ΕΡΤ και Gezi αλλά Τούρκος δε γίνεται ο Τούρκος σαν τον Έλληνα;

Με την ΕΡΤ και το Πάρκο Gezi Ελλάδα και Τουρκία  έχουν γίνει πρώτη είδηση παγκοσμίως. Η έπαρση αυταρχικών κυβερνήσεων απέναντι σε πολίτες που σέβονται τον τόπο και το παρελθόν τους. ΚΙ είναι παράδοξη ομοιότητα καθώς σαν κάτι αστρολογικό ή κάτι από τα δακρυγόνα που εισπνεύσαμε  εμπνέουν ειρηνικές, δημιουργικές διαμαρτυρίες που με όπλο την Τέχνη (εδώ) και το χιούμορ (στην Τουρκία) γεννούν μια νέα εμπιστοσύνη στον άνθρωπο.

Πριν ζήσουμε τη θεαματική συμπαράστασή μας για την ΕΡΤ [που ποιος θα το έλεγε ότι θα την είχα ανοιχτή καθώς σας γράφω;] παρακολουθήσαμε την αντίδραση που ξεκίνησε για να σωθεί ένα πάρκο στην πλατεία Taksim. Εκεί, το έγραφε το New Yorker προχθές, είδαμε πρώτη φορά διαδηλωτές που όπλο και άμυνά τους μπροστά στην αστυνομική βία είναι το χιούμορ.

Από την πρώτη μέρα όταν είχε πάρει φωτιά το Διαδίκτυο κι οι κάτοικοι της Πόλης ήθελαν να μάθουν για τις ταραχές η τηλεόραση έδειχνε για ώρες ντοκιμαντέρ με πιγκουίνους, έγινε ο πιγκουίνος με την αντιασφυξιογόνα μάσκα έγινε σύμβολο που δίχως ρητορείες κρατά στη μνήμη ζωντανή τη μέθοδο καταστολής ενός καθεστώτος που χρόνια αγωνίζεται να παρουσιαστεί ως δημοκρατικό. Η μάσκα δεν αφήνει να ξεχάσουμε. Τη φόρεσε κι ο αναρχικός δερβίσης που ο χορός του έκανε το γύρο του κόσμου. Τα ίδια και με το çapulcu, το 'μπαχαλάκηδες' του Ερτογάν που μπήκε ως νεολογισμός στα αγγλικά λεξικά. Κάθε δήλωση της κυβέρνησης γελοιοποιείται αμέσως με γραφικά που όπως όλα τα αστεία στην εποχή μας ταξιδεύουν ταχύτατα και γεννούν τη συμπάθεια. Ένα μεγάλο Μάτι εμφανίστηκε στο πάρκο Gezi αμέσως μόλις κάποιος μίλησε για 'κακό μάτι' και ο πιανίστας με το κράνος επίσης ταξίδεψε σε όλη τη γη.

H Τουρκική κυβέρνηση όμως, άνθρωποι άλλης εποχής, δεν έχει καταλάβει. Ανακοίνωσε χθες ότι εντός 24 ωρών θα καθαρίσει το Πάρκο Gezi και κάλεσε τις μάνες να πάνε να μαζέψουν τα παιδιά τους. 1000 μάνες λοιπόν εμφανίστηκαν στο πάρκο με παντόφλες στο χέρι και ενώθηκαν με τους διαδηλωτές.

"Στην Τουρκία" μου είπε φίλος Τούρκος "έχουμε μεγάλο σεβασμό για τις μάνες. Κι οι μάνες μας μπορούν να σε πετύχουν με παντόφλα στα 100 μέτρα".

Τι έμεινε απ' αυτό; Η μάσκα σεμεδάκι, και μια λεζάντα "Δε θα λέτε εσείς στο παιδί μου πώς θα ζήσει. Μόνο εγώ θα του λέω". "Είμαστε ενήλικοι όλοι" μου είπε ο φίλος "αλλά η μάνα μας αυτό δε θα το δει ποτέ".

Μέσα στη γενική ευθυμία για την Τούρκα Μάνα που με σεμεδάκι και παντόφλα κυβερνά το σπιτικό και τυραννά― αλλά μόνο αυτή― τα παιδιά της εμφανίστηκε κι η εικόνα που έτσι σα test θέλω να την κοιτάξετε ένα λεπτό και να συγκρατήσετε στο νου τι νιώσατε όταν το είδατε.

Γελάμε κατ' αρχήν. Κι ύστερα, όταν κυκλοφόρησε στο Facebook, όχι μονάχα Έλληνες μα και Ισπανοί ενθουσιασμένοι δήλωναν πως τέτοια μάνα θα ήθελαν. Κι εσείς φαντάζομαι γελάσατε κι ακόμα κι αν η κυρία δε θυμίζει τη μαμά σας, λιγάκι είδατε κάτι από Σουλιώτισσα και Μπουμπουλίνα στη μαμά με τη σφεντόνα.

Όχι οι Τούρκοι όμως. Θύμωσαν οι φίλοι μου που αναπαράγω. "Είμαστε ειρηνικοί" μου λένε και "αυτά είναι προβοκάτσια" και επιμένουν ότι η παραμικρή πρόκληση δίνει δικαιολογίες στην Αστυνομία. Να είναι άραγε επειδή έχουν πιο σκληρή καταστολή; Να είναι από απειρία στις διαδηλώσεις; Ή να είναι το "είμαστε αρνιά" (ή πρόβατα;) που λέει ο Τούρκος φίλος; Δεν ξέρω μα με εντυπωσιάζει που ενώ ο Έλληνας όταν θυμώσει Τούρκος γίνεται, Τούρκο που να θυμώνει σπάνια θα δούμε.

________________

Την ΕΡΤ την έχω πάνω δεξιά, είναι κι εδώ, η ΕΤ3 και το Ραδιόφωνο που εγώ το ακούω Sto Kokkino. Για τα ελληνικά κομματικά δε λέω―είμαι άσχετη― μα το ποιος πρώτος υπέγραψε να κλείσει η ΕΡΤ, το 2011 αν ενδιαφέρεστε δείτε εδώ.

Εικόνες που αξίζουν

 θα σας δώσω αλλά (αν επικοινωνούμε στο Facebook) ίσως τις έχετε δει. 

Το σεμεδάκι που λέγαμε 

κι άλλο στο Πολιτιστικό Κέντρο Ατατούρκ (χθες)

Πολιτιστικό Κέντρο Ατατούρκ (προχθές)

λ

Το Μάτι 

Τα ταξί κλείνουν το δρόμο στην Αστυνομία

Οι δικηγόροι

Οι Ηθοποιοί

Είμαστε όλοι Αλήτες;

Πολλές γυναίκες βέβαια

Η πρώτη που ταξίδεψε (με Πιγκουίνο)

Απαγορεύθηκαν φιλιά και αλκόολ

Οι αναμνηστικές φωτογραφίες γάμου έγιναν μόδα

Κεμάλ και Ερτογάν μετά συζύγων- μια σύγκριση

Στο ΒΒC έχει χάρτη τού πάρκου με το 'Αρχηγείο' όπως λέει και (με κλικ) διάφορα σημεία όπως το ιατρείο, το graffity λεωφορείο (που είδατε πιο πάνω) και, το αγαπημένο μου, τη βιβλιοθήκη.  

 Άγκυρα 'πεισματάρα γίδα'

____________________________________________

Ο Halit Ergenç δεν πάει μόνο στην Ψαρρού ― υπάρχει κι η Ayşe Berktay

Ο Τρίτος Παγκόσμιος Πόλεμος έφτασε και στην αγαπημένη μου Πόλη; 

Όλη την εβδομάδα βλέπαμε εικόνες από συγκρούσεις διαδηλωτών με αστυνομικούς στην  Ευρώπη. Άναυδοι για τη Σουηδία-πρότυπο προσπάθησαν οι αναλυτές να εξηγήσουν όπως και για τις άγριες δολοφονικές επιθέσεις αμάχων προς στρατιώτες στη Βρετανία και στο κέντρο του Παρισιού.

Δεν είναι μίμηση όμως, ούτε παροδική τρέλα. Διότι ακόμα κι αν από κάπου υποκινείται, ακόμα κι αν σε 50 χρόνια αποδειχθούν να είχαν δίκιο οι πιο τρελοί συνωμοσιολόγοι (και δε μιλώ για ρατσιστές αντισιωνιστές κρετίνους), ακόμα κι έτσι πρέπει να υπάρχει απόθεμα λαϊκής οργής για να γίνει μια Άνοιξη καζάνι που βράζει και πετάει το καπάκι του. 

Από χθες το καπάκι πετάχτηκε απότομα στη λατρεμένη μου Πόλη με μια ορμή αναπάντεχη, και συμπαράσταση άμεση μέχρι την Άγκυρα όπου είχαμε και τον πρώτο νεκρό. Και άλλους δύο μετά. Κι ύστερα άρχισαν να εξαφανίζονται οι πληροφορίες και να ζητούν οι φίλοι από την Τουρκία να κοινοποιούμε και να ταξιδεύουμε τα νέα.

Γι αυτό έγραψα πρώτο το κείμενο για το υπό Αμερικάνικη σημαία blog μου, (είναι και εδώ στην προηγούμενη ανάρτηση) μα δε θα σας το μεταφράσω –ξέρετε και τα τρία νέα της εβδομάδας που επέδρασαν καταλυτικά αλλά και αγγλικά για να με καταλάβετε. Εδώ μαζί σας θα μιλήσω πιο απλά, στο ισόγειο ήρθατε, στον κήπο.

Οι διαδηλώσεις Τούρκων είναι σπάνιες και συνήθως γίνονται γύρω από την Πλατεία Τακσίμ [εδώ είμαστε στο σπίτι μου και τη γράφω ετυμολογικά κι όχι μπαμπινιώτικα αφού είναι Taksim, δηλαδή Beyoglu, όπως μετονομάστηκε το παλιό Πέραν που έλεγαν οι Βυζαντινοί όταν πήγαιναν πέρα, στην άλλη την πλευρά, στους Γενοβέζους που, αν θυμάστε, έμειναν ανέγγιχτοι όσο κράτησε η πολιορκία]. Είπαμε, εκεί δεν είναι όπως εδώ, μην το ξεχνάμε. Τα ΜΜΕ, μου είπε φίλος Τούρκος, δεν έχουν αναφέρει λέξη ως τώρα που γράφω (Κυριακή ξημέρωμα) και με παρακαλεί να διαδώσω όσο μπορώ το νέο. ―Βοηθήστε με κι εσείς όσο μπορείτε με κοινοποιήσεις όπως μάς βόηθησαν κι εμάς οι απανταχού διανοούμενοι στη Χούντα. 

Είναι ο ίδιος φίλος, btw, που μου είχε στείλει πριν παρουσιαστεί το trailer του 'Μεγαλοπρεπούς Αιώνα' όπως είναι ο τίτλος του ιστορικού σίριαλ για το Σουλεϊμάν. Οι Δυτικοί τον ονόμασαν Μεγαλοπρεπή αλλά ο ίδιος προτιμούσε το Νομομαθής γιατί είχε ίνδαλμά του το συνονόματό του, το Σολομώντα της Βίβλου, και γι αυτό μαζί με την Ποίηση αγάπησε τους νόμους και οργάνωσε τους νόμους του ντεβλετιού παθιασμένα όσο και τις εκστρατίες που τον έφτασαν ως τη Βιέννη τρομοκρατώντας τις χριστιανικές κυβερνήσεις για να συναφθεί η (προδοτική κατά τον Πάπα) συμμαχία της Γαλλίας με την Οθωμανική Αυτοκρατορία που ευνόησε και τις δυό πλευρές.

Όμως το επιτυχημένο σίριαλ που προετοιμαζόταν με παιάνες, όταν παίχτηκε ―σαν το δικό μας ιστορικό ντοκιμαντέρ, αν θυμάστε― ξύπνησε την οργή φανατικών που πίεσαν το θρήσκο Ερτογάν. Προσπάθησε να το κόψει πολλές φορές  (στην Τουρκία τα κατάφερε νομίζω να μην παίζεται στην τηλεόραση) με αποτέλεσμα να παράγεται μετά από μεγάλες ταλαιπωρίες να καμφθεί η κρατική ηλιθιότητα και οι απειλές κατά της ζωής των συντελεστών. Γι αυτό και το αναφέρω. Εκεί οι φανταμενταλιστές είναι πιο αιμοβόροι από τους δικούς μας Χριστιανοταλιμπάν και- σας υπενθυμίζω, 70 συγγραφείς βρίσκονται αυτή τη στιγμή στη φυλακή για μη ποινικές πράξεις (μεταξύ των οποίων και η Ayşe Berktay* για την οποία έπρεπε να σας είχα μιλήσει από καιρό). Ίσως να μην υπάρχει Τούρκος σοβαρός συγγραφέας ή δημοσιογράφος που να μην έχει συλληφθεί κάποτε, έστω και δίχως συνέχεια κι ακολουθούν εκδότες,  καλλιτέχνες, επιστήμονες και γενικά οι διανοούμενοι.

Εδώ και τρία-τέσσερα χρόνια είναι, νομίζω, που άρχισαν κάποιοι Τούρκοι να μπορούν να επισκέπτονται τη χώρα μας. Ελάχιστες οι βίζες αλλά δίνονται ενώ παλιά χρειαζόταν ιδιαίτερη πρόσκληση, κι η αλλαγή αυτή χάρισε στη Μαντάμ τη γνωριμία με το Χααλίτ Μπέη, κατά κόσμο Σουλεϊμάν. Ο Halit Ergenç έρχεται στη Μύκονο τα καλοκαίρια από τότε που λεγόταν Ονούρ και μόλις είχε ξεκινήσει η Τουρκία να επενδύει στην αποδοτική βιομηχανία των σίριαλ. Ευγενικός άνθρωπος που μιλά στον πράο χαμηλόφωνο τόνο που συνηθίζουν οι Τούρκοι μα ξέρει και αληθινά καλά αγγλικά (πράγμα σπάνιο) οπότε μπορώ να σας διαβεβαιώσω και για το νόημα των λόγων του.

Η έκπληξή μου, όμως, (όσο κι αν τον συμπαθώ) ήταν μεγάλη όταν τον είδα να τολμά να εμφανιστεί στις διαδηλώσεις. Δεν είχε λόγο, για σκεφτείτε το, άλλο από το ότι έπραξε κατά συνείδησιν. Κι εκεί αυτό πληρώνεται ακριβά. Γι αυτό τον βάζω εδώ. 

Χαρείτε τον με μάσκα διότι έριξαν απ' τα απαγορευμένα** κι εύχομαι ο νους να τρέξει στους δικούς μας ―οπλοφόρους τού κοινοβουλίου (και όχι μόνο) που δίχως απειλή μεγαλύτερη από το γιαούρτι γέμισαν την Αθήνα με λιμουζινούλες με μαύρα τζάμια αγορασμένες με βουλευτικές (ή υπουργικές) φοροαπαλλαγές― ώστε να γίνει εμφανής η αηδία μας για όλο αυτό που ζούμε ώστε (ενδεχομένως) μια επόμενη γενιά πολιτικών και δημιουργών να μάς βγει πιο γενναία και έντιμη.  

*Ayşe Berktay

Η Ayşe Berktay Hacimirzaoglu είναι συγγραφεύς και  μεταφράστρια προφυλακισμένη από το 2011, κατηγορούμενη κατά έναν ασαφή αντιτρομοκρατικό νόμο ότι σκόπευε να οργανώσει διαδηλώσεις και να πείσει γυναίκες να πέφτουν στις ρόδες αυτοκινήτων για διαμαρτυρία. Διαδραμάτισε σημαντικό ρόλο στο World Tribunal (Δικαστήριο Eγκληματιών Πολέμου) στο Ιράκ.

Το PEN είναι διεθνής οργάνωση που αγωνίζεται για την ελευθερία τού Λόγου και συνδράμει με κάθε δυνατό τρόπο συγγραφείς που εμποδίζονται να δημιουργήσουν. Ιδρύθηκε στο Λονδίνο το 1921 με στόχο να καλλιεργηθούν διεθνείς φιλίες και συνεργασίες διανοουμένων. To PEN International σήμερα έχει  πάνω από 100 έδρες παγκοσμίως και εντυπωσιακή λίστα πόλεων πρόθυμων να φιλοξενήσουν κυνηγημένους συγγραφείς που στν τόπο τους εμποδίζονταν να μιλήσουν.  

Βράβευσε πέρσι την Ayşe Berktay αλλά η ίδια δε μπόρεσε να παραστεί. Εκπρόσωποι του PEN που επισκέφθηκαν την Τουρκία τον περασμένο Νοέμβριο διαπίστωσαν ότι τα τελευταία δύο χρόνια 70 συγγραφείς ή δημοσιογράφοι είναι φυλακισμένοι και άλλοι 60 συγγραφείς, δημοσιογράφοι ή εκδότες περιμένουν να δικαστούν.

Η δίκη της Berktay είχε οριστεί για τέλος Μαΐου 2013 και με υπογραφές, επιστολές και επισκέψεις έγιναν πολλές προσπάθειες· μάταια, αφού αναβλήθηκε για τον ερχόμενο Οκτώβριο.

PEN Ελλάδος δεν έχουμε (Αν γκουγκλάρετε PEN Greece βγαίνουν πένες) αλλά λαβαίνω την εφημερίδα και συμμετέχω με επιστολές κ.λ. όπου μπορώ ελπίζοντας να μην τα φέρει έτσι η ζωή που να το χρειαστώ. Αν ενδιαφέρεστε περισσότερο για την Ayşe Berktay υπάρχει και σελίδα υποστήριξης στο Facebook.

**Δείτε στο προηγούμενο, στο αγγλόφωνο. Από τους κάλυκες/κουτιά που φωτογραφήθηκαν φαίνεται ότι οι διαδηλωτές ψεκάστηκαν με κάποιο είδος απαγορευμένο από την ΕΕ. Στις φωτογραφίες είδαμεοδηγούς σταματημένων λεωφορείων να τρίβουν τα μάτια τους και τον καπνό από μακριά. Αλλά μετά τις άλλες με σώματα στην άσφαλτο και γύρω πυκνό αίμα τα αέρια μειάζουν πταίσμα.