Χολέρα, πείνα μα κοιτάμε αλλού: Η Υεμένη του πηλού και των βασιλισσών

Υεμένη. Έχω ακόμα ένα βιβλίο που το κοίταζα παιδί κι ονειρευόμουν. 'Γεμενί' σημαίνει άγριος, μού είχαν πει.

Μια χώρα μαγική μυστηριώδης, χώρα παραμυθιών με τα δαντελωτά πολυόροφα σπίτια, άνδρες με το μαχαίρι στη ζώνη και μυθικές βασίλισσες.  

Όχι πια. 

Κλεπτοκρατία και σκουπιδότοπος ονομαζόταν τα τελευταία χρόνια, δρόμοι δίχως γυναίκες, σπίτια που κατέρρεαν και πλαστικές σακούλες πιο πολλές από πουλιά ή ψάρια.

Κι ύστερα ήρθε ο πόλεμος.

Μάρτιο του 2015 ξεκίνησε ο Εμφύλιος. Οι Σαουδάραβες βομβαρδίζουν με αμερικάνικες βόμβες, η έλλειψη νερού έφερε χολέρα. Σκελετωμένα βρέφη, παιδιά που τρέφονται στους σκουπιδότοπους. 17 εκατομμύρια άνθρωποι ζουν την απόλυτη πείνα, το λιμό. Αλλά ο κόσμος στρέφει αλλού το πρόσωπο. 

Σας φέρνω άρθρα και εικόνες πολέμου και καταστροφής με συνδέσμους για πιο πολλά. Και πιο κάτω, λίγες εικόνες από αυτά που χάνονται, αυτά που έτρεφαν τα όνειρά μου όταν  γινόμουν δυνατή βασίλισσα και άγριος πολεμιστής που με το κοφτερό μαχαίρι στο ζωνάρι πολεμούσα για το δίκιο πάνω στο αραβικό άλογό μου.

thepressproject

Η Lockheed Martin ζήτησε «όμορφες φωτογραφίες» με τα όπλα της και το twitter απάντησε με Υεμένη 

Μια από τις μεγαλύτερες κατασκευάστριες όπλων παγκοσμίως, η Lockheed Martin ζήτησε από τους χρήστες του twitter να στείλουν τις «καλύτερες φωτογραφίες από τα προϊόντα της». Εκατοντάδες χρήστες ανταποκρίθηκαν στο κάλεσμα, στέλνοντας εικόνες φρίκης από τους βομβαρδισμούς στην Υεμένη, αναγκάζοντας την εταιρεία να σταματήσει την καμπάνια.

Οι φωτογραφίες που εστάλησαν μαζικά προς την εταιρεία απεικονίζουν κομμάτι μίας βόμβας, που κατασκευάζεται από την ίδια και χτύπησε σχολικό λεωφορεία στην Υεμένη, σκοτώντας δεκάδες παιδιά.

Ο βομβαρδισμός αυτός ήταν μόνο ένας από τους εκατοντάδες στους οποίους έχει προχωρήσει τα τελευταία χρόνια ο διεθνής συνασπισμός υπό την ηγεσία της Σαουδικής Αραβίας, που εξοπλίζεται με αμερικανικά όπλα. Άλλοι χρήστες επέλεξαν να στείλουν μια φωτογραφία του Associated Press, με παιδικές τσάντες στο έδαφος στο σημείο βομβαρδισμού στην πρωτεύουσα της Υεμένης, Σαναά.

Υπενθυμίζεται ότι 150.000 άνθρωποι πέθαναν από την πείνα πέρυσι στην Υεμένη, με ένα παιδί να χάνει τη ζωή του εξαιτίας του λιμού ή ιάσιμων ασθενειών κάθε δέκα λεπτά και ένα παιδί να πέφτει σε συνθήκες ακραίου υποσιτισμού κάθε δύο λεπτά. Η χώρα είναι αντιμέτωπη με τη χειρότερη επιδημία χολέρας που έχει καταγραφεί από τότε που υπάρχουν αρχεία, με πάνω από ένα εκατομμύριο ανθρώπους να έχουν προσβληθεί από την ασθένεια, ενώ παράλληλα μια άλλη επιδημία διφθερίτιδας «εξαπλώνεται σαν πυρκαγιά»,

Τα τελευταία χρόνια οι ΗΠΑ, η Βρετανία και η Γαλλία έχουν εγκρίνει την πώληση όπλων στις χώρες του συνασπισμού και έχουν συνδράμει στον ανεφοδιασμό των αεροσκαφών τους. Ήδη από το 2016 Βρετανοί και Αμερικανοί αξιωματικοί βρίσκονται στα κέντρα ελέγχου των αεροπορικών επιδρομών στην Υεμένη, ενώ τον Ιούνιο η γαλλική εφημερίδα Le Figaro ανέφερε σε άρθρο της ότι υπάρχουν άνδρες των γαλλικών ειδικών δυνάμεων στην Υεμένη, προσφέροντας στήριξη στα στρατεύματα των Εμιράτων.

Πώς ξεκίνησε ο πόλεμος στην Υεμένη. Η ανθρωπιστική κρίση, οι θάνατοι, η πείνα και η χολέρα

Μία από τις φτωχότερες χώρες του αραβικού κόσμου, η Υεμένη, έχει υποστεί τα τελευταία χρόνια τις καταστροφικές συνέπειες ενός πολέμου ανάμεσα στη διεθνώς αναγνωρισμένη κυβέρνηση του Προέδρου Αμπντ Ραμπ Μανσούρ Χαντί και όσων έχουν συμμαχήσει με το επαναστατικό κίνημα των Χούτι.

Με τον πόλεμο να κλιμακώνεται διαρκώς τις τελευταίες εβδομάδες, η ανθρωπιστική κρίση στη χώρα λαμβάνει αδιανόητες διαστάσεις. Οι κάτοικοι έχουν έρθει αντιμέτωποι ακόμα και με τη χολέρα, και κινδυνεύουν πλέον, σύμφωνα με διεθνείς οργανισμούς, από έναν από τους χειρότερους λιμούς των τελευταίων δεκαετιών.

Ήδη από τον Μάρτιο του 2015, περισσότεροι από 8.600 άνθρωποι έχουν χάσει τη ζωή του και περίπου 49.000 έχουν τραυματιστεί κυρίως λόγω των αεροπορικών επιθέσεων πίσω από τις οποίες βρίσκεται μία αραβική συμμαχία με επικεφαλής τη Σαουδική Αραβία, που υποστηρίζει τον πρόεδρο της χώρας. Πλέον όμως και έπειτα από τον αποκλεισμό στον οποίο προχώρησε στις 6 Νοεμβρίου η Σαουδική Αραβία η Υεμένη υποφέρει λόγω της έλλειψης τροφίμων και φαρμάκων.

Σήμερα η κατάσταση στη χώρα βαίνει διαρκώς επιδεινούμενη και τα πάντα μαρτυρούν την εξαθλίωση που έχουν υποστεί οι κάτοικοι. Σύμφωνα με πληροφορίες, ο αριθμός των ανθρώπων που χρήζουν ανθρωπιστικής βοήθειας έχει φτάσει ήδη τα 20 εκατομμύρια, γεγονός που έχει προκαλέσει ιδιαίτερη ανησυχία όχι μόνο σε διεθνείς οργανισμούς, αλλά και σε χώρες της Δύσης, οι οποίες σιγά σιγά στρέφουν την προσοχή τους στη Μέση Ανατολή. huffingtonpost

Υεμένη: Η Χειρότερη Ανθρωπιστική Κρίση

Πόλεμος Στην Υεμένη: Η Χειρότερη Ανθρωπιστική Κρίση Μετά Τον Β΄ΠΠ 
Σύμφωνα Με Τον ΟΗΕ

Περισσότερα από 20 εκατομμύρια ανθρώπους σε 4 χώρες -Υεμένη, Νότιο Σουδάν, Σομαλία, βορειοανατολική Νιγηρία- αντιμετωπίζουν την πείνα και τον λιμό, αναστατώνοντας την παγκόσμια κοινότητα με τα ολοένα και αυξανόμενα επίπεδα θανάτων και ασθενειών τα τελευταία 3 χρόνια. «Χωρίς συλλογική και συντονισμένη προσπάθεια οι άνθρωποι αυτοί θα λιμοκτονήσουν μέχρι θανάτου, και πολλοί περισσότεροι θα υποφέρουν και θα πεθάνουν από αρρώστιες» είπε ο Stephen O’ Brien, γενικός γραμματέας του ΟΗΕ για ανθρωπιστικές υποθέσεις. Πιο συγκεκριμένα, η Υεμένη διατρέχει τον μεγαλύτερο κίνδυνο, καθώς τα 2/3 του πληθυσμού -18.800.00 άνθρωποι- βρίσκονται κοντά στον θάνατο, και περισσότερα από 7.000.000 δεν ξέρουν πού θα βρουν το επόμενο γεύμα τους (UN,2018).

Το Χρονικό Της Κρίσης

Η Υεμένη -ως μία από τις φτωχότερες χώρες του αραβικού κόσμου- έχει υποστεί τις καταστροφικές συνέπειες ενός πολέμου ανάμεσα στην κυβέρνηση του Προέδρου, Abd Rabu Mansur Hadi, και όσων έχουν συμμαχήσει με το επαναστατικό κίνημα των Χούτι. Το ξέσπασμα των συγκρούσεων έλαβε μέρος ύστερα από μία αποτυχημένη πολιτική μετάβαση που θα βοηθούσε την Υεμένη να αποκτήσει σταθερότητα, έπειτα από μία εξέγερση που ανάγκασε τον επί χρόνια αυταρχικό Πρόεδρο της χώρας, Ali Abdullah Saleh, να παραδώσει την εξουσία στον Abd Rabu Mansur Hadi το 2011. Η παράδοση της εξουσίας δεν ευδοκίμησε, όπως ήταν αναμενόμενο, καθώς τα κρίσιμα προβλήματα παρέμειναν στο παρασκήνιο. Η Al-Qaeda, ως ένα αυτονομιστικό κίνημα στο Νότο, η θρησκευτική πίστη των στρατιωτικών στον Saleh, η διαφθορά και τα κοινωνικά προβλήματα -όπως η ανεργία και η επισιτιστική ανασφάλεια- αποτελούσαν μερικά από τα μείζονα προβλήματα που καλούταν να λύσει ο νέος πρόεδρος.

Αναφορικά με τους Χούτι, ξεκίνησαν σαν ένα νεανικό κίνημα που υποστήριζε στα δικαιώματα των σιιτών Ζαϊντι – ομάδα που αντιπροσώπευε το 1/5 του πληθυσμού της Υεμένης. Αρχικά σημείωσαν έντονες επιθέσεις κατά της προηγούμενης κυβέρνησης, ενώ στη συνέχεια εκμεταλλεύτηκαν την έλλειψη ισχύος του νέου προέδρου, με αποτέλεσμα να πάρουν υπό τον έλεγχό τους την επαρχία Saada και γειτονικές περιοχές αυτής. Οι Χούτι πέτυχαν την υποστήριξη όσων είχαν απογοητευθεί από την πολιτική μετάβαση στη χώρα, συμπεριλαμβανομένων και των Σουνιτών. Τον Ιανουάριο του 2015 κλιμακώθηκαν οι ενέργειές τους, αφού περικύκλωσαν το προεδρικό μέγαρο και άλλα κύρια σημεία της Sana’a, ωσότου τελικά να την καταλάβουν. Οι βλέψεις τους ήταν να ελέγξουν ολόκληρη τη χώρα, ενώ παράλληλα ο Hadi αναγκάστηκε να φύγει στο εξωτερικό (ΒBC,2018). -àhttps://powerpolitics.eu/στριγγα-παρασκευη-5-05-18-ανθρωπινα-δικαιω/

imerodromos

Η βόμβα που σκότωσε 51 ανθρώπους στην Υεμένη ήταν αμερικανικής κατασκευής

Η βόμβα που σκότωσε 51 ανθρώπους, μεταξύ των οποίων και 40 παιδιά, όταν έπληξε ένα λεωφορείο στη βόρεια Υεμένη, σε αεροπορική επιδρομή που πραγματοποίησε ο συνασπισμός υπό τη σημαία της Σαουδικής Αραβίας, που μάχεται τους σιίτες αντάρτες Χούθι, ήταν αμερικανικής κατασκευής, σύμφωνα με το τηλεοπτικό δίκτυο CNN.

Με βάση την πηγή αυτή, η βόμβα είχε πουληθεί από τις ΗΠΑ στη Σαουδική Αραβία στο πλαίσιο μιας συμφωνίας που είχε επιτευχθεί μεταξύ του Στέιτ Ντιπάρτμεντ και του Ριάντ.

Οι εικόνες που βιντεοσκοπήθηκαν μετά την επίθεση της 9ης Αυγούστου στη Σάαντα, το προπύργιο των ανταρτών, δείχνουν θραύσματα της οβίδας που φέρουν επάνω κάποια ψηφία. Από αυτά συνάγεται ότι επρόκειτο για μια βόμβα ακριβείας, κατευθυνόμενη με λέιζερ (LGB), Mark 82. Οι βόμβες αυτού του τύπου κατασκευάζονται από την αμερικανική εταιρεία Lockheed Martin, μετέδωσε το CNN επικαλούμενο ειδικούς στον τομέα των εξοπλισμών.

_____________

Υεμένη  

Η πρωτεύουσα ΣαναάSana'a

Τα παραδοσιακά χειροποίητα μαχαίρια «τζαμπία» που οι περισσότεροι άνδρες κρεμούν στην ζώνη τους

Οι πολυόροφες κατοικίες από πηλό στην πόλη Σιμπάμ της επαρχίας Χαδραμαούτ

Το παλάτι της Βασίλισσας Arwa του 11^ουαιώνα

Ma'rib 

_____________________________________________________________

Υεμένη: Η χώρα όπου οι νεκροί δεν μετράνε

Η Lockheed Martin ζήτησε «όμορφες φωτογραφίες» με τα όπλα της και το twitter απάντησε με Υεμένη https://www.thepressproject.gr/article/133198/I-Lockheed-Martin-zitise-omorfes-fotografies-me-ta-opla-tis-kai-to-twitter-apantise-me-Uemeni

Η βόμβα που σκότωσε 51 ανθρώπους στην Υεμένη ήταν αμερικανικής κατασκευής

http://www.imerodromos.gr/i-vomva-poy-skotose-51-anthropoys-stin-yemeni-itan-amerikanikis-kataskeyis/

Προσθέτω:

Προσφυγικό: ποιοι είναι οι πραγματικοί «ωφελούμενοι»;

http://www.avgi.gr/article/10811/9250508/prosphygiko-poioi-einai-oi-pragmatikoi-opheloumenoi-

Βασίλισσα σε είχα κι ήθελες τιμόνι; Τα δικαιώματα δε χαρίζονται #SaudiWomenCanDrive

#SaudiWomenCanDrive

Οι γυναίκες της Σαουδικής Αραβίας πανηγύρισαν το δικαίωμα στην οδήγηση πίσω από τιμόνια είναι η σημερινή είδηση παγκοσμίως.

«Ιστορική στιγμή για κάθε γυναίκα στη χώρα», δηλώνει μια διάσημη παρουσιάστρια μπροστά στο αυτοκίνητό της. Οι αισιόδοξες περιμένουν κι άλλα πολλά από το Διάδοχο, τον Μοχάμεντ μπιν Σαλμάν που ανήκει στη γενιά των εγγονών του ιδρυτή, ανδρών σπουδαγμένων στο εξωτερικό και συνηθισμένων στα δυτικά ήθη, αντίθετα από τη γενιά γιων κι αδελφών που βασίλευε ως τώρα με ζωντανές ακόμα τις καταβολές της οικογένειας στη νομαδική ζωή των προ πετρελαίου προγόνων.

MBS τον λένε χαϊδευτικά το Διάδοχο που  πρότυπό του έχει το Ντουμπάι και στόχο να απεξαρτηθεί από το πετρέλαιο η οικονομία του βασιλείου.

Όμως με σωματικές ποινές, πανίσχυρη θρησκευτική αστυνομία ηθών και αμείλικτη Λογοκρισία, οι τηλεοπτικοί πανηγυρισμοί για τις γυναίκες οδηγούς δε μας λένε και πολλά.

Διότι τι αξίζει πιο πολύ; Η άδεια οδηγήσεως ή το διαβατήριο, το διαζύγιο, το δικαίωμα σε σπουδές και συναναστροφή με το άλλο φύλο;

Το υποχρεωτικό Νικάμπ (με κάλυψη προσώπου (πλήρη μπούρκα) για τις μεγαλύτερες ακόμα και στο σπίτι, αν έχουν καλεσμένους) μπορεί σιγά-σιγά να εγκαταλειφθεί μα τι θα γίνει με την αυτοδιάθεση, τους βιασμούς και τους ξυλοδαρμούς μέσα στην οικογένεια; 

Τα λέει, και συμφωνώ μαζί της, η φεμινίστρια πριγκίπισσα Μπασμά* που ζει στη Βρετανία. Μέλος της ελίτ, εγγονή κόρη και ανιψιά Σαουδαράβων βασιλιάδων, επιχειρηματίας και blogger, αιφνιδίασε με τις δηλώσεις της που βάζουν το αβανταδόρικο θέμα σε σωστές βάσεις.

« Γιατί δεν αγωνιζόμαστε για το δικαίωμα των γυναικών να διαμαρτυρηθούν όταν τις δέρνουν; Αν μια γυναίκα κακοποιηθεί της λένε να γυρίσει σπίτι της στον πατέρα, σύζυγο, αδελφό, που την κακοποίησε και να ξανακλειδωθεί στο σπίτι. Δεν υπάρχει νόμος ή αστυνομία να την προστατέψει.

Παραβλέπουμε βασικά ανθρώπινα δικαιώματα. Το δικαίωμα να αναμιγνύονται τα φύλα, να μιλάνε, να μελετούν μαζί. »

Ρισκάρει που μιλάει έτσι η πριγκίπισσα Μπασμά, κάτοικος Βρετανίας; 'Ναι, λέει. Παρότι δε λέει κάτι ριζοσπαστικό και στη συνέντευξη στο Independent φορούσε νικάμπ (αν και λευκό).

Όμως αλλιώς δε γίνεται. Τα δικαιώματα δε χαρίζονται.

Για κάθε εκατοστό ελευθερίας που κατακτήσαμε, κορίτσια, αγωνιστήκαμε σκληρά. Σωματική βία, γελοιοποίηση, κοινωνική απομόνωση, απόρριψη από τους δικούς μας κι ακόμα απόλυτη ισότητα δεν έχει κατακτηθεί ούτε στα πιο ελεύθερα κράτη. Η Σαουδική Αραβία μοιάζει ακραία μα δεν είναι μακριά από ό,τι έζησαν (ή είδαν πλάι τους) οι γιαγιάδες μας σε χωριά των Βαλκανίων και της Μικράς Ασίας. Το γυάλινο ταβάνι είναι πάντα εδώ και θέλει ακόμα πολύ δρόμο για να το σπάσουμε.

Γι αυτό κορίτσια ας μην πανηγυρίζουμε κι εμείς για τις λίγες σωφερίνες, αλλού είναι πεδίο της μάχης διότι τα δικαιώματα που χαρίζονται δεν είναι δικαιώματα αλλά μπακσίσια.

Φέρνω την είδηση [με τους τίτλους 'ελεύθερες αισθάνονται οι γυναίκες..'],  συνδέσμους και πολλές εικόνες [όπως π.χ. το σήμα για Πάρκινγκ γυναικών―πώς λέμε 'τουαλέτες γυναικών'; ―σε κοκκινάκι μάλιστα, μη μπερδευτούμε, διότι θα οδηγείς μα όχι και να παρκάρεις πλάι σε άνδρες], οδηγίες προς άνδρες οδηγούς πως το πείραγμα κι η φωτογράφηση γυναικών τιμωρούνται, 

+το σατιρικό τραγούδι του GoRemy κ.α. Χιουμοράκι  δυτικό ανδρικό όμως σ΄εμένα δε θα βρείτε, απέφυγα.

Η είδηση

lifo Αμέσως μετά τα μεσάνυχτα, αμέτρητες γυναίκες οδηγοί πανηγύρισαν τη νέα τους ελευθερία, βγαίνοντας στους δρόμους του Ριάντ και άλλων μεγάλων πόλεων με τα αυτοκίνητά τους.    «Πάντα ήξερα ότι αυτή ημέρα θα ερχόταν. Και ήρθε γρήγορα. Ξαφνικά», σχολίασε η παρουσιάστρια και συγγραφέας Σαμάρ Αλμογκρέν, καθώς οδηγούσε για πρώτη φορά. «Νιώθω σαν πουλί».  

 «Είναι μία ιστορική στιγμή για κάθε γυναίκα στη χώρα», είπε η παρουσιάστρια Σαμπίκα αλ Ντοσάρι, πριν μπει στο σεντάν της για να οδηγήσει μέχρι τα σύνορα με το Μπαχρέιν. Μέχρι χθες , οι γυναίκες της Σαουδικής Αραβίας δεν είχαν δικαίωμα να κάθονται στη θέση του οδηγού και αναγκάζονταν να καταφεύγουν σε άλλες λύσεις (μισθωμένα οχήματα, δρομολόγια με συγγενείς κ.λπ). 

Όλα άλλαξαν όμως με την ανακοίνωση της κυβέρνησης να άρει την απαγόρευση και με την έκδοση των πρώτων αδειών οδήγησης σε γυναίκες στις αρχές του μήνα. Η Σαουδική Αραβία ήταν το μόνο κράτος στον κόσμο που απαγόρευε στις γυναίκες να οδηγούν, εξαιτίας του φύλου τους και μόνο. Η απόφαση του πρίγκιπα Μοχάμεντ μπιν Σαλμάν που επιχειρεί να αναμορφώσει το βασίλειο αναμένεται να αλλάξει τις κοινωνικές ισορροπίες στην χώρα....

Δεν ήταν αστείο το περί πίεσης στις ωοθήκες. Αν ξέρετε αραβικά: https://twitter.com/aboooooodddddi1/status/1010503312674836480

Ο MbS

 Σχολή γυναικών με γυναίκα δασκάλα

Πάρκινγκ γυναικών (όπως λέμε τουαλέτες γυναικών), σε κοκκινάκι μάλιστα το σήμα, μη μπερδευτούμε. Διότι θα οδηγείς μα όχι και να παρκάρεις πλάι σε άνδρες.

Η Αστυνομία προειδοποιεί τους άνδρες οδηγούς πως το πείραγμα κι η φωτογράφηση γυναικών θα τιμωρούνται με πρόστιμα.

______________________________________________

https://www.lifo.gr/now/world/197988/oi-gynaikes-tis-saoydikis-aravias-panigyrisan-to-dikaioma-stin-odigisi-piso-apo-timonia

Συνέντευξη της Πριγκίπισσας Basma Bint Saud Bin Abdul Aziz https://www.independent.co.uk/news/people/news/the-acton-princess-calling-for-reform-in-saudi-arabia-6284225.html

Περί πίεσης στις ωοθήκες. Αραβικά: https://twitter.com/aboooooodddddi1/status/1010503312674836480

Το ελληνικό Απαρτχάιντ ― με 'Μακεντόντσετο'

'Αρνηση χορήγησης πιστοποιητικού θανάτου της γιαγιάς της σε εγγονή; Για μήνες; Γίνονται τέτοια πράγματα;

―Ε ναί μωρέ, είναι μειονοτικοί, μπορεί Μουσουλμάνοι, της Ξάνθης.

Κι εκεί τελειώνει η κουβέντα. Καταλάβαμε.

Θυμήθηκα περιστατικό εδώ στο νησί όταν το καλοκαίρι η Ολυμπιακή έφερνε έκτακτους από τη Θράκη για τις βαριές δουλειές του αεροδρομίου. Έκαναν έρανο μια φορά οι εργάτες διότι πιάστηκε ενός το χέρι στην «κορδέλλα» αποσκευών και σκίστηκε. Κανείς δεν κάλεσε ασθενοφόρο, κανείς δε μίλησε παραέξω κι ούτε βεβαίως καταγράφτηκε ως εργατικό ατύχημα. «Μουσουλμάνος» μου είπαν, σαν αυτό να δικαιολογούσε τα πάντα.

Και δυστυχώς τα δικαιολογεί.

Είναι το δικό μας Απαρτχάιντ, η δική μας συνωμοσία σιωπής. Η μακροχρόνια πολιτική του κράτους μας που επέλεξε να αφήνει να μαραζώνουν ο τόπος και οι άνθρωποι που τους ζητάμε να αυτοπροσδιορίζονται ως Έλληνες ενώ ταυτόχρονα τους καταπιέζουμε τονίζοντας τη διαφορά όχι σαν πηγή πλούτου για όλους μας αλλά σαν αιτία διακρίσεων.

Πολύ συζητιέται πάλι η Μακεδονία. Στο μικρό μας κράτος δεν είναι λίγοι όσοι βλέπουν εχθρούς από Βορά και Ανατολή. Βλέπω  μεγάλη προθυμία να εκφραστούν απόψεις, βλέπω πολλούς φανατικούς να πείσουν ή να κατακεραυνώσουν όποιον διαφωνεί. Όμως η πικρή αλήθεια είναι ότι ελάχιστοι γνωρίζουν αφού, στην παιδεία και την κουλτούρα μας, ενώ δίνεται έμφαση στην αρχαιότητα, οι περισσότεροι ελάχιστα ξέρουμε για την Ιστορία των Βαλκανίων, τα βόρειά μας σύνορα, Μακεδονία, Θράκη, Έλληνες Μουσουλμάνους και Πομάκους.

Αν θέλουμε να έχουμε γνώμη λοιπόν ας αρχίσουμε να μαθαίνουμε κι αν θέλουμε να καμαρώνουμε για τη Δημοκρατία μας και το «δυτικό» κράτος δικαίου μας οφείλουμε να δείχνουμε ευαισθησία για την αδικία και να μη δείχνουμε ανοχή στην ανισότητα.

Φέρνω το περιστατικό του πιστοποιητικού με τα των μυστικών εγκυκλίων.

Φέρνω κι ένα εξαιρετικό άρθρο αυτοβιογραφικό του συγγραφέα Πέτρου Γ. Βότση, παλιότερο μα πάντα επίκαιρο, στο οποίο μιλά για τη μητρική του γλώσσα εκεί στο Σκοπό της Φλώρινας.

Του Πέτρου Γ. Βότση επίσης, είναι το 'Μακεντόντσετο. Οδοιπορικό Μιας Πικρίας', εξαιρετική συλλογή διηγημάτων με αναμνήσεις στη γλώσσα των παιδικών του χρόνων και με τοπική προφορά― ναι, προφορά και δίνω δείγμα: «Είναι ο Κόλτσες, μου λέει η μάμο». Συστήνω.

 Ιμπράμ Ονσούνογλου

ΜΙΑ ΞΕΧΑΣΜΕΝΗ ΜΥΣΤΙΚΗ ΕΓΚΥΚΛΙΟΣ

Όπως καταγγέλει δικηγόρος της Ξάνθης, ο κ. Σαμπρή Χατζηιμπράμ, για την από 2μήνου επίμονη άρνηση χορήγησης πιστοποιητικού θανάτου της γιαγιάς της σε εγγονή και, παρακαλώ, παρά την έκδοση ακόμα και σχετικής εισαγγελικής εντολής, τόσο η υπάλληλος όσο και ο ίδιος ο δήμαρχος του Τοπείρου Ξάνθης επικαλούνται κάποια εγκύκλιο την οποία όμως αρνούνται επίσης να παρουσιάσουν. Μια εγκύκλιος για την οποία ισχυρίζονται εμμέσως πλην σαφώς ότι είναι ισχυρότερη του Συντάγματος και των νόμων, αλλά και των δικαστικών αποφάσεων.

Μυστήριο, ε, σε κράτος δικαίου; Δεν είναι δυνατόν!... Σπεύδω να σας λύσω τις απορίες.

-Πρόκειται μωρέ για μειονοτικούς πολίτες, για μουσουλμάνους, τουρκογενείς, μπορεί και για πομάκους, κατάλαβες;

-Άαα, τώρα κατάλαβα. Είπα κι εγώ!

-Δηλαδή όσον αφορά τους μειονοτικούς όλα είναι δυνατά, όλα τα απίθανα γραφειοκρατικά εμπόδια είναι πιθανά.

-Μα δεν είχαμε τελειώσει μ' όλα αυτά; Τι είναι τούτο πάλι;

Οι παροικούντες την Ιερουσαλήμ γνωρίζουμε ότι η άσκηση μειονοτικής πολιτικής επί δεκάδες χρόνια γινόταν δια μέσου μυστικών εγκυκλίων που δεν δημοσιεύονταν ποτέ στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως, ούτε πουθενά αλλού, και με εποπτεύουσα αρχή τα κατά τόπους Γραφεία Πολιτικών ή Πολιτιστικών Υποθέσεων σε 3 νομούς της Θράκης, τα οποία  υπάγονται στο ΥπΕξ.

Αυτές οι εγκύκλιοι ήταν υπεράνω του Συντάγματος και των νόμων, αλλά και των δικαστικών αποφάσεων. Λέγω δε ότι ήταν υπεράνω του Συντάγματος και των νόμων, καθώς είχαν εφευρεθεί ακριβώς για να τους παραβιάσουν, δηλαδή ήταν συνειδητά αντισυνταγματικοί, χωρίς τη δυνατότητα να τις προσβάλεις, αφού τυπικά ήταν ανύπαρκτες. Έτσι για τη Μειονότητα και τους μειονοτικούς είχε κατασκευαστεί ένα ιδιαίτερο νομικό-δικαιικό καθεστώς φάντασμα που ουσιαστικά όριζε τον περιορισμό ή την κατάργηση των δικαιωμάτων και των ελευθεριών των οικονομικών, κοινωνικών, εκπαιδευτικών, πολιτικών, των πάντων, και καθιέρωνε διάφορα διοικητικά μέτρα σε βάρος μιας μερίδας του πληθυσμού. Κάθε δραστηριότητα στη ζωή του μειονοτικού, ειδικά εκείνες οι δραστηριότητες στη ζωή ενός πολίτη που εξαρτώνται από την έγκριση των αρχών ή όπου οι αρχές απλώς παρεμβαίνουν καθ' οιονδήποτε τρόπο υπόκειντο σε απίθανους περιορισμούς και απαγορεύσεις. Επρόκειτο για ελληνικού τύπου απαρτχάιντ, άλλα καλυμμένο και ανομολόγητο.

Την ύπαρξη και το περιεχόμενο μιας συγκεκριμένης μυστικής εγκυκλίου γνώριζε μόνον η καθ' ύλην αρμόδια υπηρεσία μαζί βέβαια με το τοπικό γραφείο Πολιτικών Υποθέσεων. Γνώριζαν λ.χ. μόνο οι δήμοι όταν η μυστική εγκύκλιος αφορούσε τη λειτουργία της δημοτικής αρχής ως προς τους μειονοτικούς και το σχετικό γραπτό κείμενο φυλασσόταν σε ειδικό χρηματοκιβώτιο στο οποίο πρόσβαση είχε μόνο ο προϊστάμενος. Η χορήγηση αντιγράφου της εγκυκλίου ή ακόμα και η απλή επίδειξη στον ενδιαφερόμενο απαγορευόταν αυστηρά.

Μπορούμε να υποθέσουμε το περιεχόμενο μιας μυστικής εγκυκλίου του Υπουργείου Εσωτερικών προς τους δήμους και τα ληξιαρχεία: “Απαγορεύεται αυστηρώς η χορήγησις πιστοποητικών και ληξιαρχικών πράξεων σε μουσουλμάνους, εάν αυτά ζητούνται προς τον σκοπόν της τακτοποίησεως κληρονομικών υποθέσεων. Εξαιρούνται όσοι μουσουλμάνοι τυγχάνουν συνεργάτες της Εθνικής Ασφαλείας, ιδιότητα την οποίαν πρέπει να αποδείξουν δια προσκομίσεως σχετικής βεβαιώσεως.” Πολύ φοβάμαι πως ο δικηγόρος Σαμπρή θα έχει πέσει ακριβώς πάνω στην εγκύκλιο που αναφέραμε.

Το 1991 διακηρύχθηκε η ισονομία-ισοπολιτεία για τους μειονοτικούς πολίτες και η άρση των διοικητικών μέτρων που εφαρμοζόντουσαν σε βάρος τους. Και οι μυστικές εγκύκλιοι που αποτελούσαν τον κύριο κορμό “του ελληνικού μειονοτικού δικαίου” καταργήθηκαν βαθμιαία ένα ένα και σιγά σιγά σε βάθος 10ετίας. Χωρίς όμως να καταργηθούν τα γραφεία του ΥπΕξ που διατηρούνται πλήρως στελεχωμένα και ετοιμοπόλεμα. Προς τί;

Ορίζουμε αυθαίρετα ότι το καθεστώς αυτό του απαρτχάιντ έληξε το καλοκαίρι του 1998 όταν καταργήθηκε και το αντισυνταγματικό άρθρο 19 του Κώδικα Ελληνικής Ιθαγενείας, μνημείο αντιμειονοτικού ρατσισμού, που διατηρείτο σε ισχύ με ειδική συνταγματική διάταξη (άρθρο 111). Και έκτοτε μπήκαμε και κολυμπάμε στα βαθέα ύδατα της ισονομίας και ισοπολιτείας όπου τυχαίνει καμιά φορά και κανένα ατύχημα και πνιγόμαστε, όπως στην παραπάνω περίπτωση.

Κανείς δεν θέλει να φανταστεί ότι αναβιώνει το παλιό καθεστώς των διακρίσεων και ότι έχουμε να κάνουμε με μια νέα “νομοθετική πράξη” της παρούσης κυβέρνησης. Μάλλον πρόκειται για μια παλιά μυστική εγκύκλιο που ξεχάσθηκε να καταργηθεί κι έτσι διατηρήθηκε σε ισχύ μέχρι σήμερα. Δεν αποκλείεται και η περίπτωση κατά την οποία η εγκύκλιος να είναι καταργημένη, αλλά ο Δήμος Τοπείρου να μην πήρε είδηση. Το χειρότερο θα ήταν αν ο Δήμος πίστευε ότι έχει την αυτονομία να καθορίζει ο ίδιος τη μειονοτική πολιτική που θα εφαρμόζει στην επικράτειά του και να μην υπακούει στις εντολές της κυβέρνησης Αθηνών.

Το όλο θέμα πιστεύω πως θα δευκρινισθεί και θα διευθετηθεί σύντομα με κοινοβουλευτικό έλεγχο των βουλευτών της Θράκης σε ερώτηση προς τον Υπουργό των Εσωτερικών.

Υπάρχει ένα άλλο γενικότερο θέμα. Η Νομική Σχολή του ΔΠΘ δεν μπορεί να αναθέσει εργασίες ή διατριβές σε επιστήμονες και φοιτητές που θα διερευνήσουν τις μυστικές εγκυκλίους, αυτά τα μέσα άσκησης μειονοτικής πολιτικής, και το ελληνικό μειονοτικό δικαιικό σύστημα που ίσχυσε επί μια 30ετία και πλέον;  Πόσον καιρό θα μείνει ακόμα θαμμένος στα άδυτα των υπουργείων και νομαρχιών αυτός ο ανεκτίμητος νομικός θησαυρός;

 11/2/2018

http://www.tiken.net/index.php?route=product%2Fproduct&product_id=19

______________________________________________________

Πέτρος Γ.Βότσης

Η γλώσσα μου, τα Μακεδονικά

Οι πρώτες μου μνήμες με φέρνουν στο χωριό μου, τη Σέτινα (μετονομάστηκε σε Σκοπό), ένα ορεινό χωριό της Φλώρινας στα ριζά του Καϊμακτσαλάν, όπου όλοι μας συνεννοούμασταν σε μία γλώσσα, τη “ική μας” όπως τη λέγαμε μεταξύ μας, ενώ για τους άλλους ήταν τα μακεδονικά. Μέχρι τον Εμφύλιο νόμιζα πως δεν υπάρχει άλλη γλώσσα, κι όταν πρωτάκουσα τα ελληνικά, φαντάστηκα πως δεν ήταν γλώσσα, αλλά ένα παιχνίδι των μεγάλων γλωσσικό, αν ήθελαν να μιλήσουν, χωρίς να λένε τίποτε.

Με τις εκκαθαρίσεις του Παπάγου και τις μετακινήσεις μας προς τα αστικά κέντρα ή σε μέρη ελεγχόμενα από τον Εθνικό Στρατό, κατάλαβα πως και τα ελληνικά ήταν μια γλώσσα σαν τη δική μας και πως έπρεπε να τη μάθω για να καταλαβαίνω αυτά που μου 'λεγε η δασκάλα μου.

Δεν θα ξεχάσω βέβαια πως την πρώτη μέρα στο σχολείο (Νηπιαγωγείο Μελίτης Φλώρινας) όπου είχαμε μετακινηθεί έμαθα τα πρώτα και μοναδικά εκείνη τη στιγμή ελληνικά μου: “εμένα με λένε Πέτρο”. Σαν βγήκαμε στην αυλή του σχολείου, αρχίσαμε να μιλάμε τα “δικά μας”. Τότε μας πλησίασε ένας βλοσυρός δάσκαλος κι άρχισε να μας μιλάει ελληνικά, σε τόνο αυστηρό και, κάνοντας αρχή από τους άλλους, ζητούσε να ανοίξουμε την παλάμη μας για να μας χτυπήσει δυνατά με μια χοντρή βέργα. Όταν ήρθε η σειρά μου του είπα τα μοναδικά ελληνικά που ήξερα, “εμένα με λένε Πέτρο”, αλλά η γνώση αυτή δεν μ' έσωσε. Τότε κατάλαβα πως ήταν κακό να μιλάω τα “δικά μας”, γιατί στο σπίτι μου 'λεγαν πως ο δάσκαλος δέρνει όταν δεν ξέρεις το μάθημά σου ή όταν κάνεις κάτι κακό. Έλα όμως που δεν ήξερα τα ελληνικά! Μέχρι να τα μάθω πέρασα ένα στάδιο αλαλίας, γιατί και φοβόμουν μη φάω ξύλο και πίστευα ότι ο τρόπος που θα μιλούσα θα 'φερνε το γέλιο.

Αυτή ήταν η πρώτη μου διαφορετικότητα που ένιωσα. Δεν ήμουν λοιπόν σαν τον δάσκαλο, τον χωροφύλακα και μερικούς άλλους. Είχα μόνιμα όμως στο μυαλό μου την απορία: γιατί αυτοί που ήταν τόσο λίγοι να μη μάθουν τα “δικά μας” κι έπρεπε εμείς να μάθουμε ελληνικά; Οι δικοί μου έλεγαν πως “έτσι πρέπει”.

Τι ήμουν όμως, αφού δεν ήμουν σαν τους άλλους; Πάντα όταν έβλεπα κάποιον να με πλησιάζει, μικρός ή μεγάλος, έκανα αμέσως τη σκέψη αν ήταν δικός μας ή από τους άλλους.

Η κάθοδός μας στη Σαλονίκη επιτάχυνε τη μάθηση της ελληνικής γλώσσας κι εμπλούτισε τις γνώσεις μου γύρω από τις γλώσσες, αφού ανακάλυψα τα γαλλικά, μια και ο πατέρας μου δούλευε στο Καλαμαρί (Γαλλικό Σχολείο). Άρχισα τότε να ρωτώ αν υπάρχουν κι άλλες γλώσσες και ο πατέρας μου είπε πως υπήρχαν χιλιάδες. Θα έπρεπε άραγε να τις μάθω όλες;

Ακολούθησε η άνοδός μου πάλι στο χωριό, όπου και ανακάλυψα πως υπήρχαν τα αρβανίτικα και τα βλάχικα. Τελείωσα το Δημοτικό Σχολείο στο χωριό, πάντα κάτω από την απειλή του δασκάλου μου να μη μιλάω αυτά τα ακαταλαβίστικα, γιατί με μπλέκουν, δεν θα μάθω ποτέ ελληνικά και πώς θα σπουδάσω! Αν παραβίαζα τις εντολές του, με χειροτονούσε με τη βέργα. Όταν πήγα στο Γυμνάσιο είδα πως όλοι μας μιλούσαμε ελληνικά, αλλά πάντα είχα την αγωνία της “ανίχνευσης” των άλλων. “Να 'ναι δικός μας ή από τους άλλους;”. Οι άλλοι στη Φλώρινα ανακάλυψα ότι αποκαλούνταν Έλληνες, Βλάχοι, Αρβανίτες, Πόντιοι και Τσιγγάνοι.

Όταν κάποια μέρα πρωτοβρέθηκα στο παζάρι της Φλώρινας, άκουσα να λαλούνται όλες οι γλώσσες, πότε “καθαρές” και πότε ανακατεμένες. “Ε”, σκέφτηκα, “αυτοί είναι μεγάλοι και δεν μπορεί να τους δείρει ο δάσκαλος”. Η αλήθεια είναι ότι οι καθηγητές μας δεν είχαν το πρόβλημα των δασκάλων, αφού όλοι μας ξέραμε ελληνικά και σπάνια υπήρχε η ανάγκη να χρησιμοποιήσουμε κάποια δική μας λέξη, μια και το λεξιλόγιό μας είχε εμπλουτιστεί.

Θυμάμαι έναν συμμαθητή μου, “δικό μας”, που ήρθε σ' ένα διάλειμμα και με ρώτησε γεμάτος περιέργεια: “πώς άραγε να λέγονται στα δικά μας το τρίγωνο και ο κύκλος;”. Δεν μπόρεσα, δυστυχώς, να τον διαφωτίσω. Είχαμε συνειδητοποιήσει πια, θέλαμε δεν θέλαμε, ότι εμείς ήμασταν οι “Νεσνάμηδες” (από το ne znam = δεν ξέρω), υπήρχαν οι Έλληνες, οι “Αβούτηδες” (από το αβούτον = αυτό), οι Αρβανίτες και οι Βλάχοι. Είχαμε και τους Τσιγγάνους στην άκρη της πόλης (Τσιφλίκι), αλλά αυτοί δεν έρχονταν στο Γυμνάσιο και οι γονείς τους ήταν “πολύγλωσσοι” και ανταποκρίνονταν θαρραλέα σ' όλες τις γλώσσες.

Στους γάμους, τα πανηγύρια και τις έντονες συγκινήσεις (χαρά, λύπη κ.ά.) η γλώσσα που μας έβγαινε ήταν η δική μας. Θυμάμαι πως και ο πιο φανατικός Έλληνας (γραικομάνο τον λέγαμε εμείς), σαν πέθανε η γυναίκα του τη μοιρολόγησε στη δική μας γλώσσα. Τα τραγούδια που συνόδευαν τα τραπέζια μας και τις χαρές μας ήταν ελληνικά καταρχήν, μα σαν προχωρούσε το γλέντι και το οινόπνευμα εξαφάνιζε τις αναστολές, τους ενδοιασμούς και τους φόβους, τότε ακούγονταν τα δικά μας τραγούδια κι έβλεπες με τι έκφραση και πάθος αποδίδονταν τα μελαγχολικά μας τραγούδια, με συμμετοχή όλων. Αν όμως στο τραπέζι παραβρισκόταν χωροφύλακας, τότε σίγουρα δεν ακουγόταν κανένα δικό μας τραγούδι. Οι χοροί μας, μια κι ακουγόταν μόνο μουσική, χορεύονταν και μάλιστα ο καθαρά τοπικός χορός μας, η πουστσένα (λυτός), με μια έκσταση που φαινόταν τόσο στην κίνηση του σώματος όσο και στα βλέμματα και την έκφραση των προσώπων, χώρια που ξεσηκώνονταν όλοι.

Μας έμαθαν πως αυτά που μιλούσαμε δεν ήταν γλώσσα, αλλά ένα νόθο ιδίωμα κι αυτό όχι με επιχειρηματολογία, αλλά έτσι δογματικά. Μας χλεύαζαν όταν κάποιοι από εμάς μιλούσαν φανερά τα δικά μας και ήθελαν να μας πείσουν πως οι μελωδίες που χορεύαμε δεν έχουν λόγια.

Ακόμη και σήμερα, όταν μιλάμε τη γλώσσα μας σε καφενεία, υπαίθριους χώρους και αλλού, όταν πλησιάσει κάποιος άγνωστος, αλλάζουμε λαλιά κι όχι από ευγένεια αλλά από φόβο. Έχει μεταβιβαστεί επίκτητα ο φόβος κι αυτό εξηγείται με τη συμπεριφορά της πολιτείας στο παρελθόν.

Το διαφορετικό δεν είναι κακό, κι αυτό το δέχονται όλοι, όμως το να προσπαθούν να σε πείσουν ότι ειδικά από τη δική σου διαφορετικότητα κινδυνεύει η πολιτεία, να σε υποχρεώνουν να μιλάς μια γλώσσα που δεν ξέρεις και να γελοιοποιείσαι, να σ' αναγκάζουν να φτύνεις το γάλα της μάνας σου, αυτό σίγουρα προκαλεί πικρία, κατάθλιψη και αναπαράγει τη μελαγχολία μας...

Στο Πανεπιστήμιο (Αθήνα) η εξομοίωση ήταν πλήρης. Κανένας δεν με ρώτησε από ποιους ήμουν και σε εμένα σχεδόν εξαλείφτηκε εκείνη η αγωνία και η περιέργεια της ανίχνευσης των άλλων, αν είναι δικοί μας ή από τους άλλους. Πέρασαν χρόνια, βρίσκομαι στην 7η δεκαετία της ζωής μου, ποτέ δεν έπαψα να νιώθω αυτό που είμαι και ποτέ δεν μπόρεσα να συγκρατήσω τους λυγμούς και την οργή μου σαν θυμάμαι:

- Το χωροφύλακα να συνοδεύει τον πατέρα μου για την υποδοχή της βασίλισσας Φρειδερίκης.

- Τις απανωτές μηνύσεις για την κοπριά στις αυλές μας.

- Τη μη χορήγηση άδειας για καλλιέργεια καπνού.

- Τις παρατηρήσεις για την ποιότητα της σημαίας που αναρτούσαμε στις εθνικές επετείους.

- Τις εξορίσεις και τις φυλακίσεις των δικών μας με την κατηγορία "δωσιλόγων" και με μόνη κολάσιμη πράξη τη χρήση της ντοπιολαλιάς.

- Την αποπομπή και μη εξυπηρέτηση των δικών μας από τις δημόσιες υπηρεσίες, με τη δικαιολογία ότι μιλούσαν "βουλγάρικα" και δεν μπορούσαν να συνεννοηθούν.

- Την απαγόρευση της γλώσσας μας επί Μεταξά με χρηματικό πρόστιμο σε όποιον τη μιλούσε.

- Την αλλαγή των ονομάτων και των επιθέτων μας.

- Την αλλαγή τοπωνυμίων και ονομάτων των χωριών μας.

- Την απαγόρευση του φυσικού δικαιώματος των συγχωριανών μου να πεθάνουν στον τόπο τους, αφού “απώλεσαν” την ιθαγένεια.

- Την προσφυγή στα ευρωπαϊκά δικαστήρια, για να επιτραπεί η ίδρυση του συλλόγου "Μακεδονικό Σπίτι".

- Την ερήμωση των χωριών μας (βλέπε Πρέσπα, Πρώτη, Ακρίτας κ.ά.) από τη μετανάστευση, ως μόνη λύση για επιβίωση, με αποτέλεσμα τη δημιουργία ισχυρών κοινοτήτων σήμερα στον Καναδά, την Αυστραλία και αλλού και, τέλος,

- Να σε τιμωρούν άμεσα και έμμεσα και να σε κατηγορούν ως διαφορετικό, αλλά να μη σου αναγνωρίζουν τη διαφορετικότητά σου.

 (3/7/1975)

___________________ 

* Ο Πέτρος Γ. Βότσης γεννήθηκε στο Σκοπό-Σέτινα της Φλώρινας-Λέριν το 1943. Το 1948 το χωριό του εκκενώθηκε από τον εθνικό στρατό και αναγκαστικά παρέμεινε σε παρακείμενο χωριό, το Οβτσσάρανι-Μελίτη, όπου και είχε την πρώτη επαφή με την ελληνική γλώσσα και την εκπαίδευση στο νηπιοτροφείο. Από το Οβτσσάρανι βρέθηκε στο Σόλουν – Θεσσαλονίκη για δύο χρόνια. Το 1950 επέστρεψε με τους γονείς του στο διπλανό χωριό από το δικό του, το Κρουσσόραντι-Αχλάδα κι έμεινε για δύο χρόνια, όπου και τελείωσε την Α΄ και Β΄ τάξη του Δημοτικού σχολείου. Τη Γ΄ τάξη, από την αρχή του σχολικού έτους μέχρι το Φεβρουάριο την παρακολούθησε στο Κρουσσόραντι, όπου μόνος του και πεζός πήγαινε κάθε πρωί για να επιστρέψει το βράδυ, αφού εν τω μεταξύ είχαν εγκατασταθεί στο χωριό τους το φθινόπωρο του 1952. Το Φεβρουάριο του 1953 λειτούργησε το σχολείο του χωριού του, όπου και τελείωσε το Δημοτικό. Από το 1956 φοίτησε στο Γυμνάσιο Αρρένων Φλώρινας. Τα καλοκαίρια και τις γιορτές (διακοπές) δούλευε στα χωράφια και έβοσκε τα ζώα. Αποφοίτησε από το Φυσιογνωστικό τμήμα της Φυσικομαθηματικής Σχολής του Πανεπιστημίου της Αθήνας. Από το 1970 μέχρι το 2008 εργάστηκε στην Ιδιωτική Εκπαίδευση στην Αθήνα. Έχει συγγράψει σχολικά, φροντιστηριακά βιβλία, δεκάδες άρθρα σε περιοδικά και εφημερίδες, ενώ από το 1990 δοκιμάζεται στην πεζογραφία και ιδιαίτερα στη διηγηματογραφία.

http://www.tiken.net/index.php?route=product/product&product_id=170
___ εικόνα: Γιορτή στο χωριό Νίκη (πρώην Negochani) της Δυτικής Μακεδονίας το 1917.