πέθανε το 1824, η εποχή που τον γέννησε, με τη Γαλλική Eπανάσταση, το Bολταίρο, το Nαπολέοντα και τις γυναίκες με τα λευκά αραχνοΰφαντα φορέματα έσβηνε και τη διαδεχόταν ο σκοτεινός Βικτωριανός πουριτανισμός του κρινολίνου, του ιεραποστολισμού και της σεμνοτυφίας. O παιδικός φίλος επρόκειτο να πολιτευτεί και ήταν ένας κοντόφθαλμος άνθρωπος της εποχής του που γι' αυτόν η υστεροφημία προσδιοριζόταν χρονικά όσο μια αξιοπρεπής βουλευτική καριέρα. Θα περιέγραφε ως αλληλεγγύη και προστασία της οικογένειας του νεκρού του φίλου αυτό που εμείς σήμερα δε βλέπουμε παρά σα λογοκρισία.

    Περίπου δυο χρόνια πριν, το 1823, ο Eρρίκος Xάϊνε είχε γράψει πως όποτε καίγονται βιβλία θα επακολουθήσει το κάψιμο ανθρώπων κι αυτό δε μπορεί να μην το είχε υπ' όψιν του ο Φρόϋντ μόλις πήραν οι Nαζί την εξουσία. «Tί πρόοδος! Tο

http://kastellakia.blogspot.com/2011/06/blog-post_09.html#ixzz6K3Xzmw2P

_______________________

ΕΙΚΟΝΕΣ

'Η υποδοχή του Βύρωνα στο Μεσολόγγι' Θεόδωρος Βρυζάκης, 1866

'Ο Όρκος του Βύρωνα' Ludovico Lipparini

Τα 40 Του Θανάτου'   Εκδόσεις Γαβριηλίδη  https://gavrielidesbooks.gr/books/ta-saranta-toy-thanatoy/

Στο Σούνιο δίχως Τάφο στρατιώτη» ― 19 Απρ.1824 ήταν

«Bάλτε με στου Σουνίου το μαρμάρινο γκρεμό

Όπου εκτός από τα κύματα κι εμένα εκεί πάνω

Kανείς δε θα ακούσει το κοινό μας μυστικό.

Eκεί σαν κύκνος θα 'θελα να τραγουδήσω πριν πεθάνω.

Mία γη σκλάβων δε θα είναι η δική μου, ως κάτω

Tην κούπα με κρασί Σαμιώτικο άδειασε ως τον πάτο.»

τραγουδά ένας δυστυχισμένος υπόδουλος Έλληνας ναυτικός στο τραγούδι "Nησιά Eλληνικά" (μετάφρασή μου από το "Δον Zουάν".

«Ένα τάφο στρατιώτη» ονειρευόταν από παιδί ο Βύρων που πέθανε σα σήμερα στο Μεσολόγγι.

Τάφο στρατιώτη δεν απέκτησε. Ταξίδεψαν χωριστά μυαλό και καρδιά και σώμα και την ταφική πομπή στην κηδεία συνόδεψαν άδειες άμαξες- ο τρόπος αριστοκρατών να πουν ότι τιμούσαν τον τίτλο μα όχι τον άνθρωπο.

Σας θυμίζω το ποίημα 'Ελληνικά Νησιά' αλλά και το τελευταίο του που έγραψε  στα γενέθλιά του λίγους μήνες πριν πεθάνει. Και τα δυο από το Μπλε Βιβλίο μου  (με ακριβείς μεταφράσεις ποιημάτων που αγαπώ και που με σημάδεψαν).

 ❧

_____________________________________________________________________

                                          

Νησιά Ελληνικά (με σημειώσεις) σε:http://kastellakia.blogspot.com/2011/07/canto-iii.html#ixzz5D7UpaWas
Facebook https://www.facebook.com/DaphneChronopoulou/photos/a.305973569470551.71788.304391606295414/585772364824002/?type=3&theater

 Το τελευταίο Ποίημα (με σημειώσεις) http://kastellakia.blogspot.gr/2011/06/blog-post_20.html#axzz5D7RgCrBB

Για τον Byron  δικά μου,

hashtag ΒΥΡΩΝ στο άλλο μου ιστολόγιο με τα εκδοθέντα/δημοσιευθέντα μου:

http://kastellakia.blogspot.gr/search/label/Βύρων?updated-max=2011-10-02T01:29:00%2B03:00&max-results=20&start=5&by-date=false

Νίκος Κούνδουρος― rip

 15 Δεκ. 1926― 22 Φεβρ. 2017

Πάει κι ο Νίκος Κούνδουρος.  
Το πρώτο μου βιβλίο το έγραψα ακούγοντας Τρίτο Πρόγραμμα από ένα επιτραπέζιο μικρό ραδιόφωνο, χακί σα στρατιωτικό, φτιαγμένο για να πιάνει μακρινές συχνότητες. Δικό του, είχε ξεμείνει από ένα ταξίδι, άγνωστο πώς, και πρόσφατα ξαναγύρισε στα χέρια μου. Λειτουργεί τέλεια, αθάνατο όπως όλα τα καλά μηχανήματα άλλων καιρών, και πλέον αναπαύεται, σα βιβλίο, σε ράφι με αγαπημένα στο σπίτι μου στην Αθήνα.

Πρόσφατα ξαναείδα τo 1922 του, σε dvd ένα βράδυ μόνη στο σπίτι. Το χάρηκα, αντέχει.

Έπαιζε η φίλη μου κι έχω αναμνήσεις από τον καιρό που γυριζόταν· αναμνήσεις κι από μια μακριά βραδινή συζήτηση πριν το Βύρωνά του που δε μοιάζει με τον δικό μου.

Αναμνήσεις κι από το Βρούτο βέβαια, την Κρήτη, την Εταιρία Σκηνοθετών και την πολύ δική του πάντα εν μεγάλω θεώρηση του κόσμου.

Άλλοι θα πουν καλύτερα, πιο γνωστά και πιο αναλυτικά.

Εγώ σας φέρνω την τανία το Δράκο του, 
μια δική του αφήγηση από τη Μακρόνησο με το Θανάση Βέγγο,
μια συνέντευξη στο Βήμα,

ένα άρθρο για το 'Δράκο του',  λίγα βιογραφικά,
συνδέσμους και εικόνες.

Γεννήθηκε στην Αθήνα, στις 15 Δεκεμβρίου του 1926 και ήταν γιος του δικηγόρου και πολιτικού Ιωσήφ Κούνδουρου.  Σπούδασε ζωγραφική και γλυπτική στην Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών της Αθήνας από την οποία και αποφοίτησε το 1948. Κατά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, είχε ενταχθεί στις τάξεις του ΕΑΜ-ΕΛΑΣ, και μετά από αυτόν εξορίστηκε στη Μακρόνησο, λόγω των αριστερών φρονημάτων του.

Στα 28 του χρόνια, αποφάσισε να ασχοληθεί με τον κινηματογράφο. Ξεκίνησε τη σταδιοδρομία του ως σκηνοθέτης με τη «Μαγική Πόλη» (1954), όπου συνδύασε τις επιρροές του από τον νεορεαλισμό με την εικαστική του ματιά. Με το σύνθετο και πρωτοποριακό έργο «Ο Δράκος» (1956), ο Νίκος Κούνδουρος καθιερώθηκε. Ακολούθησαν «Οι παράνομοι» (1958), «Το ποτάμι» (1959), «Μικρές Αφροδίτες» (1963), «Το πρόσωπο της Μέδουσας» (1967), «Τα τραγούδια της φωτιάς» (1974), «1922» (1978) κ.ά.

Ο Νίκος Κούνδουρος είχε αντιπροσωπεύσει τον ελληνικό κινηματογράφο πολλές φορές στο εξωτερικό όπως στο Φεστιβάλ Κινηματογράφου Βενετίας το 1953 και το 1956, στο Φεστιβάλ Βερολίνου το 1958, το 1963 και το 1967. Επίσης, είχε τιμηθεί με το πρώτο βραβείο σκηνοθεσίας στα Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης και  Βερολίνου το 1963, για την ταινία «Μικρές Αφροδίτες» καθώς και για την ταινία του «Το ποτάμι» στο Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης, το 1959. Ειδικότερα, για την ταινία «Μικρές Αφροδίτες» τιμήθηκε και με το βραβείο της Διεθνούς Ένωσης Κριτικών Κινηματογράφου.

Η ταινία του «Ο Δράκος» χαρακτηρίστηκε ως η καλύτερη ελληνική ταινία στη δεκαετία του 1950 - 1960. Τόσο η ελληνική όσο και η γαλλική και αγγλική τηλεόραση έχουν προβάλει πολλές φορές ταινίες του Έλληνα σκηνοθέτη, ενώ αντίγραφα πολλών ταινιών του βρίσκονται στο Ευρωπαϊκό Μουσείο Κινηματογράφου, στη Γαλλική Ταινιοθήκη καθώς και στο Μητροπολιτικό Μουσείο της Νέας Υόρκης.

Είχε διατελέσει πρόεδρος της Εταιρείας Ελλήνων Σκηνοθετών, ενώ το 1998 εκδόθηκε το βιβλίο του με τίτλο «Stop Carre», με μακέτες, σχέδια και φωτογραφίες από τα πρόσωπα, τα σκηνικά και τα κοστούμια των ταινιών του. Το 2009 κυκλοφόρησε η αυτοβιογραφία του, με τίτλο «Ονειρεύτηκα πως πέθανα».

Ο ΔΡΑΚΟΣ https://youtu.be/XTDJum5DCMk
___________________________________________________________

Το Περιοδικό: Ο Κούνδουρος του Δράκου

Η κινηματογραφική νεωτερικότητα σε σύγκρουση με τον καθεστωτικό αισθητικό συντηρητισμό

Έφυγε σήμερα από τη ζωή ο σκηνοθέτης Νίκος Κούνδουρος. Παιδί αστικής οικογένειας παλιών κρητικών πολιτικών, εντάχθηκε στο ΕΑΜ στην Κατοχή και αργότερα εξορίστηκε στη Μακρόνησο. Αν και σπούδασε εικαστικές τέχνες, τελικά ασχολήθηκε με τον κινηματογράφο. Την πρώτη του ταινία γύρισε το 1954. Ήταν η Μαγική πόλη σε σενάριο της Μαργαρίτας Λυμπεράκη. Ακολούθησε ο Δράκος, βασισμένη σε μια ιδέα του Ιάκωβου Καμπανέλη, με μουσική του Μάνου Χατζηδάκι και πρωταγωνιστή τον Ντίνο Ηλιόπουλο. Μέχρι το θάνατο του ολοκλήρωσε 10 ταινίες (Οι παράνομοι 1958,  Το ποτάμι 1960, Μικρές Αφροδίτες 1963, Vortex ή Το πρόσωπο της Μέδουσας 1967,  Τραγούδια της φωτιάς 1975, «1922» 1978,  Μπορντέλο 1984, Μπάυρον: Μπαλλάντα για ένα δαίμονα 1992, Οι φωτογράφοι 1998, Το Πλοίο 2011).

Στα πρώτα του βήματα, ο Κούνδουρος αποτέλεσε μαζί με λίγους ακόμα κινηματογραφιστές (π.χ. Κακογιάννης) φωτεινές εξαιρέσεις της κινηματογραφικής γενιάς στην οποία άνηκαν, καθώς ανέπτυξαν μιας καλλιτεχνική ευαισθησία που ήρθε σε σύγκρουση με τον αισθητικό συντηρητισμό της επίσημης μεταπολεμικής τέχνης. Ακολουθώντας τον ιταλικό νεορεαλισμό, προσπάθησαν να βρουν μια νέα γλώσσα για τον εγχώριο κινηματογράφο. Εισηγητές της νεωτερικότητας, ήρθαν σε σύγκρουση με την ειδυλλιακή αγροτική παράδοση του προπολεμικού κινηματογράφου, φώτισαν τις υποκουλτούρες του αστικού χώρου, το ρεμπέτικο, το περιθώριο και τη ζωή των φτωχοδιάβολων του Πειραιά.

Χαρακτηριστική ως προς αυτή την κατεύθυνση είναι η δεύτερη ταινία του, Ο Δράκος. Η δράση εξελίσσεται στον αστικό χώρο και συγκεκριμένα στις φτωχογειτονιές του Πειραιά και της Αθήνας. Πρόκειται για το τόπο όπου συγκεντρώνονται τα φτωχά λαϊκά στρώματα, η εργατική τάξη, αλλά και το περιθώριο. Εκεί ζουν, διασκεδάζουν, συμβιώνουν, εργάζονται και η συνύπαρξη αυτή θολώνει το σύνορο ανάμεσά τους. Η ανίχνευση και παρουσίαση των όρων ζωής των φτωχών των πόλεων, μεταπολεμικά, φαίνεται να αποτελεί στόχο του σκηνοθέτη. Στο Δράκο, ο ήρωας του, ένας μικροαστός, φοβισμένος και μοναχικός, όταν μαθαίνει την  ομοιότητα του με έναν επικηρυγμένο κακοποιό, δράττεται της ευκαιρίας να ανατρέψει τη ρουτίνα της ζωής του. Με επίκεντρο ένα κέντρο διασκέδασης συναντά διάφορους μικροαπατεώνες και αποφασίζει να τους ακολουθήσει, ηγούμενος μιας απάτης.

Τα χαρακτηριστικά αυτά της ταινίας προκάλεσε την αντίδραση τόσο των αστικών όσο και των αριστερών εφημερίδων. Ενδεικτικά διαβάζουμε στην Αυγή:  «Αποτελεί χωρίς άλλο αίσχος για τη χώρα μας το γεγονός ότι θα εκπροσωπηθεί η κινηματογραφική μας παραγωγή στο φεστιβάλ της Βενετίας με τη γνωστή ταινία Δράκος, την αποθέωση δηλαδή του μπουζουκιού, του υποκόσμου, του σαλταδορισμού και της ασυναρτησίας». Επίσης, στην Εστία: «Αυτή η ταινία (…) καθίσταται εντελώς γελοία και δεν ηξεύρει κανείς τι πρώτον και ύστερον να οικτήρη εκεί μέσα. Τας μωράς γελοιότητας των λαθρεμπόρων; Τον οικτρόν και πανάθλιο χορόν των χασικλήδων; Την διαπόμπευση του Ευαγγελίου; Την οικτράν εμφάνισιν και κατασυκοφάντησιν της αστυνομίας; Ή τους αθλιέστερους και βρωμερούς συνοικισμούς των Αθηνών και του Πειραιώς όπου εγυρίσθη το ελεεινόν αυτόν κατασκεύασμα;». (Σολδάτος 2011, 150). Η ταινία γνώρισε τελικά εισπρακτική αποτυχία και η αναγνώριση για την καινοτόμα και καλλιτεχνικά άρτια σκηνοθετική ματιά του Δράκου ήρθε τη δεκαετία του ’70.

ΝΙΚΟΣ ΚΟΥΝΔΟΥΡΟΣ για τον ΘΑΝΑΣΗ ΒΕΓΓΟ

ΜΙΑ ΑΠΙΣΤΕΥΤΗ ΙΣΤΟΡΙΑ (Μακρόνησος 1949)
«Ως γόνος μεγάλης οικογένειας που ήμουν, οι βασανιστές θέλησαν να αλαφρύνουν το δικό μου βασανιστήριο στο Μακρονήσι. “Ζήτα μια χάρη και θα σου την κάνουμε” μου είπαν και το μόνο που ζήτησα ήταν, να με αφήσουν να πάω να μείνω στο βουνό χωρίς φαΐ και χωρίς νερό, ενδεχομένως, αρκεί να μην τους βλέπω και να μη με βλέπουν. Το δέχτηκαν!
Την πρώτη μέρα τράβηξα για το βουνό, βρήκα ένα μέρος να κάτσω και βάλθηκα να ατενίζω την απέραντη μοναξιά του τοπίου. Ξάφνου, ένας γρήγορος, αεράτος τύπος εμφανίζεται κρατώντας κάτι πασσάλους στα χέρια του και δυο τρία κομμάτια ύφασμα. Δεν μου μιλάει, δεν του μιλάω και σε ελάχιστα λεπτά με ταχυδακτυλουργικές κινήσεις στήνει ένα αντίσκηνο! Το δικό μου αντίσκηνο!
«Τι κάνεις;» τον ρωτάω. «Θα πεθάνεις εδώ πάνω» απάντησε σοβαρός και συνέχισε τη δουλειά. Για όλες τις επόμενες μέρες, για όσο καιρό έζησα σαν αγρίμι, εξόριστος μεσ’ στην εξορία, ο ίδιος τύπος πηγαινοερχόταν κάθε μέρα διανύοντας μια τεράστια απόσταση από το στρατόπεδο ίσαμε το βουνό, μόνο και μόνο για να μου φέρνει φαγητό να τρώω να μην πεθάνω. Ήταν ο Θανάσης Βέγγος, η απαρχή μιας μεγάλης φιλίας πάνω απ’ όλα.»
Τρία υπαίθρια θέατρα χτίστηκαν στη Μακρόνησο από το 1947 μέχρι το 1950. Τα έχτισαν οι ίδιοι οι εξόριστοι για την «ιδεολογική αναμόρφωσή τους» με πέτρες που έσπαγαν μόνοι τους από το βραχώδες έδαφος.
Έμεινε μαζί μου όλα τα χρόνια της Μακρονήσου. Είχα χρεωθεί την κατασκευή ενός θεάτρου -ήμουν τριτοετής της αρχιτεκτονικής τότε. Πήγα στη διοίκηση και λέω: «Αυτόν το μισότρελο φαντάρο να μου τον δώσετε». Κι έτσι βρέθηκα να φτιάχνω το θέατρο με το Θανάση βοηθό. Στήσαμε τη σκηνή, ανεβάσαμε το πρώτο έργο, και να ο Βέγγος ηθοποιός και να ο Βέγγος πρωταγωνιστής και να ο Βέγγος αγαπημένος ολόκληρου του τάγματος, και να ο Βέγγος η ανακούφισή μας, η λύτρωση μας και το χαμόγελό μας». 

1958, ο Νίκος Κούνδουρος κυκλοφορεί την τρίτη μεγάλου μήκους ταινία: «Οι Παράνομοι» (The Outlaws). Στο φιλμ, υπάρχει μία σκηνή όπου ένας από τους παράνομους σκοτώνεται από τους χωροφύλακες καθώς τρέχει προς το μέρος τους με σκοπό να παραδοθεί. Η λογοκρισία της εποχής έκρινε πως η σκηνή αυτή έθιγε την εικόνα της χωροφυλακής και τη συνέπειά της. Ζητήθηκε από τον Κούνδουρο να την αφαιρέσει, εκείνος όμως πιστός στις αρχές του αρνήθηκε να παρέμβει καλλιτεχνικά στο έργο του, με αποτέλεσμα η ταινία μία εβδομάδα μετά την προβολή της να απαγορευθεί.

«Οι Παράνομοι είναι η ταινία της οργής. Η αντίσταση είχε πνιγεί, οι τρόποι έκφρασης των αγωνιστών είχαν καταργηθεί κάτω από τη βία ενός αστυνομικού κράτους. Θέλησα να αποτίσω ένα φόρο τιμής στον αντάρτη των βουνών, στον ταπεινωμένο στον εξευτελισμένο, στον αγνοημένο, στην καλύτερη περίπτωση, Έλληνα, που κράτησε ψηλά τη Ρωμιοσύνη.» 

___________________________________________________________

Συνέντευξη στο Βήμα: ΤΟ ΒΗΜΑ  03/04/2011

Ο ΔΡΑΚΟΣ https://youtu.be/XTDJum5DCMk

Θα ζηλέψουν οι γυναίκες

To '60 ήσουν έξι

Στα 60 είσαι sexy

Έλεγε σήμερα μια κυρία πως το έγραψε ο άνδρας της πριν λίγες μέρες στην κάρτα του δώρου γενεθλίων της. Όσοι ξέρουν να εκτιμούν την Ποίηση θα διακρίνουν την άψογη συμμετρία των συνωνύμων, το μετρημένο λιτό στίχο και ήχο. 

Είναι συγκινητική η αγάπη του γνωστού σκηνοθέτη για τη γυναίκα του κι η λέξη sexy που ξέρω ότι την εννοεί.

Τέτοια σας εύχομαι στο μέλλον σε όλες και όλους και επιφυλάσσομαι να πω πολλά για το σοβαρότατο ζήτημα της πίεσης που υφίστανται οι γυναίκες μεγαλώνοντας, με ολέθριες συνέπειες στην καθημερινή ζωή τους. Ο αμερικάνικος λαϊκός κινηματογράφος και τα λαϊφσταϋλάδκα περιοδικά δείχνουν μόνο κορίτσια (αν και ντυμένα και βαμμένα μεγαλίστικα) παρότι οι γυναίκες είμαστε ο μισός πληθυσμός και παρότι καθώς ο πληθυσμός της Δύσης γερνά οι μεγάλοι είναι περισσότεροι από τους εφήβους. Ο΄Ελληνας τηλεαριστοφάνης με περισσή αχαριστία αναφέρεται απαξιωτικά στις 'γριές' που αποτελούν το κοινό του. Είτε διεθνώς δηλαδή είτε τοπικά τα ΜΜΕ  παρουσιάζουν   μια γυναικεία εικόνα που δεν αντιστοιχεί στην πραγματικότητα και δηλητηριάζει την εντύπωση που μας δίνει το πρόσωπο που βλέπουμε στον καθρέφτη μεγαλώνοντας. 

Είναι σκληρό, απάνθρωπο και παράλογο. Κι όμως αν βγούμε στο δρόμο, αν κοιτάξουμε γύρω μας, βλέπουμε ότι φτάνει να στρέψουμε τα μάτια αλλού για να μας αποκαλυφθεί ότι στην αληθινή ζωή ο έρωτας νικά και η αγάπη θριαμβεύει.

_____________________________________________________________

Σ' εμένα, άσχετα με το νόημα, θύμισε εκείνο που είχε γράψει ο Βύρων για τα 33 του (κι έχω μεταφράσει στο Μπλε Βιβλίο μου).

εικόνα

To μέλλον: χέρια αγαπημένων, χέρια αιωνόβια.

Έμπνευση και Food For Thought:

Sexy at Sixty στο Pinterest

και Old Women and their Beauty

Η Ernestine Shepherd που έχει μπει και στο βιβλίο Γκίνες: 74 ετών bodybuilder που ξεκίνησε γυμναστική στα 56 της.

Ιδού και το video

Άθως και Βατικανό; «το ουσιώδες είναι που έσκασε..»

Για παρέμβαση Βενιζέλου στο Βατικανό ώστε να μη δεχθεί ο Πάπας τον Αλέξη Τσίπρα άκουσα στο ραδιόφωνο (Real fm και επιβεβαίωσα στην  Εφ Συν*).

Σε τρεις δέσμες ξεπηδούν οι σκέψεις στο μπουκέτο:

Πρώτο.

Θυμάμαι τις μετακατοχικές μανούβρες του Καζαντζάκη για να μοιραστεί μαζί του ο Σικελιανός το Νόμπελ του που τελικά (λόγω αθλιότητας των ραδιουργιών) δώθηκε στον Χέρμαν Έσσε και το στερήθηκε η Ελλάδα.

Θυμάμαι τις επιστολές που έγραφαν οι οπλαρχηγοί στο Βύρωνα κατηγορώντας ο ένας τον άλλο για να διεκδικήσουν καθένας για δική του την οικονομική βοήθεια με αποτέλεσμα ο Βύρων να απαντήσει ότι τον έπεισαν, τους πιστεύει όλους και δε θα δώσει χρήματα σε κανένα.

Τα χρόνια του Μνημονίου έριξαν τα παραπετάσματα, οι λωποδύτες που κυβερνούν δεν κάνουν πια τον κόπο να υποκριθούν παρά το μήνα πριν τις εκάστοτε εκλογές και προχωρούν και πλουτίζουν εξασφαλίζοντας τα σόγια τους μέχρι τετάρτης  (κυριολεκτώ) γεννεάς ενώ εμείς το συνηθίσαμε να πηδούν άνθρωποι απ' τα παράθυρα καθημερινά.

Δυστυχώς το τσαλαπάτημα κάθε εθνικής περηφάνειας και το σαμποτάρισμα αυτής της έρμης χώρας δεν μας ξαφνιάζουν. Οι Έλληνες πολιτικοί δεν είναι μόνο αχρείοι και άσχετοι μα, για να ολοκληρωθεί η ξεφτίλα μας, είναι οι παλιάτσοι της Ευρωπαϊκής Ένωσης που δε διαφέρουν και πολύ από εκείνους του οπλαρχηγούς που η απόλυτη άγνοιά τους κάθε έννοιας Τιμής διασκέδαζε (και απέλπιζε) το Βύρωνα.

Στην άλλη δέσμη του μπουκέτου έχουμε ήδη προ Βατικανού, αντιρρήσεις και σχόλια  από την επίσκεψη του κ. Τσίπρα στον Άθω φέτος τον Αύγουστο με ρητορικές ερωτήσεις και απόπειρες ευφυολογημάτων στα κοινωνικά δίκτυα που αποκαλύπτουν μνημειώδη αφέλεια. Πρώτα πρώτα διότι δε γίνεται Πολιτική με ιδεολογικές αγκυλώσεις και αλίμονό μας αν είχαμε στην αντιπολίτευση ένα φανατικό που θα φερόταν βενιζελικά, δηλαδή σαν ο κόσμος να ήταν το σαλονάκι του, κι αρνιόταν να μιλήσει με τον ένα ή με τον άλλο αν δεν ταυτίζονταν οι απόψεις τους για το ποιος έχει τον καλύτερο φανταστικό φίλο και για το ποιος έφτιαξε τον κόσμο.

Ως πολίτις τρέμω στην ιδέα ενός Πρωθυπουργού που θα αρνιόταν υστερικά να συναντήσει όποιον διαφωνούσε μαζί του ή που θα ανήγαγε σε επίπεδο μεταφυσικών και φιλοσοφικών αναζητήσεων τις επαφές που οφείλει να κάνει για να κυβερνήσει.

Πέραν δηλαδή της εξωφρενικής γελοιοποίησής μας (ενός-ενός το νιώθω, προσωπικά) από ένα Υπουργείο Εξωτερικών που υπάκουσε τον κ. Βενιζέλο και τηλεφώνησε στο Βατικανό να ξεκατινιαστεί ζητώντας να μη δουν τον Αρχηγό της Αξιωματικής Αντιπολίτευσης της χώρας, έχουμε κι εκείνες όλες τις αντιρρήσεις, που ξεκίνησαν από τον Αύγουστο όταν ο κ. Τσίπρας επισκέφθηκε το Άγιο Όρος.

Παρότι ούτε ο τρόπος που έγινε ούτε οι δηλώσεις με ικανοποίησαν, θεωρώ ότι κόμμα που κυβερνά στην Ελλάδα δε νοείται να αγνοήσει την Εκκλησία η οποία, για λόγους ιστορικούς και συνταγματικούς και ακουμπώντας στην αμύθητη περιουσία της, είναι αδύνατον να αγνοηθεί. Βεβαίως και είμαστε καχύποπτοι, βεβαίως και γνωρίζουμε με τι επιδεξιότητα οι πατέρες είναι ικανοί να διαφθείρουν νέους πολιτικούς εμπλέκοντάς τους σε βυζαντινούς δαιδάλους μα ο πολιτικός που θα αρνιόταν να αναγνωρίσει τη δύναμή τους θα ήταν επικίνδυνα αιθεροβάμων και αφελής.

Δηλαδή, για να το κάνω πιο ξεκάθαρο, θέλω επιτέλους να γίνει και σε τούτη τη γωνιά της Ευρώπης ο διαχωρισμός Εκκλησίας και Κράτους αλλά θεωρώ ότι κόμμα ή πολιτικός που αρνείται να επικοινωνήσει με εκπροσώπους της Εκκλησίας ζει στα σύννεφα και δεν έχει καμιά ελπίδα να κυβερνήσει.

Το Βατικανό επίσης έχει τεράστια επιρροή και δύναμη. Το Βατικανό έχει μακρύτατη παράδοση διπλωματίας. Το Βατικανό δεν αφήνεται σε αυθορμητισμούς. Το Βατικανό, ναι, έχει συμφέροντα που συχνά είναι σκοτεινά και ύποπτα. Αλλά, το ξέρουμε, αν το Βατικανό θέλει μπορεί να ραδιουργήσει και να συνωμοτήσει δίχως να μαθευτεί. Άρα το Βατικανό ήθελε να γίνει γνωστή η πρόσκληση, άρα η πρόσκληση αποτελεί δημόσια αναγνώριση· κι όταν αναγνωρίζει ο Πάπας 1.2 δισεκατομμύρια Ρωμαιοκαθολικοί πιστοί ακολουθούν τις ευλογίες του. Διόλου παράξενο λοιπόν που σκάει ο Βενιζέλος σα μαθητριούλα που δεν την κάλεσε στο πάρτυ της η ωραία της τάξης.

Κι έτσι λοιπόν πλάι στις εξευτελιστικές μανούβρες του πάλαι ποτέ συνταγματολόγου (που τόσο συνήθισε να μη βρίσκει αντίσταση  ώστε μεταχειρίζεται το Υπ Εξ. σα σαλονάκι κομμωτηρίου και τα νομοσχέδια σα κουτί σοκολατάκια που θα προσφέρει μπαίνοντας ακάλεστος) είναι ο κόμπος μιας παλιάς αγκύλωσης. Το 'κόλλημα', θα λέγαμε, των ίδιων των αριστερών που θεωρώντας παρωχημένη και βλαβερή τη θρησκεία ξεχνούν πως στην Πολιτική είναι επικίνδυνα τα απόλυτα. 

Κι από την άλλη να ίπταται σα  σμήνος πεταλούδες έχουμε το ανυπόστατο:

«Έγινε ένθεος ο Τσίπρας ξαφνικά;» αναρωτιούνται κάποιοι που νομίζουν πως στριμώχνουν τους άθεους (―'άπλυτους') και προσπαθούν να ευφυολογήσουν με ρητορικές ερωτήσεις που αναμασούν περί «κωλοτούμπας» ή Φωτίστηκε/Βαφτίστηκε/'Αλλαξε, λες και γίνεται Πολιτική με σκαλώματα ή λες και θα μας σώσουν οι φανατίλες. Εκπλήσσονται τάχα και γελούν και ειρωνεύονται λες και ο κ. Τσίπρας είναι ο ίδιος ο Αντίχρηστος και λες κι η επίσκεψη στον Άθω και το Βατικανό ισοδυναμεί με βάπτιση.

«Έγινε θρήσκος ο Τσίπρας;» ακούω στο ραδιόφωνο και διασκεδάζω με την ανοησία και την έλλειψη φαντασίας εκείνων ακριβώς που ως θρήσκοι, θα έλεγες, ότι έχουν φαντασία που οργιάζει.

Ας το θυμίσουμε λοιπόν: 

Οι Άθεοι και οι αγνωστικιστές δεν έχουμε φανατισμό (ακόμα και ο Dawkins που είναι παθιασμένος δεν  αγωνίζεται να προσηλυτίσει μα να εξασφαλίσει δικαιώματα, αναγνώριση και σεβασμό για τους άθεους).

Οι Άθεοι δεν έχουν Εκκλησία, δεν έχουν στρατούς και αποστόλους, δεν έχουν οργάνωση. 

Οι Άθεοι δεν κατέσφαξαν αμάχους και απίστους σε σταυροφορίες και τζιχάντ, δε δίκασαν τη σκέψη σας, δε έστησαν πυρές και ικριώματα για να εξοντώσουν όποιον δε συμφωνεί μαζί τους. Οι Άθεοι δε βάζουν στόχο τυχαία αθώα πλάσματα, μαύρες γάτες ή γαλάζια μάτια, αφρικανούς αλμπίνο ή σκυλιά ή γουρούνια. Δεν έφτιαξαν νόμους που υπαγορεύουν πώς θα ντύνεστε και τι θα τρώτε, δε μπήκαν σπίτι σας να σας καθοδηγήσουν πότε θα κάνετε έρωτα και πώς και πότε, και αν χηρεύοντας θα ξαναερωτευθείτε ή όχι,  δεν υπαγόρευσαν ποια μέρα την εβδομάδας δε θα δουλεύετε και πώς θα αναθρέψετε το παιδί σας. Οι Άθεοι δεν κλέβουν ώρες διδασκαλίας που θα μόρφωναν το παιδί σας υποχρεώνοντας το σχολείο να τις σπαταλά διδάσκοντας την ιστορία της ιδεολογίας τους**, δεν κάνουν πλύση εγκεφάλου σε ορφανά και έκθετα. Οι Άθεοι δε ζητούν ανταλλάγματα όταν δίνουν, ούτε την πίστη σας μα ούτε την επιβράβευση του Παραδείσου.

Δηλαδή

οι Άθεοι και οι Αγνωστικιστές δεν ενθουσιάζονται με την α ή β εκδοχή της Κοσμογονίας αλλά το θέμα το βλέπουν ψύχραιμα, το συζητούν, και όχι μόνο σέβονται τις αντιρρήσεις αλλά τις επιδιώκουν κι όλας. 

Άρα

κανένας Άθεος δεν έχει άλλο πρόβλημα να επισκεφθεί Πάπες κι Αρχιεπισκόπους από το να μη γελάσει με το πομπώδες εθιμοτυπικό και τα υπονοούμενα για ένα φανταστικό Κύριο.

Πολύ το ψαχούλεψα τα μπουκέτο αυτής της είδησης. Τρομακτική αλλά και αποκαλυπτική ξεδίπλωσε μπροστά μας τη χρήση που έχουν γι αυτούς τους ανθρώπους τα υπουργεία και τα νομοσχέδια. Θυμώνω, οργίζομαι και, αυτό με σώζει, ευτυχώς μπορώ και να γελάω πικρά γιατί έχω τον Καβάφη. Σκεπτόμουν πόσο ζήλεψε κι αναστατώθηκε ο συνταγματολόγος, πόσο γελοία πάλι φάνηκε η χώρα μας αλλά και πώς, μια ποταπή παρηγοριά μου είναι που το ξέρω ότι με όλο τούτο «έσκασε». «Το ουσιώδες είναι που έσκασε» θυμήθηκα και επ' ευκαιρία, σας υπενθυμίζω

Εις τα περίχωρα της Aντιοχείας

Σαστίσαμε στην Aντιόχειαν όταν μάθαμε τα νέα καμώματα του Ιουλιανού. Ο Aπόλλων εξηγήθηκε με λόγου του, στην Δάφνη! Χρησμό δεν ήθελε να δώσει (σκοτισθήκαμε!), σκοπό δεν τόχε να μιλήσει μαντικώς, αν πρώτα δεν καθαρίζονταν το εν Δάφνη τέμενός του. Τον ενοχλούσαν, δήλωσεν, οι γειτονεύοντες νεκροί. Στην Δάφνη βρίσκονταν τάφοι πολλοί.— Ένας απ’ τους εκεί ενταφιασμένους ήταν ο θαυμαστός, της εκκλησίας μας δόξα, ο άγιος, ο καλλίνικος μάρτυς Βαβύλας. Aυτόν αινίττονταν, αυτόν φοβούνταν ο ψευτοθεός. Όσο τον ένοιωθε κοντά δεν κόταε να βγάλει τους χρησμούς του· τσιμουδιά. (Τους τρέμουνε τους μάρτυράς μας οι ψευτοθεοί.) Aνασκουμπώθηκεν ο ανόσιος Ιουλιανός, νεύριασε και ξεφώνιζε: «Σηκώστε, μεταφέρτε τον, βγάλτε τον τούτον τον Βαβύλα αμέσως. Aκούς εκεί; Ο Aπόλλων ενοχλείται. Σηκώστε τον, αρπάξτε τον ευθύς. Ξεθάψτε τον, πάρτε τον όπου θέτε. Βγάλτε τον, διώξτε τον. Παίζουμε τώρα; Ο Aπόλλων είπε να καθαρισθεί το τέμενος.» Το πήραμε, το πήγαμε το άγιο λείψανον αλλού· το πήραμε, το πήγαμε εν αγάπη κ’ εν τιμή. Κι ωραία τωόντι πρόκοψε το τέμενος. Δεν άργησε καθόλου, και φωτιά μεγάλη κόρωσε: μια φοβερή φωτιά: και κάηκε και το τέμενος κι ο Aπόλλων. Στάχτη το είδωλο· για σάρωμα, με τα σκουπίδια. Έσκασε ο Ιουλιανός και διέδοσε— τι άλλο θα έκαμνε— πως η φωτιά ήταν βαλτή από τους Χριστιανούς εμάς. Aς πάει να λέει. Δεν αποδείχθηκε· ας πάει να λέει. Το ουσιώδες είναι που έσκασε.

_______________________________________

*Εφημερίδα των Συντακτών

Του Νίκου Σβέρκου

Την περασμένη Τετάρτη, όταν εφημερίδες προανήγγειλαν τη συνάντηση του Αλέξη Τσίπρα με τον Πάπα Φραγκίσκο, στο Μαξίμου χτύπησε «συναγερμός». Ο Αντώνης Σαμαράς, αφού ενημερώθηκε για τα σχετικά ρεπορτάζ νωρίς το πρωί, σήκωσε το ακουστικό και σχημάτισε τον αριθμό του Ευάγγελου Βενιζέλου.

Οι διάλογοι, που ακολούθησαν και μεταφέρθηκαν στην «Εφ.Συν.» από κυβερνητικές πηγές, είναι χαρακτηριστικοί του πανικού του κυβερνητικού επιτελείου.

- Βαγγέλη, είδες τα πρωτοσέλιδα;

- Ναι, Αντώνη, τα είδα. Πρέπει κάτι να κάνουμε…

- Πώς γίνεται να συναντά τον Πάπα ο Τσίπρας; Υπάρχει τρόπος;

- Ο Πάπας είναι αρχηγός κράτους. Κανονικά δεν υπάρχει η δυνατότητα. Κάτσε να δω τι γίνεται και ξαναμιλάμε.

Επικοινωνία με Βατικανό

Πράγματι ο Ευάγγελος Βενιζέλος εκμεταλλευόμενος την ιδιότητα του υπουργού Εξωτερικών επικοινώνησε μέσω των αρμόδιων υπηρεσιών του υπουργείου άμεσα με τις υπηρεσίες του ομολόγου του στο Βατικανό, καρδινάλιου Πιέτρο Παρολίν.

Στην σε κορυφαίο επίπεδο συνομιλία η ελληνική πλευρά ρώτησε αρχικά αν ισχύει η πληροφορία για συνάντηση του Πάπα με τον Αλέξη Τσίπρα. «Βεβαίως ισχύει» ήταν η απάντηση. «Σας υπενθυμίζουμε ότι ο κ. Τσίπρας δεν κατέχει αξίωμα στην κυβέρνηση, είναι απλώς αρχηγός του μεγαλύτερου αντιπολιτευόμενου κόμματος στην Ελλάδα» είπαν οι στενοί συνεργάτες του Ευάγγ. Βενιζέλου με τους συνεργάτες του καρδινάλιου να «κόβουν» κάθε συζήτηση: «Πρόκειται για συνάντηση με ιδιωτικό χαρακτήρα και στο πλαίσιο αυτό ο Πάπας μπορεί να συναντήσει όποιον επιθυμεί».............―> (στη συνέχεια δείτε και τις μανούβρες με νομοσχέδια)

**Μην παρεξηγηθώ: δεν (ΔΕΝ) ανήκω σε εκείνους που ζητούν να καταργηθούν τα 'Θρησκευτικά' ως μάθημα. Το θέμα είναι μεγάλο και δε χωρά εδώ μα εν συντομία θέλω να πω ότι διαφωνώ με τον προπαγανδιστικό τρόπο που διδάσκεται μα δεν πιστεύω ότι νοείται κατανόηση του πολιτισμού και της κουλτούρας μας δίχως όσο το δυνατόν εκτενέστερη γνώση της Βίβλου ― την οποία, μια και το 'φερε η κουβέντα, θα έχετε προσέξει ότι την έχω πάντα κοντά μου.