Κατόπιν εορτής και τώρα που πλέον δε σώζονται, μαθαίνουμε ότι τράπεζες που έκαναν κατάσχεση στις αποθήκες των εκδόσεων Γαβριηλίδη επέλεξαν να πολτοποιήσουν τα βιβλία μας. «Κλασικοί και σύγχρονοι συγγραφείς» μεταφράσεις, ποίηση, ονόματα γνωστά, ονόματα ξένα και πολύτιμες μαρτυρίες Ρωμανιωτών Εβραίων (όπως και της ίδιας της μητέρας του εκδότη) πολτοποιήθηκαν.
Μαζί και κι εγώ, που συστημένη από το Θοδωρή Καλλιφατίδη, παιδικό φίλο του πατέρα μου που έγινε και δικός μου στενότατος φίλος, είχα την τύχη να γνωρίσω το Σάμη Γαβριηλίδη και να εκδώσω εκεί ‘Τα 40 του Θανάτου’ μου.
Για την αναλγησία μιας τόσο άστοχης απόφασης μιλούν άλλοι. Εγώ θέλω να προσθέσω μόνο πως ως έθνος χρειαζόμαστε ψυχίατρο― και φιλολόγους θα έλεγα μα τρέμω πως είναι αργά αφότου παραδοθήκαμε σε Μπαμπινιώτηδες, λεξικογράφους που μισούν την ιστορική ορθογραφία και δε γνωρίζουν ξένες γλώσσες.
Διότι στη γη όλη δεν ξέρω αν μπορεί να βρεθεί άλλος λαός που να κομπάζει τόσο μανιακά για την Ιστορία και το παρελθόν του το πολύ παλιό ενώ ταυτόχρονα με δριμύτατο μένος μισεί και καταστρέφει ό,τι θυμίζει τα πρόσφατα.
Το βλέπουμε παντού, δε χρειάζονται παραδείγματα κι ούτε είναι μόνο τα εκ των υστέρων εκτιμημένα νεοκλασικά που κάναμε μπάζα και τα παραδοσιακά, η πέτρα, τα μονοπάτια αλλά ακόμα και ονόματα δρόμων και χωριών, πλατείες και παρκάκια αλλάζουν σε κάθε γενιά σα να μισούμε ό,τι μάς γέννησε ή σαν οι Δήμοι κι οι πολιτικοί να μην έχουν άλλη δουλειά από το να μετονομάζουν την οδό Σταδίου (για να μην τη βρίσκουμε σε χάρτη) ή να αναμορφώνουν την Ομόνοια.
Υπάρχουν άραγε ψυχίατροι εθνών;
Υπάρχουν, όπως υπάρχουν και τα ημερολόγια, τα γράμματά μας τα βιβλία μας που τα θρηνούν και τα εξηγούν αυτά. Αλλά τι λέω; Πώς να προλάβεις να τα βρεις πριν να τα πολτοποιήσουν;
Πολτοποίηση των βιβλίων των εκδόσεων Γαβριηλίδη από τις πιστώτριες τράπεζες, αντί να τα κάνουν δωρεά σε καμία βιβλιοθήκη, γιατί για τις τράπεζες, βιβλία είναι μόνο τα επετειακά του 1821.
@DelgadoSero
Τα βιβλία απο τις αποθήκες των εκδόσεων Γαβριηλίδη, κατασχέθηκαν απο τις τράπεζες
Γραπτά σαν του Ρεμπώ, του Μποντλέρ, του Χιόνη, του Μπέκετ και δεκάδων συγγραφέων. Τώρα αντί να βρίσκονται σε κάποιο ράφι κάποιας βιβλιοθήκης.
Βρίσκονται πολτοποιημένα αππ την κοινωνία των αρίστων
Πρόκειται σίγουρα για μία από τις πιο αποτρόπαιες ειδήσεις των ημερών: Αν ισχύει η σχετική πληροφορία που δημοσιεύτηκε στο facebook (και από ό,τι φαίνεται ισχύει) οι πιστώτριες τράπεζες πολτοποίησαν όλο το απόθεμα βιβλίων που είχαν στις αποθήκες τους οι εκδόσεις Γαβριηλίδη! Χωρίς να συνεννοηθούν με τους κληρονόμους του εκδότη, ούτε με τους συγγραφείς των βιβλίων. Χωρίς να τους περάσει καν από το μυαλό να τα διαθέσουν σε δημόσιες και σε σχολικές βιβλιοθήκες, να τα πουλήσουν έστω, να τα διασώσουν καθ’ οιονδήποτε τρόπο.
Προφανώς, ανάμεσα στα άλλα βιβλία πολτοποίησαν τον Πέτρο Μάρκαρη, τον Θοδωρή Καλλιφατίδη, τον Αργύρη Χιόνη, τη Σαπφώ, τον Σάμιουελ Μπέκετ, τον Σαρλ Μποντλέρ, τον Αρτούρ Ρεμπό και, ανάμεσά τους, τις εξαιρετικές μου φίλες Τέτη Παγκάλου και Ιωάννα Τόμπρα, το τελευταίο βιβλίο της οποίας τυπώθηκε μεν, αλλά δεν πρόλαβε να κυκλοφορήσει παρά μόνο σε ελάχιστα αντίτυπα, λόγω του αιφνίδιου θανάτου του Σάμη Γαβριηλίδη.
Έκαψαν ποίηση, έκαψαν πεζογραφία, έκαψαν δοκίμια, έκαψαν τη μνήμη, την ευαισθησία και την τυπογραφία.
Αλλά βιάζονταν, βλέπεις, οι τραπεζίτες να αδειάσουν το κτίριο, προφανώς για να το αξιοποιήσουν. Κατά τα άλλα, οι περισσότερες τράπεζες φροντίζουν για τον πολιτισμό μέσω των ιδρυμάτων που διαθέτουν…
Η φωτογραφια αυτή, που κυκλοφορεί στο διαδίκτυο, του προσφατως αποβιωσαντα εκδότη Σάμη Γαβριηλίδη, με αφορμή την πολτοποιηση του εκδοτικού του αποθέματος από τις τράπεζες, είναι απ το παλιό του χώρο στην Μαυρομιχάλη 18, που είχα την τιμή να τον διαδεχτω επί 10 χρονια ως βιβλιοπωλείο των εκδόσεων Φαρφουλας.
Οι βιβλιοθήκες μπροστά, απ τις οποίες ποζάρει κ ήταν οι μόνες από μασίφ ξύλο που υπήρχαν σε όλα τα βιβλιοπωλεία του αθηναικου κεντρου, μου τις είχε αφήσει χαριστικά ο Σάμης, λόγω του ότι θα συνέχιζα μια παράδοση στο χώρο του βιβλίου, που είχε ξεκινήσει πριν απ αυτόν, απ τις εκδόσεις Δομος, στο συγκεκριμενο σημειο.
Τώρα, οι βιβλιοθήκες αυτές, έχουν μεταφερθεί στο νέο μου χώρο, στο βιβλιοπωλείο Nouveau, στην Πάτρα, γιατί αλλιώς, όταν ήρθε η ώρα μου να φυγω κ εγώ απ την Μαυρομιχαλη, θα κατέληγαν στα σκουπίδια...
ΘΑ ΗΤΑΝ ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΝ ΝΑ ΜΑΘΟΥΜΕ ΠΟΙΑ ΤΡΑΠΕΖΑ Ή ΠΟΙΕΣ ΤΡΑΠΕΖΕΣ ΠΟΛΤΟΠΟΙΗΣΑΝ ΤΑ ΒΙΒΛΙΑ ΤΩΝ ΕΚΔΟΣΕΩΝ ΓΑΒΡΙΗΛΙΔΗ
Θα ήταν ενδιαφέρον να μάθουμε ποιά τράπεζα το έκανε, ήταν η Πειραιώς, που έχει το "Πολιτιστικό Ίδρυμα Ομίλου Πειραιώς" (ΠΙΟΠ); Ήταν η Εθνική που έχει το "ΜΟΡΦΩΤΙΚΟ ΙΔΡΥΜΑ ΕΘΝΙΚΗΣ ΤΡΑΠΕΖΗΣ" (ΜΙΕΤ)? Ήταν η ALPHA BANK για την οποία διαβάζω: "ALPHA BANK ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ: Για τη διάσωση και διάδοση του ελληνικού Πνεύματος, καθώς και για την προαγωγή του πολιτισμού, η Alpha Bank έχει ενεργό συμμετοχή στην πολιτιστική ζωή με την υποστήριξη ανάλογων δραστηριοτήτων. Επί σειρά ετών εκδηλώνει έμπρακτα το ενδιαφέρον της για την Τέχνη και τον Πολιτισμό όχι μόνο μέσω οικονομικής υποστηρίξεως ανάλογων γεγονότων, αλλά και μέσω των προγραμμάτων και των Συλλογών της". Ήταν η EUROBANK; που λέει "Προάγουμε τον πολιτισμό στην Ελλάδα. Ενισχύουμε τις προσπάθειες καλλιτεχνών να αναδείξουν μοναδικές μουσικές συνθέσεις που προάγουν το ήθος και την πνευματική καλλιέργεια. Πιστεύουμε ότι στη σημερινή συγκυρία οι ευκαιρίες για πνευματική καλλιέργεια πρέπει να ενθαρρύνονται ακόμη περισσότερο". Ήταν η ΑΤΤΙΚΗΣ;
Με εξαίρεση την ΑΤΤΙΚΗΣ όλες οι άλλες έχουν ιδρύματα και/ή χορηγίες για τον πολιτισμό. Επίσης τα ιδρύματά τους διαθέτουν βιβλιοθήκες. Θα μπορούσαν να διαθέσουν το βιβλία αυτά σε χαμηλή τιμή, ακόμη και δωρεάν αφού κόπτονται για τον πολιτισμό. Το κέρδος από την πολτοποίηση μηδαμινό, η απώλεια για τον πολιτισμό τεράστια! Αλλά τι περιμένεις, όταν όλες οι τράπεζες έχουν αφελληνισθεί και έχουν περάσει σε ξένα χέρια!!!
Το poems & crimes των εκδόσεων Γαβριηλίδη, συναντήσαμε ωραίους ανθρώπους, όπως την Αλεξάνδρα Δεληγιώργη, ομότιμη καθηγήτρια φιλοσοφίας του Α.Π.Θ, τον διανοούμενο, συγγραφέα και ακτιβιστή Σάββα Μιχαήλ, βρεθήκαμε σε γόνιμες συζητήσεις μαζί τους, οργανώσαμε εκθέσεις με φίλους αδερφικούς - συνοδοιπόρους· περάσαμε αρκετά υπέροχα βράδια ακούγοντας για την ελληνική διανόηση στο Παρίσι, απολαμβάνοντας εξαιρετικές εικαστικές εκθέσεις, όπως το “Ολόκαυστον” του Γιώργου Λαζόγκα, συζητήσαμε με τον Σάμη Γαβριηλίδη, για τον Νικόλαο Κάλας, (που θαύμαζα ως επαναστάτη ποιητή και θεωρητικό της τέχνης), τον οποίο ο ίδιος είχε γνωρίσει από κοντά, λέγοντάς μου ιστορίες από τα τελευταία χρόνια της ζωής του, απολαύσαμε υπέροχες μουσικές στον όμορφο κήπο του, τα καλοκαιρινά Αθηναϊκά βράδια...ζήσαμε τις αναταραχές της ελληνικής κρίσης, τη πόλη να καίγεται, αλλά κυρίως διαβάσαμε και ζήσαμε δημιουργικές αξέχαστες στιγμές....
´Ηρθαν ήρθαν! Γι αυτό με χάσατε. «Αναμνήσεις από τας Πάτρας» και όλα τα άλλα του Φαρφουλά /Βιβλιοπωλείου Nouveau- πάλαι ποτέ Εξαρχείων και νυν Πατρών και συστήνω πάντα λόγω αξίας και φιλίας και παντοτινής αγάπης.
Προστρέξετε
στο Βιβλιοπωλείο Nouveau
κι εκεί ο Νέων Πατρών Διαμαντής Καράβολας πηγή γνώσης κι έμπνευσης.
Έλαβον έλαβον του αγαπητού μου Νώντα Τσίγκα, Συγγραφέα, Ποιητή και Ιατρού και δραστήριου συνεργάτη της εξαιρετικά ενδιαφέρουσας Οδού της Καστοριάς και, πιο προσωπικά, εν Δραγούμη αδελφού μου και δια Φαρφουλά φίλου.
Οτιδήποτε φέρνει στο φως ένα περιστατικό, ένα ανέκδοτο, έναν θρήνο, ένα παράπονο, έχει ανυπολόγιστη σημασία καθώς συμβάλλει σε μία ακένωτη δεξαμενή ανθρώπινης παρακαταθήκης που κάνει τη μνήμη να θέλει να παραμείνει ακμαία για να μην της διαφύγει τίποτε στον τελικό της απολογισμό. Κι επιπλέον συνιστά ένα πρώτο «υλικό» για έναν μυθιστοριογράφο που αυτή η ξένη μνήμη θα αποτελέσει μια ψηφίδα στην αφηγηματική του σύνθεση. Χάριτες στον γιατρό και συγγραφέα Νώντα Τσίγκα για τη γνωριμία μας με την «κοιμωμένη» του
Στον Γιάννη Πατσώνη
Τέλη της δεκαετίας του '50. Το 1955 ίσως. Αρχή του χειμώνα, αλλά μπορεί και στο ξεπροβόδισμά του, και μπορώ να το υποθέσω κάπως βάσιμα αυτό όχι μοναχά από το χοντρό φόρεμα της έφηβης που φαίνεται να έχει αποκοιμηθεί πάνω στο νταούλι, αλλά και γιατί το γλέντι γίνεται μέσα, στη «Λέσχη».
Μου προκαλούσε πάντοτε απορία αυτή η φωτογραφία τής, νεαρής τότε, θείας μου Αλεξάνδρας. Εχει γείρει πάνω στο δεξί της μπράτσο περνώντας το υπόλοιπο χέρι της πάνω από το κεφάλι σαν να πασχίζει να φυλαχτεί, να καλύψει το αφτί της ή και ν' αποφύγει το φως. Το άλλο της χέρι το χρησιμοποιεί επιτηδείως σαν αντιστήριγμα. Το πρόσωπό της μοιάζει ήρεμο, ατάραχο, παραδομένο... Δίπλα της ο νταουλτζής, σε ρόλο εποπτεύοντος, υπομειδιά. Πώς γίνεται, αναρωτιόμουν, να αποκοιμιέται κανείς έτσι και μάλιστα μπροστά σε τόσο κόσμο;
Είχα κάποτε υποθέσει πως ίσως να προσποιούνταν αυτόν τον ύπνο, επί τούτου - «για να τους χαλάσει το γλέντι» - εξαιτίας της ασυμμάζευτης, αξιολάτρευτης ωστόσο, αυθάδειας και ακατσωτιάς που την έδερνε από μικρή. Μου έχουν διηγηθεί πως ο τσιόρμανος αυτός είχε καταφέρει κάποτε να εκδιώξουν από έναν αρραβώνα, τον μπαρμπα-Αποστόλη «τον αγριάνθρωπο», έναν καθ' όλα φιλήσυχο και αγαθό γέροντα σε πείσμα του παρονόματος που του είχαν κολλήσει, επειδή ο καημένος άρχισε να βήχει κάπως πυκνά, προβάλλοντας σθεναρά την πεποίθησή της πως αυτός οπωσδήποτε θα πέθαινε από ώρα σε ώρα και θα τους χαλούσε τη μέρα.
Ο Νίκος Αδαμόπουλος ή Τσαφλιάνης, ο σπουδαίος κλαριντζής με καταγωγή από το Πωγώνι, που με την πενταμελή ορχήστρα του (δεύτερο κλαρίνο, κορνέτα, τρομπόνι, νταούλι) πλαισίωνε αποκλειστικά όλες τις μουσικές βραδιές στην περιοχή, ακόμα και τις παρελάσεις των εθνικών επετείων στο Αργος Ορεστικό, τον τόπο της κατοικίας του (αφού η Μεραρχία δεν διέθετε τότε ακόμα δική της μπάντα), υποθέτω θα παρακολουθούσε με απορία το απρόοπτο περιστατικό.
Θα είχε ίσως ξεκινήσει το γλέντι με τίποτα αργά επιτραπέζια, νυφιάτικα δρομικά και συγκαθιστά ηπειρώτικα, θα το γύριζε σε χαβάδια Πωγωνίσια, νουμπέτια και μπεράτια. Και θα κόρωνε αργότερα το γλέντι με γρήγορα συρτά και ανάμεσα κλέφτικα και αρβανίτικα τσάμικα. Και ξάφνου αυτό...
Ο μικρόσωμος, και μάλλον εύθραυστος, Τσαφλιάνης κατοικούσε στις παρυφές της κωμόπολης, πολύ κοντά στην πλατεία, σ' ένα χαμηλό και ταπεινό κατάλυμα. Ενα παράθυρο έβλεπε στον δρόμο και στο απέναντι Δημοτικό Σχολείο. Περνούσα συχνά τις χειμωνιάτικες μέρες από κει, τραβώντας, μέχρι να 'ρθει η ώρα για το σχολειό, να βρω ζεστασιά στο σπίτι συγγενών μου αντί να ξεπαγιάζω στην πλατεία όπου μας ξεφόρτωνε προτού ακόμα να φέξει, από τις εφτά, το λεωφορείο του ΚΤΕΛ.
Κάποτε, είχε χιονίσει αποβραδίς και μέχρι το πρωί πάγωσαν τα πάντα. Ζάχαρη τρίβονταν το χιόνι κάτω από τα βήματα των περαστικών και τα συχνογλιστρήματά τους ακούγονταν λες και περνούσαν καλιγωμένα άλογα. Περνώντας σιμά στο παράθυρο άκουσα το κλαρίνο του Τσαφλιάνη. Επαιζε ένα αργόσυρτο και πονεμένο κερατζίδικο που έμοιασε δώρο ανεκτίμητο εκείνη την παράξενη ώρα. Απόμεινα ν' ακούω τον κυματισμό, την πνοή που ελευθέρωνε εκείνο το μικρό στήθος, το στεγνό και σφιγμένο στόμα, τα λεπτά χείλη που αγκάλιαζαν το επιστόμιο του οργάνου σκορπίζοντάς τα στον κόσμο σαν θαύμα λεπτότητος, ανασαμού ποιητικού και αρμονίας. Εντυπώθηκε στον νου μου τόσο έντονα, ώστε αργότερα, όταν διάβασα τον «Πανδρολόγο» του Σκιαθίτη, σχεδόν ταύτισα τον θρυλικό κλαριντζή της Χρούπιστας Τσαφλιάνη με τον Φιλάρετον, τον «εξαίρετον βιολιτζήν» του διηγήματος, που καθώς γύριζε από τα γλέντια όπου τον εκαλούσαν να παίξει, όρθρου βαθέος, πήγαινε στο μαγαζί του - που «ήτο καφενείον, κουρείον, και βιολιτζίδικον» - ξυπνούσε τη μητέρα του «διά ν' ανάψη φωτιάν και του ψήση καφέ», έπιανε το βιολί και άρχιζε να παίζει «καθ'
εαυτόν, διά να ευχαριστήσει τον ίδιον εαυτόν του, ένα ήχον περιπαθή, εν μέλος, εν άσμα, το οποίον μάτην θα εξήντλουν τα σβάντσικά των πας γαμβρός, και πας σύντεκνος, και όλ' οι καλεσμένοι, διά να καταφέρουν τον Φιλάρετον να το επιτύχει να τους το πει...».
(…) Δεν επρόκειτο εδώ περί χορδίσματος βιολίου ή παντός οργάνου απλώς· επρόκειτο περί χορδίσματος ανθρώπου, το οποίον είναι όλως διάφορον πράγμα.
Οταν επέστρεψαν οι χωριανοί μας, μετανάστες του πρώτου μεγάλου κύματος της φυγής στην Αμερική, έχτισαν στην πλατεία τη δική τους «Λέσχη», για να μην αναγκάζονται να βολοδέρνουν στα βρώμικα παραπήγματα που λειτουργούσαν τότε ως καφενεία. Είχαν φέρει και γραμμόφωνο από τα ξένα και δύο μπιλιάρδα με παχιά πράσινη τσόχα που τα έστησαν στο εντευκτήριό τους. Κομψευάμενοι όλοι τους με ακριβά κοστούμια, τριζάτα σκαρπίνια, παναμάδες ή ρεμπουμπλίκια, αναλόγως καιρού. Αργότερα, όταν δεν ήταν πια σε θέση να συντηρούν τη λειτουργία της «Λέσχης», έκριναν φρόνιμο να την νοικιάσουν σ' έναν καφετζή...
Αποφάσισα να ρωτήσω κάποτε τη θεία μου να μου πει τι θυμόταν για το βράδυ εκείνο. «Ολα πήγαιναν καλά», μου είπε, «μέχρι τη ώρα που ο Τσαφλιάνης το γύρισε από το Χαλασιά σ' ένα Σκάρο κι ύστερα στη γρήγορη Λόντζια. Τότε άρχισαν να πέφτουν σοβάδια και να τρέμουν τρελά τα πατώματα...».
Μετά τον μεγάλο σεισμό του 1995 στη περιοχή του Βοΐου, το κλιμάκιο των μηχανικών που έλεγξε την καταλληλότητα της «Λέσχης» βρήκε στο υπόγειο του κτιρίου, εκτός από τα δυο παρατημένα μπιλιάρδα με τις ποντικοφαγωμένες πια τσόχες τους, ένα σωρό μαδέρια και γρεντιές που στήριζαν με κάθε δυνατό τρόπο το πάτωμα. Αλλα, προφανώς εφεδρικά, ήταν αραδιασμένα κατά γης, μαζί μ' ένα σωρό από σφήνες και τάκους. «Το υπόγειο θύμιζε», είπαν, «κανονική στοά ορυχείου...».
Εκείνο το βράδυ ο καφετζής, μόλις αντιλήφθηκε το επείγον του πράγματος, έκανε νόημα στα όργανα να πάψουν κι έστειλε την Αλεξάνδρα «να πιάσει στασίδι» εκεί που τη συνέλαβε ο φακός. Ο ίδιος, μαζί μ' έναν ταγματάρχη του Μηχανικού, κατέβηκε στο υπόγειο για τις αναγκαίες υποστυλώσεις. Το γλέντι λίγο μετά συνεχίστηκε κανονικά με τη Λόντζια. Η Αλεξάνδρα έσυρε πρώτη τον χορό.
Σα
σήμερα, 30 Νοεμβρίου 1925 ο δικτάτορας Θεόδωρος Πάγκαλος απαγόρευσε στις
γυναίκες να φορούν κοντές φούστες (άνω των 30 πόντων από το έδαφος) με συνέπεια
γελοιογραφίες, τραγούδια και το θέαμα ένστολων να μετρούν φούστες γυναικών
στους δρόμους.
Στο
μεσοπόλεμο άλλαζαν πολλά. Αφού, μετά τις τεράστιες ανθρώπινες απώλειες του Α
Παγκόσμιου Πολέμου, οι γυναίκες είχαν βγει να δουλέψουν κι είχαν για πρώτη φορά
δικά τους χρήματα, άρχισαν να γίνονται ορατές οι αλλαγές, πρώτοι καρποί του
σπόρου που είχαν φυτέψει με διωγμούς οι σουφραζέτες.
Οι
κοντές φούστες και τα κομμένα μαλλιά έγιναν σύμβολα απελευθέρωσης. 'Ο,τι
ξεκίνησε για λόγους πρακτικούς αφού, (ιδίως τότε δίχως ηλεκτρικές μικροσυσκευές
και συχνά με κοινό μπάνιο) δεν ήταν εφικτό να διατηρήσει μια εργαζόμενη κοπέλα
τα περίπλοκα χτενίσματα που απαιτούν τα μακριά μαλλιά και τα φορέματα με ουρά,
με τις απαγορεύσεις έγινε μόδα που την ακολούθησαν και όσες δεν έβγαιναν για να
εργαστούν.
Σήμερα,
έναν αιώνα μετά μάς φαίνεται γελοία η απαγόρευση αλλά μην ξεχνιόμαστε, ζει και
βασιλεύει η πεποίθηση των ανδρών ότι έχουν δικαίωμα να υπαγορεύουν στις
γυναίκες τι να φορέσουν.
Είτε
είναι που καθένας νομίζει πως δικαιούται να έχει άποψη για το αν θα φορέσουμε
μαντίλα ή μπούρκα, είτε είναι το παλιό-καλό 'τι φορούσες;' προς την
κακοποιημένη, είτε τα σχόλια για το ντύσιμο κι όχι το λόγο γυναικών πολιτικών,
ακόμα κυκλοφορεί η μεζούρα που μετρά την κοσμιότητα της αμφίεσής μας.
Ακόμα
δε νικήσαμε. Γι' αυτό, κορίτσια γρηγορείτε!
Φέρνω το γνωστό άσμα του Μητσάκη και την εξαιρετική 'Βαλεντίνα' (με τη Μαρίκα Νίνου), φέρνω φωτογραφίες της εποχής και άλλα από τη συλλογή μου που δείχνουν την επιμονή των ανδρών να κρίνουν τα ήθη μας από την αμφίεσή μας π.χ. : φινετσάτο αστειάκι με εικόνες κοπέλας 'πριν τον φάει' και 'μετά / αφίσα υπέρ μαντίλας όπου η γυναίκα παρομοιάζεται με γλειφιτζούρι το τυλιγμένο καθαρό ενώ το ατύλιχτο έχει μαζέψει μύγες/ την υστερία κατά μπούρκας και μπουρκίνι όταν είδαμε εικόνες απόλυτου παραλογισμού: ένστολους άνδρες, στο όνομα της Ελευθερίας, να υποχρεώνουν γυναίκες να γδυθούν δημοσίως/ ΤΟ ΒΗΜΑ: άρθρο για τις γυναίκες βουλευτές και το έργο τους γίνεται εξώφυλλο με εικόνα μόνο πόδια σε γόβα και σκιστή φούστα. (Καταλάβαμε.)/ και, επειδή εδώ
πάντα μιλάμε και για βιβλία, εξώφυλλο (και film) του La
Garçonne του Victor Margueritte, μυθιστορήματος που σόκαρε διότι παρουσίασε το
νέο τύπο γυναίκας, απελευθερωμένης σεξουαλικά με κοντά μαλλιά και κοντές φούστες. Η Γκαρσόν έγινε ταινία που απαγορεύτηκε
το 1923 και ξαναέγινε το 1936,
το 1957 και ξανά το 1988 για την τηλεόραση.Αντίστοιχο της εποχής και επίσης λεσβιακής κλίσης έχουμε και στα
ελληνικά το πολύ σημαντικό ξεχωριστό αυτοβιογραφικό της Ντόρας Ρωζέττι (το οποίο
συστήνω).
Κατίνα (ή Χριστίνα) Βογιατζή, 22 ετών, συνελήφθη γι αυτή την κοντή φούστα (πού να βλεπε ο Πάγκαλος το μίνι).
Υστερία κατά μπούρκας στη Γαλλία.
Αστυνομικοί, υποχρεώνουν γυναίκες να γδυθούν δημοσίως,
στο όνομα της Ελευθερίας.
-->
Προσθέτω
το σχόλιο του Φαρφουλά (του αγαπημένου φίλου εκδότη Διαμαντή Καράβολα)
που μου θυμίζει το απολαυστικό βιβλίο του Βουτυρά 'Μέσα στην Κόλαση' (το
οποίο έχω έχω παρουσιάσει στο περιοδικό Info) και μου δίνει απόσπασμα:
—Να τι τρέχει. Αυτός που τρώει ξύλο είναι ο Καλυβίτης, αρχιαστυνόμος, που μια φορά κι έναν καιρό είχε βγάλει μια διαταγή για τα κοντά φουστάνια πως πρέπει να τα μακρύνουν, γιατί και γιατί... —Μα καλά, τι έφταιγε αυτός, ο άλλος έφταιγε! —Ο άλλος έχει πάρει την τιμωρία του, κι έπρεπε κι αυτός να πάρει το μερτικό του... Τώρα θυμήθηκε ο Βαρδούλης, πώς ο αρχιαστυνόμος είχε γράψει: Διατάσσομεν! Αυτό του ’χε κάνει κακό τότε του Βαρδούλη, άλλα και τώρα που το θυμήθηκε, πάλι ξαγριώθηκε... —Για πάμε να δω από κοντά το ξυλοφόρτωμα! Δημοκρατία είχαν τότε και όλο Διατάσσομεν ήταν γεμάτη, που μύριζε τσαρισμό! Πλησίασαν. Αλλ’ ο άνθρωπος ήταν ακίνητος... Οι γυναίκες όμως χτυπούσαν, χτυπούσαν... Να όμως, ξαφνικά βλέπει ο Βαρδύλης μια μορφή γνωστή του, πολύ γνωστή και αγαπητή. —Βρε η γυναίκα μου, είπε στο Διάβολο. Θέλησε να της μιλήσει, αλλ’ αυτή του είπε θυμωμένη:
—Δε μου λες, τι θέλεις εσύ μέσ’ στις γυναίκες; Δεν πας να φύγεις απ’ εδώ!...
Ο Βουτυράς στην αναρχική σάτιρά του "Μέσα στην Κόλαση" (1927) βάζει τον Καλυβίτη, που ήταν ο αρχιαστυνόμος του Πάγκαλου και υπεύθυνος για την τήρηση του μέτρου, στην κόλαση, και έναν όχλο γυναικών, μαζί και τη γυναίκα του, να τον ξυλοφορτώνουν ως τιμωρία για το επι γης έργο του! Και μιας και ανέφερα τον Βουτυρά να θυμίσω επίσης ότι ήταν ο πρώτος που έγραψε διήγημα με θέμα τον λεσβιακό έρωτα, το "΄Οταν σκάνε τα λουλούδια" που ενανεκδόθηκε πριν μερικά χρόνια αυτοτελώς από τον "Πολύχρωμο Πλανήτη" με εισαγωγή της Χριστίνας Ντουνιά και του Βάσια Τσοκόπουλου.
είναι κάποιες από τις αιτιολογήσεις για
την απαγόρευση κυκλοφορίας από τη Χούντα που φτάνουν ως και το
«Σκόπιμος Προβολή Ρωσικής Λογοτεχνίας» (για τον Τσέχωφ)
ή το απολαυστικό
«με αντισοβιετικάς
αιχμάς»
αφού για τους δικτάτορες πιο μισητοί κι από
τους Κομμουνιστές είναι εκείνοι αντιστέκονται στην καταπιεστική εξουσία.
Ενδιαφέρουσες οι δυό λίστες με τα απαγορευμένα
βιβλία της Χούντας ανάμεσα στα οποία βρίσκουμε και τα '18 Κείμενα', τη συλλογή διηγημάτων Ελλήνων συγγραφέων οι οποίοι, ως διαμαρτυρία για τη λογοκρισία, είχαν αποφασίσει να
μην εκδίδουν κάτω απ' τη Χούντα.
Φέρνω:
―τις 2 λίστες [από το βιβλίο Εκδοτική δραστηριότητα και
κίνηση των ιδεών στην Ελλάδα
Μια κριτική προσέγγιση των εκδοτικής δραστηριότητας στα χρόνια 1960-1981,του Λουκά Αξελού (μέσω του ιστολογίου
των εκδόσεων ΦΑΡΦΟΥΛΑΣ] ―άρθρο για τη Λογοκρισία δικτατοριών Μεταξά και Παπαδόπουλου (με τίτλους πολλούς κι εντυπωσιακούς)
―σύνδεσμο για τα 18 Κείμενα [από τα 'περί Ανάγνωσης'
μου] ―εικόνες λογοκριμένων τραγουδιών, σελίδας σεναρίου του Θ Αγγελόπουλου και λογοκριμένης από ξένη ταινία της φράσης 'Οι Αμερικανοί είναι κατακτητές'.
και ―video από τα πρώτα γενέθλια της Χούντας με παρουσιαστή τον Οικονομίδη και καλλιτεχνικό πρόγραμμα στο οποίο, μεταξύ άλλων, ο Γρηγόρης Μπιθικώτσης τραγούδησε τον 'Υμνο' της Χούντας.
―video, μια ομιλία του δικτάτορα για να μην ξεχνιέται
ο πόνος ψυχής που προκαλούσε η Χούντα των κολονέλων σε κάθε μορφωμένο άνθρωπο.
Χαρείτε τα
Και μακριά από μάς!
Δεκέμβριος
1972 – απορριπτικό σημείωμα για το τραγούδι «Χασάπικο» (στίχοι Γιώργου Θέμελη –
μουσική Σταύρου Κουγιουμτζή) (Πηγή: Γενικά Αρχεία του Κράτους - Κεντρική
Υπηρεσία, Αρχείο Γενικής Γραμματείας Τύπου και Πληροφοριών
Νοέμβριος
1973 – διαγραφή σε σελίδα του σεναρίου «Θίασος» του Αγγελόπουλου (Πηγή:
Γενικά Αρχεία του Κράτους - Κεντρική Υπηρεσία, Αρχείο Γενικής Γραμματείας Τύπου
και Πληροφοριών)
TA ΑΠΑΓΟΡΕΥΜΕΝΑ
1η ΛΙΣΤΑ
Η ΕΓΚΥΚΛΙΟΣ ΤΗΣ ΓΔΕΑ ΤΗΣ 25ης ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 1971 Αθήναι τη 25 Όκτωβρίον 1971
Επισυνάπτεται εις Γ.Α.2722/235530 απΟ 25-10-71 Δ/γήν ΓΔΕΑ- ΚΑΤΑΣΤΑΣΙΣ Των εκδοθέντων και κυκλοφορούντων κομμουνιστικών και αντικυβερνητικών βιβλίων και περιοδικών.
11)«ΓΙΑ ΕΝΑ ΡΕΑΛΙΣΜΟ ΧΩΡΙΣ ΟΡΙΑ» ΚΑΦΚΑ-ΠΙΚΑΣΣΟ ΓΚΑΡΙΝΤΎ Αναλύεται υπό το πρίσμα του Μαρξισμού η προσωπικότης τών ΚΑΦΚΑ ΠΙΚΑΣΣΟ-
12)«ΓΙΑΤΙ ΑΥΤΟΚΤΟΝΙΣΕ Ο ΜΠΕΝΕΡΙΖΗ;» ΝΑΖΙΜ ΧΙΚΜΕΤ Ο συγγραφεύς Τούρκος Κομμουνιστής.-
13)«ΔΙΑ ΤΗΝ ΑΠΕΛΕΥΘΕΡΩΣΗ» ΜΑΡΚΟΥΖΕ Ο συγγραφεύς ανήκει εις Ν.Αριστεράν.
14)«ΔΕΚΑ ΟΚΤΩ ΚΕΙΜΕΝΑ» 18 Έλληνες Συγγραφείς Αντικυβερνητικού περιεχομένου.-
15)«ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΚΑΙ ΕΘΝΙΚΗ ΑΝΑΓΕΝΝΗΣΙ» Α. ΠΑΠΑΝΔΡΕΟΥ Αναφέρεται εις ομιλίας προεπαναστατικός του συγγραφέως καθ' άς ούτος κατεφέρθη κατά του Βασιλέως - Αμερικανών κλπ.
16)«ΔΗΜΟΤΙΚΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΠΑΙΔΕΙΑ» ΔΕΛΜΟΥΖΟΥ Α.Π. Ως ασκούν κριτικήν επί της παιδείας αποτελεί αντικείμενον εκμεταλεύσεως υπό της κρυπτοκομ/κής οργανώσεως - «ΕΛΛΗΝΟΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΚΙΝΗΣΗ ΝΕΩΝ»
36) «Η ΑΝΟΙΞΗ ΤΗΣ ΠΡΑΓΑΣ» Μετάφρασις Επιμέλεια Σοφία ΚΑΝΑ Κομ/κού περιεχομένου με άντισοβιετικάς αιχμάς.-
37)«Η ΑΠΕΛΕΥΘΕΡΩΣΗ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ ΚΑΙ Η ΡΩΣΙΑ» (1821-1829). Όλγα ΜΠΑΡΙΣΟΒΝΑ ΣΠΑΡΟ Ανθελληνικού περιεχομένου .-
38)«Η ΓΑΛΛΙΚΗ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ ΤΟΥ 1968» ΠΙΕΡΣΚ ΣΙΗΛ-ΜΩΡΗΝ ΜΑΚΟΒΝΙΛ. Κομμουνιστικοί περιεχομένου.-
39)«Η ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ ΕΝ ΑΝΑΣΤΟΛΗ» ΚΓΑΡΩΝΤΥ Κομ/κου περιεχομένου με αντισοβιετικάς αιχμάς.-
40)«Η ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ ΣΤΗΝ ΚΟΥΒΑ» ΤΣΕ ΓΚΟΥΕΒΑΡΑ Επαναστατικού περιεχομένου.-
41)«Η ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ ΤΗΣ ΚΟΥΒΑΣ» Φ. ΚΑΣΤΡΟ Κομμουνιστικού περιεχομένου .-
42)«Η ΖΩΗ ΤΟΥ ΓΑΛΙΛΑΙΟΥ» ΜΠΕΡΧΤ Ο Συγγραφεύς Γερμανός Κομ/στής.-
43)«Η ΖΩΗ ΤΟΥ Γ.ΠΑΠΑΝΔΡΕΟΥ» ΚΟΡΕΣΗΣ Κων.
44)«Η ΖΩΗ ΤΟΥ» «Γεώργιος ΠΑΠΑΝΔΡΕΟΥ Β' Έκδοση Α' Β' και Γ' ΤΟΜΟΙ)
45)«ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΑΛΗ ΡΕΤΖΟΥ» ΜΑΡΚΑΡΗΣ Πέτρος Θεατρικόν έργον Κομ/κου περιεχομένου.-
46)«Η ΚΥΡΙΑ ΜΕ ΤΟ ΣΚΥΛΑΚΙ ΑΛΛΑ ΔΙΗΓΗΜΑΤΑ» ΤΣΕΧΩΦ Σκόπιμος Προβολή Ρωσικής Λογοτεχνίας.-
47)«Η ΜΑΝΑ ΚΟΥΡΑΓΙΟ ΚΑΙ ΤΑ ΠΑΙΔΙΑ ΤΗΣ» ΜΠΕΡΧΤ Ο συγγραφεύς Γερμανός Κομμουνιστής-
48)«Η ΜΕΓΑΛΗ ΚΑΜΠΗ ΤΟΥ ΣΟΣΙΑΛΙΣΜΟΥ ΓΚΑΡΩΝΤΥ ΤΟ έργον εγράφη μετά την καθαίρεσιν και διαγραφήν εκ του Κ.Κ. Γαλλίας του Συγγραφέως, περιέχει δε επιθέσεις κατά της σημερινής Σοβιετικής ηγεσίας.
72)«ΟΙ ΜΕΡΕΣ ΤΗΣ ΚΟΜΜΟΥΝΑΣ» ΜΠΕΡΧΤ Ο συγγρ. Γερμανός Κομ/ στής.-
73)«ΟΙ ΑΝΑΠΟΔΙΕΣ ΤΗΣ ΖΩΗΣ» ΤΣΕΧΩΦ ΑΝΤΟΝ Σκόπιμος προβολή Ρωσικής Λογ/νίας.
74)«ΟΙ ΣΤΡΑΤΙΕΣ ΤΗΣ ΝΥΧΤΑΣ» ΜΕΗΛΕΡ ΝΟΡΜΑΝ Τροτσκιστικού περιεχομένου .-
75)«ΟΙ ΧΑΡΤΟΓΙΑΚΑΔΕΣ» ΜΙΛΛΣ ΡΑΪΤ Ο Συγγραφεύς ανήκει εις την Νέαν Αριστεράν.-
76)«Ο ΚΑΛΟΣ ΑΝΘΡΩΠΟΣ ΤΟΥ ΣΕΤΣΟΥΑΝ» ΜΠΕΡΧΤ Ο Συγγρ. Γερμανός Κομ/στής-
77)«Ο ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑΣ ΚΑΙ ΤΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ» ΛΙΑΤΣΟΣ ΔΗΜ. Κομμουνιστικού περιεχομένου .-
78)«Ο ΚΥΚΛΟΣ ΜΕ ΤΗΝ ΚΥΜΩΛ1Α» ΜΠΡΕΧΤ Ο Συγγρ. Γερμανός Κομ/στής.-
79)«Ο κ. ΜΠΟΥΝΤΙΛΑ ΚΙ Ο ΔΟΥΛΟΣ ΤΟΥ ΜΑΤΤΙ» ΜΠΡΕΧΤ Ο Συγγρ. Γερμανός Κομ/στής.-
80)«ΟΛΟΚΛΗΡΗ Η ΑΛΗΘΕΙΑ» ΓΚΑΡΩΝΤΥ ΤΟ έργον εγράφη μετά την καθαίρεσιν και διαγραφήν εκ του Κ.Κ. Γαλλίας του συγγραφέως, περιέχει δε επιθέσεις κατά της σημερινής Σοβιετικής ηγεσίας.-
81)«Ο ΜΟΝΟΔΙΑΣΤΑΤΟΣ ΑΝΘΡΩΠΟΣ» ΧΕΜΠΕΡΤ ΜΑΡΚΟΥΖΕ. Ο Συγγραφεύς ανήκει εις την Νέαν Αριστεράν.-
82)«Ο ΜΠΙΝΤΕΣ ΚΑΙ ΑΛΛΕΣ ΙΣΤΟΡΙΕΣ» ΧΑΚΚΑΣ ΜΑΡΙΟΣ Κομμουνιστικού περιεχομένου.-
5)«ΣΥΓΧΡΟΝΟΣ ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΟΣ» (Μηνιαίον Περιοδικόν) Β.ΡΑΦΑΗΛΙΔΗΣ Ο Βασ. ΡΑΦΑΗΛΙΔΗΣ ήτο Στέλεχος της Ε.Δ.Α.
6)«ΧΡΟΝΙΚΟ 70» (Περιοδικόν Ετησίας Εκδόσεως)» Ελέγχεται ο έκδοτικός οίκος υπό των κομμουνιστών.-
ΤΟ Λ/1/3 ΓΡΑΦΕΙΟΝ ΚΩΝ/ΝΟΣ ΝΙΑΣΚΟΣ- ΑΣΤΥΝ.Α' Ακριβές αντίγραφον Εν Αθήναις τη 20η Νοεμβρίου 1971
Η εγκύκλιος αυτή συνταγμένη από τον Αστυνόμο Α' Κωνσταντίνο Νιάσκο κυκλοφόρησε σε όλη την Ελλάδα στα τέλη του 1971. Στόχος της ήταν η ανάσχεση της ολοένα αυξανόμενης εκδοτικής δραστηριότητας. Η παρούσα αναδημοσίευση έχει κρατήσει τη σύνταξη και ορθογραφία του αποτελούμενου από έξη πολυγραφημένες σελίδες πρωτότυπου κειμένου.
1.ΑΠΟΘΗΚΟΠΟΙΗΣΗ ΜΕ ΤΗ ΓΛΩΣΣΑ ΤΟΝ ΑΡΙΘΜΟΝ ΣΥΓΓΡΑΦΕΩΣ
2.ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΕΙΣ ΤΗΝ ΙΣΤΟΡΙΑΝ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΚΕΦΑΛΑΙΟ- ΚΡΑΤΙΑΣ
3.Η ΑΟΡΑΤΗ ΚΥΒΕΡΝΗΣΗ ΟΙΑ
4.Η ΑΥΓΗ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΚΑΠΙΤΑΛΙΣΜΟΥ
5.Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΖΩΗ ΣΤΗΝ ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΑΔΑ.
6.Η ΚΑΤΑΠΙΕΣΤΙΚΗ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑ
7.ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟΝ ΤΟΥ ΒΙΒΛΙΟΥ
8.Η ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ ΤΗΣ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗΣ
9.ΚΑΤΑΘΕΣΗ 73
10.ΚΡΑΤΟΣ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΘΕΩΡΙΑ.
11.ΚΡΙΤΙΚΗ ΤΗΣ ΦΙΛΟΣΟΦΙΑΣ ΤΟΥ ΜΑΡΚΟΥΖΗ.
12.ΜΟΝΟΠΩΛΙΑΚΟΣ ΚΑΠΙΤΑΛΙΣΜΟΣ-ΑΝΑΤΟΜΙΑ ΤΟΥ ΙΜΠΕΡΙΑΛΙΣΜΟΥ
13.ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΚΑΙ ΥΠΟΑΝΑΠΤΥΚΤΕΣ ΧΩΡΕΣ
14.«Ο ΛΕΝΙΝ ΜΕ ΤΑ ΔΙΚΑ ΤΟΥ ΧΕΡΙΑ.
15.Ο ΦΑΣΙΣΜΟΣ
16.ΠΟΛΥΕΘΝΙΚΑ ΥΠΕΡΜΟΝΟΠΩΛΕΙΑ-ΑΠΟΣΥΝΘΕΣΗ ΤΟΥ ΙΜΠΕΡΙΑΛΙΣΜΟΥ
17.ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΤΟΥ ΕΘΝΟΥΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ.
18.ΣΕΞ ΚΑΙ ΡΑΤΣΙΣΜΟΣ
19.ΤΟ ΕΓΚΛΗΜΑ ή 450 ΗΜΕΡΕΣ.
20.ΠΑΡΟΥΣΙΕΣ (Περιοδικόν)
21.ΦΟΙΤΗΤΙΚΑ
22.ΤΣΕ ΓΚΟΥΕΒΑΡΑ
23.Η ΣΚΕΨΗ ΤΟΥ ΜΑΟ
24.ΑΛΛΗΛΟΓΡΑΦΙΑ ΜΕ ΤΟΝ ΚΩΣΤΑ.
25.ΑΝΤΑΡΤΙΚΟ-Η ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ.
26.ΓΡΑΜΜΑΤΑ ΑΠΟ ΤΗ ΦΥΛΑΚΗ
27.Η ΑΡΙΣΤΕΡΑ ΑΠΑΝΤΑ ΣΤΟΝ Χ. ΜΑΡΚΟΥΖΕ
28.Η ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΕΡΙΣ.
29.ΘΕΑΤΡΙΚΑ-ΑΝΑΜΕΣΑ ΣΤΟΥΣ ΑΝΘΡΩΠΟΥΣ-ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΑ
30.ΘΥΜΩΜΕΝΑ ΣΤΑΧΙΑ
31.ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΕΩΣ ΤΟΥ Φ.ΓΕΩΡΓΙΟΥ
32.ΚΑΙ ΥΠΕΡ ΤΩΝ ΖΩΝΤΩΝ
33.ΛΕΝΙΝ - ΜΙΑ ΜΕΛΕΤΗ ΠΑΝΩ ΣΤΗΝ ΕΝΟΤΗΤΑ ΤΗΣ ΣΚΕΨΗΣ ΤΟΥ
34.ΜΟΥΣΙΚΗ ΓΙΑ ΤΙΣ ΜΑΖΕΣ
35.Ο ΛΕΝΙΝΙΣΜΟΣ ΚΑΙ Η ΣΥΓΧΡΟΝΗ ΕΠΟΧΗ.
36.Ο ΑΜΕΡΙΚΑΝΙΚΟΣ ΜΥΘΟΣ
37.ΟΙ ΘΕΜΕΛΙΩΔΕΙΣ ΝΟΜΟΙ ΤΗΣ ΚΑΠΙΤΑΛΙΣΤΙΚΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ.
38.ΠΑΝΩ ΣΤΟ ΦΑΣΙΣΜΟ – Η ΦΑΙΑ ΠΑΝΟΥΚΛΑ
39.ΣΤΑΛΙΝ - ΒΙΟΓΡΑΦΙΑ
40.ΤΟ ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟ ΜΙΑΣ ΧΗΡΑΣ.
41.ΤΑ ΑΝΘΡΩΠΙΝΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ
42.ΧΕΙΡΟΝΟΜΊΕΣ
43.ΧΡΟΝΙΚΟ 72.
44.ΞΑΝΑΚΑΤΑΚΤΩΝΤΑΣ ΤΗΝ ΕΛΠΙΔΑ
45.Η ΖΩΗ ΤΟΥ Γ. ΠΑΠΑΝΔΡΕΟΥ
46.Η ΑΝΗΘΙΚΟΤΗΣ ΤΗΣ ΗΘΙΚΗΣ
47.ΑΙΣΘΗΤΙΚΗ
48.ΛΟΥΔΟΒΊΚΟΣ ΦΟΥΕΡΜΠΑΧ
49.ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΡΩΣΣΙΚΗΣ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΕΩΣ
50.ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑΙ ΚΑΙ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ.
51.ΝΕΟΙ ΣΤΟΧΟΙ
52.ΑΝΩΤΑΤΗ ΠΑΙΔΕΙΑ.
53.ΑΠΟ ΤΟΝ ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗ ΣΤΟΝ ΜΠΕΧΤ.
54.ΑΡΧΑΙΕΣ ΘΡΗΣΚΕΙΕΣ ΚΑΙ ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΣΜΟΣ
55.ΒΑΣΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΘΕΩΡΙΑΣ
56.ΓΙΑΤΙ ΑΥΤΟΧΤΟΝΗΣΕ Ο ΜΠΕΝΕΡΤΖΗ
57.ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΠΕΛΕΥΘΕΡΩΣΗ ΤΟΥ ΜΑΡΚΟΥΖΕ.
58.ΔΕΚΑ ΟΚΤΩ ΚΕΙΜΕΝΑ.
59.ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΚΑΙ ΕΘΝΙΚΗ ΑΝΑΓΕΝΝΗΣΗ.
60.ΔΥΟ ΜΕΛΕΤΕΣ ΓΙΑ ΤΟ ΓΑΛΛΙΚΟ ΜΑΗ του 1968
61.ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΠΟΙΗΣΗ.
62.ΕΚΛΕΚΤΕΣ ΣΕΛΙΔΕΣ
63.ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ ΚΑΙ ΑΝΑΓΚΑΙΟΤΗΤΑ
64.ΕΛΙΤ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΑ
65.ΕΛΛΗΝΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ
66.ΕΞΟΡΙΣΤΟΙ ΣΤΗΝ ΣΙΒΗΡΙΑ
67.ΕΡΩΣ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ
68.ΕΣΤΙΑ ΑΝΤΙΣΤΑΣΕΩΣ
69.Η ΑΛΗΘΕΙΑ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΕΛΛΗΝΑΣ
70.Η ΑΝΑΚΡΙΣΗ
71.Η ΑΝΑΡΧΙΑ
72.Η ΑΝΟΙΞΗ ΤΗΣ ΠΡΑΓΑΣ
73.Η ΑΠΕΛΕΥΘΕΡΩΣΗ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ ΚΑΙ Η ΡΩΣΙΑ
74.Η ΓΑΛΛΙΚΗ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ ΤΟΥ 1968
75.Η ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ ΕΝ ΑΝΑΣΤΟΛΗ
76.Η ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ ΣΤΗΝ ΚΟΥΒΑ
77.Η ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ ΤΗΣ ΚΟΥΒΑΣ
78.Η ΖΩΗ ΤΟΥ ΓΑΛΙΛΑΙΟΥ
79.Η ΖΩΗ ΤΟΥ Γ.ΠΑΠΑΝΔΡΕΟΥ
80.Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΑΛΗ ΡΕΤΖΟ
81.Η ΜΑΝΑ ΚΟΥΡΑΓΙΟ ΚΑΙ ΤΑ ΠΑΙΔΙΑ ΤΗΣ
82.Η ΜΕΓΑΛΗ ΚΑΜΠΗ ΤΟΥ ΣΟΣΙΑΛΙΣΜΟΥ
83.ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟ ΒΟΛΙΒΙΑΣ
84.Η ΣΚΗΝΗ ΧΩΡΙΣ ΟΡΙΑ
85.ΙΔΙΟΚΤΗΣΙΑ ΚΑΙ ΕΞΟΥΣΙΑ ΤΟΥ ΓΚΑΜΠΡΙΕΛ.
86.ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΡΩΣΙΚΗΣ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗΣ.
87.ΚΕΙΜΕΝΑ
88.ΚΙΝΑ Ο ΓΙΓΑΝΤΑΣ
89.ΚΟΛΟΚΟΤΡΩΝΗ ΑΠΟΜΝΗΜΟΝΕΥΜΑΤΑ
90.ΚΡΑΤΟΣ ΚΑΙ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ ΤΟΥ ΛΕΝΙΝ
91.ΚΡΙΤΙΚΕΣ ΣΕΛΙΔΕΣ
92.ΜΗΔΕ Ο ΜΑΡΞ ΜΗΔΕ Ο ΧΡΙΣΤΟΣ
93.ΝΕΑ ΚΕΙΜΕΝΑ
94.ΞΑΝΑΚΑΤΑΚΤΩΝΤΑΣ ΤΗΝ ΕΛΠΙΔΑ
95.Ο ΑΝΔΡΑΣ ΕΙΝΑΙ ΑΝΔΡΑΣ
96.ΟΙ ΜΕΡΕΣ ΤΗΣ ΚΟΜΟΥΝΑΣ
97.ΟΙ ΣΤΡΑΤΙΕΣ ΤΗΣ ΝΥΚΤΑΣ
98.ΟΙ ΧΑΡΤΟΓΙΑΚΑΔΕΣ
99.Ο ΚΑΛΟΣ ΑΝΘΡΩΠΟΣ ΤΟΥ ΣΕΤΣΟΥΑΝ
100.Ο ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑΣ ΚΑΙ ΤΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ
101.Ο ΚΥΚΛΟΣ ΜΕ ΤΗΝ ΚΙΜΩΛΙΑ ΜΠΡΕΧΤ.
102.ΟΣΟ ΚΡΑΤΑΕΙ ΤΟ ΣΚΟΤΑΔΙ
103.Ο ΣΒΕΥΚ ΣΤΟ Β' ΠΑΓΚΟΣΜΙΟ ΠΟΛΕΜΟ
104.Ο ΦΟΒΟΣ ΜΠΡΟΣΤΑ ΣΤΗΝ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ
105.Ο ΦΟΒΟΣ ΤΗΣ ΛΕΥΤΕΡΙΑΣ
106.ΠΑΡΑΝΟΜΙΑ
107.ΠΛΑΤΩΝΑ ΣΟΦΙΣΤΗΣ
108.ΠΟΙΗΜΑΤΑ ΤΟΥ ΠΩΛ ΕΛΥΑΡ.
109.ΣΤΑ ΧΡΟΝΙΑ ΤΗΣ ΦΩΤΙΑΣ ΤΟΥ ΒΟΥΡΝΑ
110.ΤΑ ΑΠΟΡΡΗΤΑ ΤΟΥ ΠΕΝΤΑΓΩΝΟΥ
111.ΤΟ 21 ΚΑΙ Η ΑΛΗΘΕΙΑ
112.ΤΟ ΚΟΙΝΩΝΙΚΟ ΜΑΣ ΖΗΤΗΜΑ.
113.ΤΟ ΤΕΛΟΣ ΤΗΣ ΜΙΚΡΗΣ ΜΑΣ ΠΟΛΗΣ
114.ΤΡΙΛΟΓΙΑ ΠΟΛΕΜΟΥ
115.ΦΩΝΕΣ ΤΗΣ ΝΥΚΤΑΣ
116.ΚΟΥΡΟΣ (Περιοδικόν).
117.ΣΥΓΧΡΟΝΟΣ ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΟΣ
118.ΜΠΡΟΣΤΑ ΣΤΟ ΙΔΙΟ ΠΟΤΑΜΙ
119.ΠΕΝΤΕ ΙΣΤΟΡΗΜΑΤΑ
120.ΠΟΙΗΜΑΤΑ
121.ΔΙΑΠΙΣΤΩΣΗ
122.Η ΔΙΑΡΚΗΣ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ.
2)ΝΕΚΡΟΦΑΝΕΙΑ
3)ΟΔΟΙΠΟΡΙΑ
4)ΠΟΛΙΤΙΚΑ ΚΕΙΜΕΝΑ
5)ΠΡΟΔΟΜΕΝΗ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ.
6)ΤΟ ΛΑΓΟΥΤΟ
7)ΚΑΤΑ ΣΑΔΟΥΚΑΙΩΝ
8)ΧΑΙΡΕ Ω ΧΑΙΡΕ
9)ΚΡΙΤΙΚΗ ΤΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ
10)ΑΤΑΛΟΣ Ο ΤΡΙΤΟΣ
11)Ο ΠΟΛΙΤΙΚΟΣ ΚΑΒΑΦΗ
12)ΗΠΑΤΙΑ.
13)Η ΦΑΥΣΤΑ ΚΑΙ ΔΙΑΦΟΡΑ ΔΙΟΙΚΗΜΑΤΑ
14)Ο ΜΑΚΑΡΙΟΣ ΚΑΙ ΟΙ ΣΥΜΜΑΧΟΙ ΤΟΥ
15)ΟΙ 300 ΤΗΣ ΠΗΝΕΛΟΠΗΣ
16)ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΑΡΧΑΙΑΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΦΙΛΟΣΟΦΙΑΣ
17)ΣΤΡΑΤΙΩΤΙΚΗ ΔΙΚΤΑΤΟΡΙΑ
18)ΘΕΩΡΗΜΑΤΑ
19)ΑΝΑΡΙΘΜΑ ΠΟΙΗΜΑΤΑ
20)ΕΛΕΥΘΕΡΙΑΙ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ
21)ΤΟ ΚΑΤΗΓΟΡΩ ΤΗΣ ΝΕΟΛΑΙΑΣ
22)ΤΟ ΚΟΙΝΟΒΙΟ
23)ΜΕ ΤΟΥΣ ΝΕΟΥΣ
24)ΑΚΑΡΤΕΡΕΙ ΚΙ ΑΚΑΡΤΕΡΕΙ
25)ΑΣΤΡΟΛΑΒΟΣ
26)ΑΥΛΟΣ ΤΟΥ ΑΝΕΜΟΥ
27)ΓΙΑ ΜΙΑ ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ
28)ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΠΑΙΔΕΙΑ-ΩΡΑ ΜΗΔΕΝ
29)Η ΚΑΔΜΩ της Μ. ΑΞΙΩΤΗ
30)Ο ΣΥΣΣΥΦΟΣ ΜΕ ΤΑ ΟΚΤΩ ΠΟΔΙΑ
31)ΤΙ ΝΑ ΚΑΝΩΜΕ; ΤΟΥ ΛΕΝΙΝ
32)ΑΝΑΖΗΤΩΝΤΑΣ ΤΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ
33)ΑΠΟΗΧΑ ΤΟΥ Γ. ΜΟΤΣΙΟΥ
34)ΚΑΘΥΣΤΕΡΗΜΕΝΑ ΠΡΩΤΟΛΙΑ
35)ΞΕΝΟΙ ΛΟΓΟΤΕΧΝΕΣ ΤΟΥ Μ.ΑΥΓΕΡΗ
36)Ο ΠΛΟΥΤΟΣ ΤΟΥ ΑΡΙΣΤΟΦΑΝΟΥΣ
37)ΤΊ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΞΕΡΗ ΚΑΘΕ ΕΠΑΝΑΣΤΑΤΗΣ
38)ΤΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΟΥ ΚΑΡΛ ΜΑΡΞ
39)ΥΠΟ ΞΕΝΗ ΣΗΜΑΙΑ
40)ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΕΣ ΤΟΥ ΤΡΟΜΟΥ
41)ΔΙΑΛΕΧΤΙΚΗ ΤΗΣ ΦΥΣΕΩΣ
42)ΕΦΤΑΨΥΧΟΙ
43)ΚΑΛΗΝΥΧΤΑ ΜΑΡΓΑΡΙΤΑ
44)ΓΑΤΑ ΚΑΙ ΠΟΝΤΙΚΗ
45)ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΚΗ ή ΣΟΣΙΑΛΙΣΤΙΚΗ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ;
46)Η ΞΕΝΗ
47)Η ΜΕΓΑΛΗ ΠΟΡΕΙΑ του ΜΑΟ ΤΣΕ ΤΟΥΝΓΚ
48)ΚΟΝΤΡΑ ΣΤΙΣ ΘΥΕΛΕΣ
49)ΛΟΙΜΟΣ
50)ΟΙ ΑΝΑΡΧΙΚΟΙ
51)ΡΩΜΙΟΣΥΝΗ.
Η παρούσα αναδημοσίευση έχει κρατήσει τη σύνταξη και
ορθογραφία του αποτελούμενου από τρεις πολυγραφημένες σελίδες πρωτότυπου
κείμενου.
Οι λίστες
προέρχονται από το βιβλίο Εκδοτική δραστηριότητα και κίνηση των ιδεών στην Ελλάδα. Μια κριτική
προσέγγιση των εκδοτικής δραστηριότητας στα χρόνια 1960-1981, του Λουκά Αξελού
(εκδ. Στοχαστής, 2008), και αφορά 2 λίστες (η μία του 1970 και η άλλη του 1974) και τις φέρνω από το ιστολόγιο των εκδόσεων farfoulas.
Δεκέμβριος 1967 – δελτίο ελέγχου για την
ταινία «Η κόρη του Ζορό: θα εκδικηθώ δύο φορές – Zorro’s Black Whip των Spencer Bennet και Wallace Grissell (Πηγή:
Γενικά Αρχεία του Κράτους - Κεντρική Υπηρεσία, Αρχείο Γενικής Γραμματείας Τύπου
και Πληροφοριών)
1936 ο δικτάτορας Μεταξάς, μιμούμενος τις πρακτικές του Αδόλφου Χίτλερ, οργανώνει σε πλατείες μεγάλων πόλεων της χώρας, το κάψιμο βιβλίων με «ανθελληνικό» περιεχόμενο. Ανάμεσά τους, βιβλία των Γκαίτε, Σω, Φρόιντ, Τολστόι.
Η Ελλάδα δεν έχει την ίδια παράδοση στη συστηματική και ρητή λογοκρισία βιβλίων όσο (παλαιότερα) οι αγγλοσαξονικές χώρες, η ΕΣΣΔ και οι χώρες του πρώην Ανατολικού Μπλοκ, καθώς και (ακόμα) οι μουσουλμανικές χώρες και η Κίνα. Σε περιόδους δημοκρατίας, οι...όποιες – συνήθως αποτυχημένες – απόπειρες διωγμών βιβλίων και συγγραφέων αφορούσαν σε περιπτώσεις «βλασφημίας», ανάμεσά τους ο «Τελευταίος Πειρασμός» του Καζαντζάκη και το κόμικ «Η Ζωή του Ιησού» του Γκέρχαρντ Χάντερερ.
Σε περιόδους επιβολής δικτατορικών καθεστώτων, όμως, αλλάζουν τα πράγματα. Τόσο στη δικτατορία του Μεταξά, όσο και στην επταετή δικτατορία των συνταγματαρχών, βιβλία και συγγραφείς μπήκαν στη μαύρη λίστα. Ποια ήταν τα βιβλία που απαγορεύτηκαν από τις δύο δικτατορίες που βίωσε η Ελλάδα τον 20ο αιώνα;
Μεταξάς: Όταν καίγονταν τα βιβλία
Η φασιστικών αποχρώσεων δικτατορία του Ιωάννη Μεταξά (1936-1941) δεν διακρίθηκε για την ιδιαίτερη αγάπη της προς όσα βιβλία θεωρούνταν αντίθετα προς τις αρχές του κράτους. Ακολουθώντας το γερμανικό παράδειγμα, ο Μεταξάς διέταξε τη δημόσια καύση των σχετικών «αντεθνικών» βιβλίων. Μεταξύ των βιβλίων που απαγορεύτηκαν εκείνη την περίοδο:
- Η «Ζωή εν Τάφω» του Στρατή Μυριβήλη, πιθανώς επειδή ήταν αντιπολεμικό βιβλίο - Η «Αντιγόνη» του Σοφοκλή, έργο που κατεξοχήν στρέφεται κατά της εξουσίας (γενικότερα, όπως θα φανεί παρακάτω, η αρχαία γραμματεία βρέθηκε στο στόχαστρο του καθεστώτος) - Έργα του Πλάτωνα, του Θουκυδίδη και του Ξενοφώντα. Υπήρξε ρητή διαταγή να μη διδαχθεί ο «Επιτάφιος» του Περικλή στα σχολεία, για να μην τον εκλάβουν οι μαθητές ως έμμεση αποδοκιμασία των μηχανισμών του κράτους - Για προφανείς λόγους, το συνολικό έργο του Καρλ Μαρξ, καθώς και άλλα βιβλία με μαρξιστικό περιεχόμενο - Η «Καταγωγή των Ειδών» του Δαρβίνου, έργο που απαγορεύτηκε κατά περιόδους ανά τον κόσμο και συνάντησε αντιδράσεις από την Εκκλησία, συντηρητικούς φορείς κλπ., λόγω της θεωρίας του Δαρβίνου περί συγγένειας του ανθρώπου με τον πίθηκο - Έργα του Σίγκμουντ Φρόιντ (προφανώς οι ψυχοσεξουαλικές θεωρίες του κρίθηκαν ανήθικες), του Τζορτζ Μπέρναρντ Σο (λόγω του κοινωνικού σχολιασμού των έργων του), του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη, του Ανατόλ Φρανς, του Χάινριχ Χάινε, των Μαξίμ Γκόρκι, Λέον Τολστόι και Φιοντόρ Ντοστογιέφσκι (και μόνο η εθνικότητά τους ήταν αρκετή), του Γκαίτε και του Ιμάνουελ Καντ.
Δικτατορία 1967-1974: Στο στόχαστρο οι αριστεροί συγγραφείς
Την περίοδο 1967-1974, η δικτατορία των συνταγματαρχών ταυτίστηκε, μεταξύ άλλων, με τη λέξη «λογοκρισία». Λογοκρισία στη μουσική, τα τραγούδια, τις ταινίες, τα σχολικά και πανεπιστημιακά συγγράμματα. Λογοκρισία στο θέατρο (στο Εθνικό μοιράστηκε λίστα με τα επιτρεπτά έργα). Και φυσικά λογοκρισία και στα… εξωσχολικά βιβλία.
Η χούντα απαγόρευσε πολλά βιβλία και συνέταξε μαύρες λίστες, ιδίως με όσους συγγραφείς θεωρούνταν φιλικά προσκείμενοι στο σοβιετικό καθεστώς. Όσα βιβλία ελέγχονταν και κρινόταν αναγκαίο να λογοκριθούν, έφεραν και την αντίστοιχη σήμανση: μία σφραγίδα «Έχει λογοκριθεί» που πρακτικά μεταφραζόταν σε «εγκρίνεται με όποιες αλλαγές θεωρήσει αναγκαίες ο λογοκριτής». Η ψύχωση με τους Σοβιετικούς επεκτάθηκε και στα σοβιετικά ονόματα, που απαγορεύονταν να εμφανιστούν σε βιβλία. Απαγορεύθηκε επίσης στους συγγραφείς να τονίζουν ή να υπογραμμίζουν τη λέξη «κόκκινος» στα βιβλία τους, λόγω των κομμουνιστικών συνειρμών που εξέγειρε!
Πολλοί αριστεροί Έλληνες συγγραφείς υπέφεραν αυτή την περίοδο. Μεταξύ αυτών, η αυτοεξόριστη Τατιάνα Γκρίτση-Μιλλιέξ, της οποίας χειρόγραφα βιβλίων καταστράφηκαν από τη χούντα, ο Άρης Αλεξάνδρου, ο Τίτος Πατρίκιος, η Έλλη Αλεξίου, που τέθηκε σε κατ’ οίκον περιορισμό και της απαγορεύτηκε το 1973 να ανεβάσει στο θέατρο το «Μια ημέρα στο γυμνάσιο», ο Κώστας Μουρσελάς για τα έργα του «Στάση λεωφορείου» και «Το αυγό», ο Ιάκωβος Καμπανέλλης για το εμφανώς αντιδικτατορικό «Το μεγάλο μας τσίρκο» (1973), με φυλάκιση μάλιστα των συντελεστών της παράστασης του τελευταίου (Κ. Καζάκος, Τ. Καρέζη) και πολλοί άλλοι. Ο Γιάννης Ρίτσος συνελήφθη το καλοκαίρι του 1967 για τα πολιτικά του φρονήματα.
Δεν έλειψαν και οι προσαγωγές συγγραφέων για συγκεκριμένα έργα τους που κρίθηκαν πως έχουν «άσεμνο περιεχόμενο». Ο Νίκος Κάσδαγλης δικάστηκε τον Απρίλιο του 1970 για το «άσεμνο» μυθιστόρημά του «Εγώ είμι Κύριος ο Θεός σου» (1961) και αθωώθηκε. Ομοίως αθωώθηκε και ο Μένης Κουμανταρέας που είχε οδηγηθεί στο δικαστήριο για τη συλλογή διηγημάτων του «Το αρμένισμα» (1967). Περισσότερο ταλαιπωρήθηκε ο Ηλίας Πετρόπουλος με τα ιδιαίτερα προχωρημένα για την εποχή γραπτά του. Για το βιβλίο του «Ρεμπέτικα τραγούδια», που δεν έφερε καν σφραγίδα λογοκρισίας, δικάστηκε και καταδικάστηκε το 1968 σε πεντάμηνη φυλάκιση. Το 1972 φυλακίστηκε για το τολμηρό για την εποχή «Καλιαρντά» (1971) αλλά και για το ποίημά του «Σώμα».
Το Νοέμβρη του 1969, σταμάτησε η προληπτική λογοκρισία των βιβλίων με τη θέσπιση ενός καινούριου νόμου, που επέτρεπε στους ίδιους τους συγγραφείς και τους εκδότες να λογοκρίνουν ή να απαγορεύουν μόνοι τους τη δουλειά τους. Κάθε καινούριο βιβλίο που εκδιδόταν υποχρεούταν επίσης να έχει έναν τίτλο που να αντιστοιχεί με ακρίβεια στα περιεχόμενά του: οι μεταφορικοί ή κρυπτικοί τίτλοι κρίθηκαν επικίνδυνοι. Στο μεταξύ, συντάχθηκε μία λίστα με περίπου 760 βιβλία από περίπου 200 συγγραφείς που κρίθηκαν απαγορευμένα. Μεταξύ αυτών, βιβλία του Ονορέ ντε Μπαλζάκ, των υπαρξιστών Ζαν Πολ Σαρτρ και Σιμόν ντε Μποβουάρ, του Τολστόι, του Σέξπιρ, όλες οι αρχαίες τραγωδίες και κωμωδίες (για παράδειγμα, η «Λυσιστράτη») και ακόμα και τα απομνημονεύματα ηρώων της Ελληνικής Επανάστασης όπως ο Κολοκοτρώνης και ο Καραϊσκάκης! «Επικίνδυνα» για το καθεστώς βιβλιοπωλεία υποχρεώθηκαν να κλείσουν.
Ακριβώς 40 χρόνια πριν, το 1972, η ελληνική λογοκρισία έκανε – τρόπον τινά – τον γύρο του κόσμου, όταν απασχόλησε ένα από τα άρθρα του νεοσύστατου τότε περιοδικού Index on Censorship, του μοναδικού περι
οδικού αφιερωμένου αποκλειστικά στο φαινόμενο της λογοκρισίας (έκτοτε έχει διακριθεί πολλάκις για τη δράση και το έργο του). Το παρθενικό τεύχος του περιοδικού ήταν αφιερωμένο στη λογοκρισία σε χώρες με ολοκληρωτικά καθεστώτα, είτε κομμουνιστικά (π.χ. ΕΣΣΔ) είτε δεξιές δικτατορίες (Πορτογαλία και φυσικά Ελλάδα). Το περιοδικό δημοσίευσε επίσης μία λίστα με βιβλία που απαγορεύονταν ή λογοκρίνονταν εκείνη την περίοδο στην Ελλάδα, βάσει μίας καινούριας λίστας που είχε συνταχθεί τον Οκτώβριο του 1971. Δίπλα στον τίτλο του απαγορευμένου βιβλίου και του συγγραφέα του αναγράφεται και ο λόγος της απαγόρευσης. Μπορεί να δει κανείς πως η επιλογή έγινε με γνώμονα κυρίως τον συγγραφέα και όχι τον βιβλίο. Οι blacklisted συγγραφείς (ή σε ορισμένες περιπτώσεις, όπως π.χ. σε ένα βιβλίο του Χαριλάου Τρικούπη, ο μεταφραστής ή ο επιμελητής) είναι όσοι θεωρήθηκαν αριστεροί. (ολόκληρο το σχετικό άρθρο εδώ).
Στη λίστα με εγχώριους συγγραφείς βρίσκουμε τα «12 μαθήματα για τον κινηματογράφο» του Βασίλη Ραφαηλίδη («επειδή ο συγγραφέας είναι κομμουνιστής»), τον «Φόβο της ελευθερίας» του Δημήτρη Μαρωνίτη που είχε διαφύγει την περίοδο εκείνη στο εξωτερικό («λόγω του αντικυβερνητικού του περιεχόμενου»), «Δημοτικισμός και παιδεία» του (ήδη εκλιπόντος τότε) παιδαγωγού Αλέξανδρου Δελμούζου («επειδή η δουλειά του μπορεί να γίνει αντικείμενο εκμετάλλευσης στα χέρια της κρυπτοκομμουνιστικής Ελληνοευρωπαϊκής Κίνησης Νέων»), την «Αλήθεια για τους Έλληνες Πολιτικούς» του Γεωργίου Ράλλη («δεξιός πολιτικός αλλά αντικυβερνητικό περιεχόμενο»), μία βιογραφία του Γεωργίου Παπανδρέου και απομνημονεύματα του Κολοκοτρώνη (με επιμέλεια του αριστερού Τάσου Βουρνά, που εξηγεί την αναπάντεχη αυτή λογοκρισία ενός βιβλίου αφιερωμένου στη ζωή ενός αγωνιστή του 1821). Από βιβλία ξένων συγγραφέων εντοπίζουμε στη λίστα το «Έρως και πολιτισμός» του Χέρμπερτ Μαρκούζε («επειδή ο συγγραφέας ανήκει στη νέα αριστερά»), τη «Ζωή του Γαλιλαίου» και «Τρόμος και αθλιότητα του Τρίτου Ράιχ» του Μπέρτολτ Μπρεχτ («κομμουνιστής»), την «Κυρία με το σκυλάκι και άλλες ιστορίες» του Άντον Τσέχοφ («σκόπιμη προβολή της ρωσικής λογοτεχνίας»), την «Ιστορία της Ρωσικής Επανάστασης» του Τρότσκι, «Μ’ανοιχτά χαρτιά» του Λουίς Αραγκόν («κομμουνιστικό περιεχόμενο»), τα «Προβλήματα οντολογίας και πολιτικής» του μαρξιστή Γκέοργκ Λούκατς και «Τι είναι λογοτεχνία;» του Ζαν-Πολ Σαρτρ.
Η στιγμή της κυκλοφορίας του περιοδικού δεν είναι τυχαία: είχε μόλις προηγηθεί η δημοσίευση ενός άρθρου στο «Βήμα» που κατήγγειλε την ύπαρξη μίας «μαύρης λίστας» συγγραφέων και βιβλίων, αναφέροντας μάλιστα πως είχε μοιραστεί σε βιβλιοπωλεία προς συμμόρφωση. Το σχετικό άρθρο βασίστηκε σε πληροφορίες του Αμερικανού δημοσιογράφου Χένρι Καμ και δημοσίευσε τη σχετική λίστα – με περίπου 120 βιβλία. Ο υφυπουργός παρά τω πρωθυπουργώ και εκπρόσωπος Τύπου της κυβέρνησης Βύρων Σταματόπουλος αρνήθηκε, σε σχετική ερώτηση των New York Times, την ύπαρξη μίας τέτοιας λίστας, αν και επισήμανε πως προβλέπεται συνταγματικά (άρθρο 14) η λήψη μέτρων για την αποφυγή της κομμουνιστικής προπαγάνδας, αφού «ο κομμουνισμός είναι ο χειρότερος εχθρός της δημοκρατίας». Φυσικά, ουδέν κρυπτόν υπό τον ήλιο, και όπως μπορεί να δει κανείς και στα παρακάτω σκαναρισμένα κείμενα από το Index on Censorship, μια χαρά υπήρχε λίστα λογοκριμένων επί χούντας…
_______________________________________
Εικόνες
―Προπαγάνδα
―Απορριπτικό σημείωμα για το τραγούδι
«Χασάπικο» (στίχοι Γιώργου Θέμελη – μουσική Σταύρου Κουγιουμτζή
―Διαγραφή
σε σελίδα του σεναρίου «Θίασος» του Θ. Αγγελόπουλου
―Δελτίο
ελέγχου ξένης ταινίας από την οποία ζητούν να κοπεί η φράση «Οι Αμερικανοί είναι
κατακτητές» ―Μ47 από Αυλώνα, μπροστά στο Hilton στις 21 4 67 φωτογραφημένο από Ιταλό τουρίστα
