Ηλιοστάλακτη Βαβούλη ― rip

Δεν έχω λόγια, χάνομαι. 

20 χρόνια γειτόνισσες στον ίδιο κήπο, σχεδόν 40 χρόνια φίλες κι η εκτίμησή μου μόνο αυξανόταν γι αυτή τη γενναία γυναίκα, την πιο διακριτική, πιο ευγενική, πιο γενναιόδωρη αληθινή κυρία που έχω γνωρίσει, κι άλλη δεν υπάρχει.

Στάλη!

Στάλη δεν ήταν για έτσι αυτό, ανάποδα το περιμέναμε. Εσύ θα έλεγες για μένα. Εσύ, ως τα βαθιά γεράματα, θα άνοιγες παλιά χαρτιά με ποιήματα που σου αφιέρωνα κάτω από την ελιά μας, και θα θυμόσουν και θα θύμιζες εσύ, όχι εγώ όπως τώρα.

Δεν έχω λόγια.

Μόνο δάκρυα.

Σκοτείνιασε η ζωή μου.

__________________________________

 Εικόνες

―τον περασμένο Νοέμβριο στου Κασάμπαλη στο Βερολίνο περιγελάσαμε την αρρώστια

 ―στο σπίτι της, πρώτη χημειοθεραπεία, Απρ. 2013

―ταξίδι πάλι, Κωνσταντινούπολη  Δεκέμβριος 2011, 'φίλες για πάντα' όπως έλεγε.

― 'Ρωμανού Μελωδού 5― β΄ το δικό της από 'Τα 40 Του Θανάτου' μου [στο goo.gl/yMo5bH  λίγα για την αφιέρωση].

_______________________

Από το Μουσείο Της Ζωής μου- carte postale

Μπαίνω στο σπίτι στην Αθήνα κι είναι σα να ανοίγουν πύλες του μουσείου της ζωής μου. Στον τοίχο μια ακουαρέλα,  από τον αγαπημένο φίλο Κωνσταντίνο Κακανιά του οποίου ουκ ολίγα τα πορτραίτα μου και ουκ ολίγες οι αναμνήσεις και συνεργασίες αφού ως πρόσφατα εκείνος έφτιαχνε τα πολύ χαρακτηριστικά εξώφυλλα των βιβλίων μου –'βιβλίων ΜΑΣ' όπως έλεγε.

Εδώ, εγώ, στον αθηναϊκό μου κήπο στο Λυκαβηττό, στη Ρωμανού Μελωδού 5  για την οποία εκτός πολλών ανέκδοτων έχω και δυο ποιήματα στα '40 Του Θανάτου'.

Ο παλιός μου φίλος πια δε μου κάνει τα εξώφυλλα,

η μεγάλη ελιά κι οι λεμονιές του κήπου ξεριζώθηκαν

κι έγινε το παλιό μας σπίτι πολυκατοικία,

μα εγώ

είμαι ακόμα ζωντανή

εδώ

στο μουσείο της ζωής μου.

____________________________________________

Κωνσταντίνος Κακανιάς:

http://www.huffingtonpost.gr/2015/10/12/culture-konstantinos-kakanias-greeks-gone-west_n_8278956.html

Ρωμανού Μελωδού 5

Τα ποιήματα (εικονογραφημένα  με νεκρές φύσεις  του εκεί γραφείου μου από τον κ Kastell:

http://kastellakia.blogspot.gr/2013/09/pmanoy-meoy-5.html#axzz500uYvpW4

Μνήμη Ναπολέοντα Λαπαθιώτη 

αφιερωμένο στο Νίκο Αϊβαλή

           ‘Kαί οι μπερντέδες ήταν κόκκινοι

      και ήταν άσπρα τα σεντόνια’

μα ποιος να νιώσει τη συμπόνια

για ό,τι δεν έχει αισθανθεί.

Ναι, οι μπερντέδες ήταν κόκκινοι

κι ήταν ερείπιο το σπίτι

και τον περίμενε το θύτη

γιατί είχε πια παραδοθεί.

Μα οι λεμονιές μας πάντα ανθίζανε

και στη βροχή έλαμπαν λεμόνια

σα να μην πέρναγαν τα χρόνια,

σα να μην ήταν να χαθεί.

Aπό τις γρίλιες μας που έτριζαν

περνούσαν το πρωί οι ακτίδες

και έδιναν φρούδες ελπίδες

ότι το σπίτι θα σωθεί.

Σα χρόνια πέρναγαν οι μέρες μας

σαν ώρες έφυγαν τα χρόνια

μα ποιος να νιώσει τη συμπόνια

για ό,τι δεν έχει αισθανθεί.

Σαν τα παιδιά είναι τα σπίτια μας

―δεν είναι ανάγκη να το λέμε―

μιά ζωή δε φτάνει να τα κλαίμε

αν πριν χαθούμε έχουν χαθεί.

Aυτοί οι μπερντέδες που ήταν κόκκινοι

κρέμονταν πριν να γεννηθούμε

μα ήρθε η ώρα που πενθούμε

ό,τι ήταν για να μας πενθεί.

Ποιος θα θυμάται πια το γέλιο μας

ποιος την απελπισία, το δάκρυ

όταν δε βρίσκαμε την Άκρη

κι οι φίλοι έμοιαζαν εχθροί;

T’ άσπρα σεντόνια ήταν οι μάρτυρες

στο ηλιοβασίλεμα ροδίζαν,

και τα άνθη λεμονιάς θυμίζαν

πως Άνοιξη ξανά θα ’ρθεί.

Mιά ακρίδα κάποτε κοιμήθηκε

και ξεχειμώνιασε στην πόρτα

που του χειμώνα άγρια χόρτα

την έδειχναν πάντα κλειστή.

Και οι μπερντέδες ήταν κόκκινοι

και ήταν άσπρα τα σεντόνια,

μα ποιος να νιώσει τη συμπόνια

για ό,τι δεν έχει αισθανθεί.

Ναι οι λεμονιές μας πάντα ανθίζανε

και στη βροχή έλαμπαν λεμόνια

κι όταν γκρεμίστηκαν τα χρόνια

πέθανε κι η παλιά ζωή.

http://kastellakia.blogspot.com/2013/09/pmanoy-meoy-5.html

και

 http://kastellakia.blogspot.gr/2014/10/5-7-9-2001.html

___________________________

Στο Βερολίνο η αφορμή ώσπου να με βαρεθεί ο Χρόνος

Μ' αρέσουν τα μικρά ταξίδια. Σύντομες επισκέψεις στις ζωές που δεν έζησα. Μ' αρέσει να ταξιδεύω μόνη.

  

Ο ταξιδιώτης είναι πάντα μόνος. Απλώνει ο κόσμος, αμβλύνεται, με νέες πιθανότητες σε κάθε βήμα. Φεύγουν τα περιττά, αδειάζει η καθημερινότητα από ψυχαναγκασμούς και ψιλοπράγματα και, tabula rasa, οι λίγες ημέρες της εκδρομής ανοίγονται άδειες ολοκάθαρες και, σα σελίδες φρέσκου ημερολογίου την Πρωτοχρονιά, γεμάτες υποσχέσεις. Όχι φρούδες όμως αλλά αληθινές και πλούσιες σαν το κενό που με τον όγκο του δίνει αξία στο κανάτι.

Όσο πιο άδειο το κανάτι τόσο πιο χρήσιμο θα μας φανεί. Όσο πιο μόνοι στο ταξίδι τόσο πιο πολλά θα δούμε. Κι ο χρόνος που ξεχνιέται, μας βαριέται, φεύγει  αθόρυβα και εμείς μόνοι κλέβουμε το Θάνατο στο ισόβιο σκάκι κάνοντας να μετρά λάθε στιγμή.

Μ' αρέσουν τα μοναχικά ταξίδια αλλά θέλουν αφορμή αλλιώς δύσκολα αποφασίζω πότε. Γι αυτό συχνά ψάχνω για ευκαιρίες.

Σαν τώρα στο Βερολίνο―που ήρθα πρώτη και θα μείνω παραπάνω― με αφορμή το αυριανό κονσέρτο της Ελευθερίας όπως κι άλλη φορά στην Πόλη ή όπως παλιότερα πήγαινα στου πατέρα μου παραστάσεις σε περιφερειακά Θέατρα ή την Επίδαυρο.

 

 Ήσυχες βόλτες, συναντήσεις και με άλλους φίλους, ώρες σιωπής και ανάγνωσης και περιπλανήσεις δίχως στόχο και προορισμό. Μοναχικοί περίπατοι, χρόνος για γνωριμίες έτσι που οι φίλοι μού γνωρίζουν άλλους φίλους κι η σκέψη μου παίρνει απ' το βήμα μου ρυθμό και γαληνεύει.

Άλλα νομίζω δε χρειάζεται να πω.

Το συστήνω.

Και αν είστε στο Βερολίνο, πού θα είμαι αύριο το ξέρετε: Προσκεκλημένη στο κονσέρτο της Ελευθερίας Αρβανιτάκη, το τελευταίο της περιοδείας, σε μια εορταστική βραδιά ελληνική αλλά βερολινέζικη.

_________________________________________

Πάνω  εγώ η γράφουσα σε βερολινέζικο κανάλι,
στη μέση η αφίσα της αφορμής κι αυτού του ταξιδιού
ένα κιόσκι που μου άρεσε,

κάτω  από 'Τα 40 Του Θανάτου' επειδή το ανέφερα:

Cassambalis― Η Τέχνη της ζωής και τα κεφτεδάκια της Καγκελαρίου

Cassambalis. 

Μην τον πείτε Κατσίμπαλη όμως αν και είναι εξ ίσου θρυλικός.

Το φωτεινό νησί με τα ορεκτικά εδέσματα στο κέντρο μοιάζει με νεκρά φύση ολοζώντανη που περιμένει το Φλαμανδό ζωγράφο της, στημένη για αρχοντική γιορτή· ενώ η Τέχνη η απαράμιλλη η αυθεντική κρέμεται στους τοίχους. Του Αλέξη Ακρθάκη μόνιμη η πλούσια έκθεση, κι ανάμεσα σκίτσα, γλυπτά, posters ιστορικά και, κάτω, σα βγεις ―μέσα από σκάλα θεατρική, πόρτες κλειστές μυστηριώδεις― «σα βγεις στον πηγαιμό προς» τα Toiletten μπαίνεις στου Helmut Newton το Berlin που οδηγεί στον υπόγειο μεν (στο Βερολίνο είμαστε, μην το ξεχνάμε) αλλά μεγάλο χώρο υποδοχής ξενοδοχείου, κενό, μαρμάρινο και σεμνά φωτισμένο με επίγνωση της θέσης του (υπογείως) όσο και του ότι πλέον πέρασε την πρώτη νιότη.

Πάνω όμως στο μπαρ ή σε τραπέζι, ο οικοδεσπότης έρχεται να χαιρετήσει τις νεοαφιχθείσες. Πληθωρικός, ευγενικός και με εκείνο το κάτι απροσπέλαστο στα μάτια που ξεχωρίζει τους φημισμένους εστιάτορες στο μαγαζί τους όπως και τους διάσημους ηθοποιούς στα καμαρίνια, δηλαδή όσους (και όταν) εργάζονται εκεί που οι άλλοι διασκεδάζουν.

Μας χαιρετά, εγκάρδια τη ντόπια φίλη που μοιράζεται το Βερολίνο της μαζί μου, και πριν στραφεί απαλά σα χορευτής για να επιστρέψει στην παρέα που καθόταν, είναι εμφανές ότι η ματιά του έχει επιθεωρήσει τα τραπέζια.

Εκεί, πάνω από το κάγκελο της σκάλας, μου δείχνει η φίλη το τραπέζι που αγαπά η Φράου Μέρκελ που στον Κασάμπαλη τρώει τα κεφτεδάκια της κι απολαμβάνει τις ώρες ξεκούρασής της αφού, μαθαίνω, τέσσερις ώρες παρέμεινε πρόσφατα και από το γεύμα δε σηκώθηκε στιγμή.

Η Καγκελάριος προφανώς δεν επιτρέπει στον εαυτό της το προσφιλές των γυναικών σουλάτσο προς τα  Τουαλέτεν. Το ίδιο ήταν κι η κυρία Thatcher, το ίδιο και πολλές βασίλισσες.

Είναι βολικό για τις γυναίκες που δεν κινδυνεύουν από τον προστάτη, ασθένεια που αποτελεί κακό του επαγγέλματος για πολλούς πολιτικούς που, λίγο οι ψηφοφορίες κι οι αγορεύσεις στη Βουλή, λίγο οι περιοδείες σε ραχούλες και χωριά, αφήνουν, λένε από παλιά, κουσούρι.  Προστάτη  βάσανα εμάς, μεγαλώνοντας  δε μας απειλούν αλλά, οι γυναίκες στη δημόσια ζωή έχουμε μάθει να προσέχουμε διπλά διότι καταλάβαμε ότι μια Καγκελάριος ή μια βασίλισσα αν θέλει να έχει κύρος δεν αρκεί να είναι άξια στη δουλειά της μα πρέπει να επιδίδεται σε χίλιες δυό μανούβρες που δε θα φέρουν ―ούτε κατά διάνοιαν― το κυλοτάκι της στο νου των παρευρισκομένων.

Επίσης βέβαια, φανταστείτε αναστάτωση αν κάθε κύριος παλαιάς κοπής ή καλών τρόπων σηκωνόταν μαζί της– [έστω και συμβολικά, έστω και μ' εκείνο το μισό στο ένα πόδι, που μοιάζει μάλλον με υπόκλιση] ενώ ταυτόχρονα θα πετάγονταν όρθιοι στο λεπτό οι σωματοφύλακες απ' το δικό τους το τραπέζι συνοδείας, κοντά μα σε διακριτική απόσταση, πλάι στο μπαρ αλλά και πολύ κοντά στην πόρτα.

Τέσσερις ώρες λοιπόν με τα κεφτεδάκια και έφυγε δίχως να κατέβει τη σκάλα κι έχασε τα androgynus μοντέλα Helmut Newton. Με μπριγιαντίνη a  la Ροδόλφο Βαλεντίνο και γυμνά τα μικροσκοπικά τους στήθη ή τα μακριά τους πόδια, στήνονται αφύσικα ακουμπώντας στη ρετρό λαμαρίνα των συλλεκτικών αυτοκινήτων ή τους τούβλινους τοίχους φτωχογειτονιάς, λουστραρισμένες και μαυρόασπρες στις άκρως σκοποφιλικές τους πόζες διασώζουν τη στιγμή τους ως σήμερα που, με την αλλαγή στη μόδα του γυναικείου σώματος, πλέον μοντέλα και εικόνες μοιάζουν παλιά, μια  Τέχνη παλιότερης εποχής, πιο γερασμένη από τις πάντα νεανικές και ζωηρές βαλίτσες του Ακριθάκη.

Τον Αλέξη Ακριθάκη αναφέρω επειδή γνώρισα το ζωγράφο αναγνωρίζω το έργο, αλλά δεν είναι μουσείο το εστιατόριο. Δεσπόζουν ―και τυχαίνει να πουλιούνται, άκουσα― και πιο νέα έργα, όπως του Lyubo αριστερά μας μπαίνοντας. Έργο γουωρχολικής επιρροής, με διάσημα πρόσωπα σε έντονα χρώματα, για το οποίο ο ευγενής καλλιτέχνης δε μας είπε πολλά διότι εργαζόταν: σερβίρει.

Πέτυχα επίσης στον Κασάμπαλη τον παλιό ιδιοκτήτη του Μανδραγόρα, μαγαζιού στο οποίο, μεταξύ γνωστών Γερμανών, είχα περάσει ένα ωραίο βράδυ με τυριά και με κρασί και είχα πάρει μια χαρά που εσάς λίγο σάς νοιάζει μα εμένα με συγκίνησε επειδή σχετιζόταν με ένα πιο παλιό βιβλίο μου.

Διότι εμείς οι πτωχοί γραφιάδες, φευ, δεν κοσμούμε τοίχους κι έτσι αυτό που μένει από το πέρασμά μας δεν είναι ατμόσφαιρα και χρώματα στους τοίχους αλλά, κάτι κείμενα όπως αυτό και, ίσως, μιά γωνιά που χρόνια μετά τη δείχνουν ίσως λέγοντας με δέος 'να, εδώ καθόταν'.

 ________________________________

 Restaurant Cassambalis Berlin | Grolmanstraße 35, 10623 Berlin

http://cassambalis.de

0049 (0) 30 - 8854747 info@cassambalis.de

Turkey burgers? Τουρκίας είναι η γαλοπούλα μας κι όχι Γαλλίς;

Έλεγε ο καλός μου Προυστ ότι ίδιον του αμόρφωτου είναι η αδυναμία να αποδεχθεί ότι η γλώσσα είναι πλούσια τόσο που έχει συνώνυμα ή λέξεις που ηχούν παρόμοια. Θυμόμουν τα παραδείγματά του όταν η δική μου αγαπημένη Φρανσουάζ τη φίλη μου τη Στάλη την έλεγε Στάλιν σαν εκείνο τον παπά στο αντάρτικο που του ζήτησε κάποιος να βαφτίσει το γιό του Λένιν, τον έβγαλε Λένη και στα χαρτιά Ελένη.

Βρήκα ένα τέτοιο μαργαριταράκι από κυρία πατριωτικού φρονήματος που διαμαρτύρεται επειδή βλέπει φιλοτουρκική επένδυση στα  'Turkey burgers' που αρνείται να δεχθεί ότι είναι μπιφτέκια γαλοπούλας όπως αύριο μπορεί να διαμαρτυρόταν που τρώγοντας γαλοπούλα δίνουμε τα χρήματά μας στους Γάλλους.

Χαρείτε το με εξηγήσεις από την επιχείρηση που όμως δεν πείθουν την τουρκοφάγο κυρία.

_______________________________________

Μήνες και Ημέρες Καρκίνου: Η Πρόληψη (κι η δική μου εμπειρία)

4 Φεβρουαρίου Παγκόσμια Ημέρα Καρκίνου, Οκτώβριος  μήνας του καρκίνου του μαστού,  και όπως κάθε χρόνο λαβαίνω μηνύματα για συμμετοχή σε διάφορα.

Πριν κάποια χρόνια ποστάραμε στο Facebook έναν αριθμό όλες οι γυναίκες- για να κινήσουμε περιέργεια με το μυστήριο και να αναρωτιούνται οι άνδρες τι είναι ώστε να ξεκινήσει συζήτηση. Ήταν το νούμερο του σουτιέν μας. Μετά βάζαμε χρώμα- τι χρώμα σουτιέν φορούσαμε τη στιγμή που γράφαμε. 

Φέτος αποφάσισα να μην παίξω το παιχνίδι, κι ούτε που διάβασα τι κάνουν, διότι έχει αρχίσει να με ενοχλεί η ιδέα Καρκίνος Μαστού ως Γυναικείο Μυστικό. Τα προσωπικά δεδομένα είναι δικαίωμά μας να μείνουν ιδιωτικά αλλά η αρρώστια δε μπορεί να είναι 'γυναικείο μυστικό', όπως παλιά η περίοδος ή όπως το στίγμα των αφροδίσιων.

Επίσης διαπίστωσα πως δεν έχω δει πρόοδο. Ακόμα τα ΜΜΕ μιλούν 'για την επάρατο νόσο', ακόμα ο καρκινοπαθής 'έπαθε το κακό', ακόμα κάποιοι καταριούνται 'να βγάλεις τον καρκίνο', ακόμα κρύβονται οι άρρωστοι κι ακόμα όποιος πεθαίνει λένε πως 'έχασε τη μάχη'.

Έχοντας και προσωπική εμπειρία (όχι μαστού, λεμφαδένων) έχω πολλά να πω για τον καρκίνο και το πώς αντιμετωπίζεται από την κοινωνία μας.

Διότι εγώ είχα επιλέξει να το λέω ανοιχτά κι άκουσα πολλά ενδιαφέροντα εκ των οποίων σύνηθες ήταν η καλοπροαίρετη απορία «Μα.. γιατί εσύ; Εσύ είσαι καλός άνθρωπος», διότι βέβαια αν ανατραφήκαμε σταυρώνοντας το μαξιλαράκι μας για να μας φυλάει ο Χριστούλης επόμενο είναι το παιδάκι που θα πάθει κάτι να είναι το κακό παιδί που ο Χριστούλης δεν το φύλαξε.

«Προσευχήσου» λένε. Ή το γελοιότερο «σ' έχω στην προσευχή μου» και μου θυμίζουν τον εξαίρετο Christopher Hitchens, τον άθεο που πέθαινε από καρκίνο του φάρυγγα με τους φανατικούς Χριστιανούς να του γράφουν πως ο Θεός του πήρε τη φωνή επειδή τον αμφισβήτησε. Ο Hitchens από τη διάγνωση ως το θάνατό του έγραφε ένα άρθρο το μήνα περιγράφοντας τις εξελίξεις, κι αυτά τα άρθρα, τα πανέξυπνα κι οξύτατα, δίνουν  ένα σύγχρονο οδηγό καλής συμπεριφοράς προς τον έξυπνο καρκινοπαθή. (Κυκλοφόρησαν κι ελληνικά, τα συστήνω.) Μέσα στα άλλα με είχε γοητεύσει και το ηρωικά αμετανόητο: 'Εάν ακούσετε ή διαβάσετε πως βρήκα το Χριστό να ξέρετε πως δε θα είμαι πια εγώ αυτός που σας μιλά απ' αυτό το σώμα'. 

Ήξερε τι έλεγε. Θυμάστε πέρσι το προσκύνημα λειψάνων σε νοσοκομείο. Είναι ο εύκολος δρόμος το 'γιατί εγώ' και η απόθεση ελπίδων σε μια 'Ανώτερη Δύναμη' που τάχα νοιάζεται αν θα ζήσουμε λίγο παραπάνω εμείς ειδικά, απ' όλα τα 7 δις ανθρώπων της γης. Εύκολος δρόμος, ναι, μα, ποιοι είμαστε εμείς να κατακρίνουμε όποιον διαλέγει το εύκολο όταν η ζωή  του δυσκολεύει; Καθένας μας πορεύεται με ό,τι εφόδια έχει, και αν συστήνω τον Hitch είναι επειδή μέχρι το τέλος απέδειξε πως υπάρχει κι άλλος δρόμος –όχι μονάχα για τον ασθενή μα και για τις συμπεριφορές των άλλων προς αυτόν. 
Για το πώς φέρονται ακόμα και οι γιατροί στον άρρωστο, το πατρονάρισμα, ο ενικός και το ύφος σαν να είμαστε όχι άρρωστοι μα ηλίθιοι, έχω να πω πολλά, μα δεν είναι του παρόντος.

Εκείνο που προέχει είναι η γρήγορη διάγνωση, δηλαδή η πρόληψη, κι αυτό δεν είναι θεωρία- σας το λέω επειδή αν πριν 10 χρόνια είχα αμελήσει, τώρα δε θα ήμουν εδώ.

Ο Καρκίνος του Μαστού, όπως και του Προστάτη για τους άνδρες, είναι δυό καρκίνοι απολύτως ιάσιμοι αν εντοπισθούν εγκαίρως. Μην αμελείτε, για να γλιτώσετε την ταλαιπωρία.

Αλλά κι αν διαγνωστείτε μην τρομάξετε. Υπάρχει θεραπεία, υπάρχει κι η αισθητική ανάπλαση και δεν είναι όπως παλιά, θα βρεθείτε με ένα στήθος στητό και λαχταριστότερο απ' αυτό που είχατε στα πρώτα νιάτα σας. Και όπως θα φτιάξει το στήθος έτσι κι εσείς, με λίγη φαρμακευτική υποστήριξη κι ένα καλό γιατρό, θα βγείτε από την περιπέτεια σοφότερες, δυνατότερες και έχοντας κάνει φίλο σας το Θάνατο αντί εχθρό.

________________________

Ο τρόπος που εγώ αντιμετώπισα το δικό μου καρκίνο ήταν η έρευνα. Συστήνω σε όλους να μην κλείσουν τα μάτια, να μη στραφούν σε γιατροσόφια και τσαρλατάνους, να εμπιστευθούν απόλυτα το γιατρό τους― αλλά αφού τον επιλέξουν προσωπικά. Διότι ο χειρουργός αρκεί να είναι καλός στη δουλειά του μα ο γιατρός που μας παρακολουθεί σε μια τέτοια περιπέτεια πρέπει να μας ταιριάζει και να μας καταλαβαίνει, να μη μας αφήσει να πονάμε (όπως συνέβη σ' εμένα με κάποιον που με έστειλε σπίτι μου να σφαδάζω δίχως παυσίπονα επειδή του είπα πως κάποτε ήμουν χρήστρια ναρκωτικών), να σεβαστεί τη ζωή μας και να βοηθήσει να μην τη διακόψουμε μα να συνεχίσουμε η θεραπεία μας όπως μας βολεύει. Διότι στην ανάρρωση δεν πρέπει ποτέ να υποτιμάμε τον ψυχολογικό παράγοντα και στη σύγχρονη Ιατρική λαμβάνεται υπ' όψιν και η ποιότητα ζωής του ασθενούς.  

καρκίνος μαστού συμπτώματα

καρκίνος μαστού πρόγνωση

καρκίνος μαστού στάδια

καρκίνος μαστού επιβίωση 

καρκίνος μαστού μεταστάσεις

καρκίνος μαστού και διατροφή

μαστεκτομη βικιπα

ΚΑΡΚΙΝΟΣ ΤΟΥ ΜΑΣΤΟΥ: ΕΝΑΣ ΟΔΗΓΟΣ ΓΙΑ ΑΣΘΕΝΕΙΣ

Ο καρκίνος του μαστού είναι ο πιο συχνός από όλους τους καρκίνους στις γυναίκες και είναι η πρώτη αιτία θανάτου από καρκίνο στις Ευρωπαίες. Εκτιμάται ότι μία στις εννιά Ευρωπαίες θα αναπτύξει καρκίνο του μαστού κάποια στιγμή στη ζωή της, αλλά οι εκτιμήσεις αυτές ποικίλουν ανάλογα με τη χώρα. Στην Ευρωπαϊκή Ένωση, σχεδόν 332,000 γυναίκες διεγνώσθησαν με καρκίνο του μαστού το 2008.

Ο καρκίνος του μαστού αναπτύσσεται πιο συχνά σε μεγαλύτερες ηλικίες, αλλά 1 στους 4 καρκίνους του μαστού διαγιγνώσκεται σε γυναίκες κάτω των 50 ετών. Λιγότερο από 5% όλων των καρκίνων του μαστού διαγιγνώσκονται σε γυναίκες κάτω των 35 ετών.

Στις περισσότερες δυτικές χώρες, όλο και λιγότερες γυναίκες πεθαίνουν από καρκίνο του μαστού τα τελευταία χρόνια (ειδικά σε νεότερες ηλικιακές ομάδες) εξαιτίας των βελτιωμένων θεραπειών, αλλά και της πιο έγκαιρης διάγνωσης.

Ο καρκίνος του μαστού μπορεί να αναπτυχθεί και στους άντρες, αλλά είναι σπάνιος, αντιπροσωπεύοντας λιγότερο από 1% από όλους τους καρκίνους του μαστού. Κάθε χρόνο, ένας στους 100,000 άντρες διαγιγνώσκεται με καρκίνο του μαστού.

Σήμερα, δεν είναι ξεκάθαρο γιατί αναπτύσσεται ο καρκίνος του μαστού. Μερικοί μόνο παράγοντες κινδύνου* έχουν προσδιοριστεί. Ένας παράγοντας κινδύνου* αυξάνει τον κίνδυνο εμφάνισης του καρκίνου, αλλά δεν είναι ούτε αναγκαίος αλλά ούτε και αρκετός ώστε να προκαλέσει καρκίνο από μόνος του.

Ορισμένες γυναίκες με αυτούς τους παράγοντες κινδύνου δεν θα αναπτύξουν ποτέ καρκίνο του μαστού, και άλλες, με κανέναν από αυτούς τους παράγοντες* θα αναπτύξουν καρκίνο του μαστού.

Η πλειοψηφία των καρκίνων του μαστού χρειάζονται οιστρογόνα για να αναπτυχθούν. Χωρίς οιστρογόνα σταματάει η ανάπτυξή τους ή αναπτύσσονται πιο αργά. Αυτός είναι ο λόγος που, με λίγες εξαιρέσεις, οι παράγοντες κινδύνου* για τον καρκίνο του μαστού συνδέονται με τα οιστρογόνα.

Οι κυριότεροι παράγοντες κινδύνου* του καρκίνου του μαστού στις γυναίκες είναι:

·     Ηλικία: ο κίνδυνος καρκίνου του μαστού αυξάνεται με τη πάροδο της ηλικίας.

·     Γονίδια: μεταλλάξεις ορισμένων γονιδίων τα οποία κληρονομούνται από τη μητέρα ή τον πατέρα αυξάνουν τον κίνδυνο για καρκίνο του μαστού. Οι υπάρχουσες γνώσεις δείχνουν ότι αυτά τα μη φυσιολογικά γονίδια προκαλούν λιγότερο από το 10% των καρκίνων του μαστού.

·     Οικογενειακό ιστορικό καρκίνου του μαστού: η ύπαρξη ενός συγγενούς πρώτου βαθμού (μητέρα, αδερφή, κόρη, αδερφός και πατέρας) με καρκίνο του μαστού αυξάνει τον κίνδυνο ανάπτυξης καρκίνου του μαστού, ειδικά αν ο συγγενής ήταν κάτω από 45 ετών τη στιγμή της διάγνωσης. Όταν πολλά μέλη της οικογένειας έχουν προσβληθεί από καρκίνο του μαστού ή/και ωοθηκών σε νεαρή ηλικία, τίθεται υποψία γενετικής προδιάθεσης. Τα BRCA1 και BRCA2 είναι τα δύο κύρια γονίδια που συμμετέχουν στις οικογενείς μορφές του καρκίνου του μαστού. Σε μεταλλάξεις του BRCA1 ο κίνδυνος ανάπτυξης καρκίνου του μαστού κατά τη διάρκεια της ζωής είναι 80-85%, με 60% πιθανότητα ανάπτυξης και στους δύο μαστούς. Τόσο ο κίνδυνος ανάπτυξης καρκίνου του μαστού όσο και της θνησιμότητας μειώνεται με προφυλακτικό χειρουργείο*. Η προσεκτική γενετική εκτίμηση και η ψυχολογική

συμβουλευτική είναι απαραίτητα πριν απόφαση πραγματοποίησης τέτοιου χειρουργείου.

·     Ατομικό ιστορικό καρκίνου του μαστού: Ιστορικό καρκίνου του μαστού στο παρελθόν αυξάνει τον κίνδυνο ανάπτυξης καρκίνου του μαστού σε διαφορετικό σημείο του μαστού ή

στον άλλο μαστό.

·     Έκθεση σε οιστρογόνα και προγεστερόνη κατά τη διάρκεια της ζωής:
o Γυναίκες με εμμηναρχή πριν τα 12 έτη και εμμηνόπαυση μετά τα 55 έτη έχουν αυξημένο κίνδυνο ανάπτυξης καρκίνου του μαστού. o Γυναίκες που δεν έχουν τεκνοποιήσει ή τεκνοποίησαν πρώτη φορά μετά την ηλικία  των 30 έχουν αυξημένο κίνδυνο ανάπτυξης καρκίνου του μαστού.

·     Ιστορικό ορισμένων καλοηθών παθήσεων του μαστού: Ο κίνδυνος ανάπτυξης καρκίνου του μαστού είναι ιδιαίτερα υψηλός σε γυναίκες με δύο παθήσεις, που ονομάζονται άτυπη

λοβιακή υπερπλασία* και άτυπη υπερπλασία των πόρων*.

·     Γεωγραφικοί και κοινωνικοί παράγοντες: γυναίκες κάτοικοι δυτικών χωρών και γυναίκες με υψηλό επίπεδο εκπαίδευσης έχουν μεγαλύτερο κίνδυνο ανάπτυξης καρκίνου του μαστού.

·     Χρήση φαρμάκων που περιέχουν οιστρογόνα και προγεστερόνη:

o Η χρήση του αντισυλληπτικού χαπιού, ειδικά πριν τη πρώτη εγκυμοσύνη, αυξάνει

τον κίνδυνο για καρκίνο του μαστού. Αν μια γυναίκα δεν έχει πάρει αντισυλληπτικά

για 10 χρόνια, ο αυξημένος κίνδυνος από την αγωγή αυτή δεν υφίσταται πια.
o Η χρήση θεραπείας ορμονικής αποκατάστασης μετά την εμμηνόπαυση* αυξάνει τον κίνδυνο ανάπτυξης καρκίνου του μαστού. Ένας μεγαλύτερος κίνδυνος έχει επιβεβαιωθεί για τη χρήση συνδυασμού οιστρογόνων και προγεστερόνης ως θεραπεία αποκατάστασης, και σε μικρότερο βαθμό η μονοθεραπεία με οιστρογόνα. Ο αυξημένος κίνδυνος καρκίνου του μαστού είναι παρών σε χρήστες που έχουν διακόψει πρόσφατα ή συνεχίζουν. Για τους χρήστες που διέκοψαν τη θεραπεία ορμονικής αποκατάστασης τουλάχιστον πριν από 5 χρόνια, ο κίνδυνος δεν είναι μεγαλύτερος σε σύγκριση με κάποιον που δεν έλαβε ποτέ θεραπεία ορμονικής

αποκατάστασης.

·     Ακτινοθεραπεία του μαστού κατά την παιδική ή την εφηβική ηλικία: έχοντας υποβληθεί σε

ακτινοθεραπεία στη παιδική ή εφηβική ηλικία (συνήθως για τη θεραπεία λεμφώματος*)

αυξάνεται ο κίνδυνος ανάπτυξης καρκίνου του μαστού στην ενηλικίωση.

·     Υπερβολικό βάρος και παχυσαρκία: οι υπέρβαροι ή οι παχύσαρκοι έχουν αυξημένο κίνδυνο ανάπτυξης καρκίνου του μαστού, ιδιαίτερα μετά την εμμηνόπαυση*. Αυτό οφείλεται, πιθανά, στη παραγωγή οιστρογόνων στο λιπώδη ιστό – η κύρια πηγή

οιστρογόνων μετά την εμμηνόπαυση*.

·     Κατανάλωση αλκοόλ και κάπνισμα: ο κίνδυνος καρκίνου του μαστού αυξάνεται με την

κατανάλωση αλκοόλ και με το κάπνισμα, αλλά οι μηχανισμοί δεν έχουν διασαφηνιστεί ακόμα.

Άλλοι παράγοντες είναι ύποπτοι για συσχέτιση με αυξημένο κίνδυνο ανάπτυξης καρκίνου του μαστού, αλλά τα στοιχεία είναι ανεπαρκή. Δυστυχώς, οι παράγοντες που έχουν τη μεγαλύτερη επίδραση στον κίνδυνο ανάπτυξης καρκίνου του μαστού όπως η ηλικία, τα γονίδια, το ατομικό και οικογενειακό ιστορικό καρκίνου του μαστού και το ιστορικό άτυπης υπερπλασίας δεν μπορούν να τροποποιηθούν.

Η υποψία για καρκίνο του μαστού μπορεί να τεθεί κάτω από διάφορες συνθήκες. Οι κύριες συνθήκες αφορούν στη θετική προληπτική μαστογραφία*, την εντόπιση μέσω ψηλάφησης μιας μάζας στο μαστό, την οποιαδήποτε αλλαγή στο δέρμα του μαστού που παρατηρείται από την ασθενή ή το γιατρό της, ή οποιαδήποτε ροή υγρού από τη θηλή ενός από τους μαστούς.

Η διάγνωση του καρκίνου του μαστού βασίζεται στις εξής τρεις εξετάσεις:

1. Κλινική εξέταση*. Η φυσική εξέταση των μαστών και των γειτονικών λεμφαδένων* περιλαμβάνει επισκόπηση και ψηλάφηση*.

2.

Ακτινολογική εξέταση*. Αυτή περιλαμβάνει τη διεξαγωγή μια ακτινογραφίας*, (μαστογραφία*), και έναν υπερηχογραφικό* έλεγχο των μαστών και των γειτονικών λεμφαδένων*. Σε ορισμένους ασθενείς μπορεί να χρειαστεί μαγνητική τομογραφία* των μαστών, ειδικά σε νεαρές γυναίκες με πυκνό μαστικό ιστό, γυναίκες με μεταλλάξεις του γονιδίου BRCA, και γυναίκες με εμφυτεύματα σιλικόνης. Η MRI συνιστάται, επίσης, όταν καρκινικά κύτταρα ανιχνεύονται σε έναν ύποπτο μασχαλιαίο λεμφαδένα, αλλά στη μαστογραφία δεν εντοπίζεται όγκος, ή όταν υπάρχει υποψία πολλών όγκων. Επιπρόσθετη διερεύνηση θα πρέπει να πραγματοποιηθεί με ακτινογραφία θώρακος*, υπερηχογράφημα κοιλίας* και σπινθηρογράφημα οστών*, ώστε να αποκλειστεί το ενδεχόμενο απομακρυσμένης διασποράς της νόσου, γνωστή και ως μετάσταση*.

Ιστολογική εξέταση*. Είναι η εργαστηριακή εξέταση του μαστού και του ιστού του όγκου αφού αφαιρεθεί δείγμα από τον όγκο. Η διαδικασία αυτή λέγεται βιοψία*. Αυτή η εργαστηριακή εξέταση θα επιβεβαιώσει τη διάγνωση του καρκίνου του μαστού και θα δώσει περισσότερες πληροφορίες για τα χαρακτηριστικά του όγκου. Η βιοψία* πραγματοποιείται από το γιατρό με μια βελόνα, συχνά με τη

3.

βοήθεια υπερηχογράφου* που οδηγεί τη βελόνα στον όγκο. Αφού εισέλθει η βελόνα στον ιστό, αφαιρείται ένα δείγμα. Ανάλογα με τη βελόνα που θα χρησιμοποιηθεί, ονομάζεται είτε παρακέντηση με λεπτή βελόνη ή βιοψία*. Μια δεύτερη ιστολογική εξέταση θα πραγματοποιηθεί αργότερα, κατά την εξέταση του όγκου και των λεμφαδένων που αφαιρέθηκαν στο χειρουργείο.

ΣΥΝΗΘΙΣΜΕΝΕΣ ΠΑΡΑΝΟΗΣΕΙΣ ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΗ ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΤΟΥ ΚΑΡΚΙΝΟΥ ΤΟΥ ΜΑΣΤΟΥ

Σύμφωνα με τη Καθηγήτρια Martine Piccart, ειδικό στη θεραπεία του καρκίνου του μαστού:

·     Ο καρκίνος του μαστού δεν αναπτύσσεται σε μέρες ή εβδομάδες! Υπάρχει πάντα χρόνος για να ζητηθεί μια δεύτερη γνώμη για τις θεραπευτικές επιλογές.

·     Η διεπιστημονική διαβούλευση πριν την έναρξη της θεραπείας είναι πολύ σημαντική και δε θα πρέπει να υποτιμάται. Ο θεράπων ιατρός και ο γενικός ιατρός θα πρέπει να λαμβάνουν τη γραπτή αναφορά αυτής της διαβούλευσης.

·     Η σημασία της παθολογοανατομικής εξέτασης του όγκου είναι συχνά υποτιμημένη. Η συνολική θεραπευτική στρατηγική εξαρτάται από μία προσεκτικά πραγματοποιηθείσα και καλά τυποποιημένης παθολογοανατομικής εξέτασης, σε ένα έμπειρο εργαστήριο. Μια δεύτερη γνώμη από ένα ανεξάρτητο εργαστήριο είναι μια καλή ιδέα, αν η πρώτη εξέταση έχει γίνει σε ένα εργαστήριο με περιορισμένη εμπειρία στη διάγνωση του καρκίνου του μαστού.

·     Η πρόσβαση σε νέους παράγοντες ή στρατηγικές στα πλαίσια μιας καλά σχεδιασμένης και προσεκτικά καθοδηγούμενης κλινικής μελέτης έχει περισσότερα οφέλη παρά ρίσκο σε όλα τα στάδια της νόσου. Οι ασθενείς θα πρέπει να ρωτάνε τους ιατρούς τους ποια κλινική μελέτη είναι κατάλληλη γι' αυτούς.

·     Η εγκυμοσύνη είναι δυνατή μετά τον καρκίνο του μαστού, ιδιαίτερα αν οι ωοθήκες δεν έχουν καταστραφεί από κάποια χημειοθεραπευτικά φάρμακα, τα οποία είναι τοξικά για αυτές. Αυτό χρειάζεται να συζητιέται από την αρχή με τις νέες γυναίκες που θέλουν να διαφυλάξουν τη γονιμότητά τους. Για τις γυναίκες που μένουν έγκυες μετά την ολοκλήρωση της θεραπείας, ούτε η εγκυμοσύνη αλλά ούτε και ο θηλασμός αυξάνουν τη πιθανότητα υποτροπής..... --> esmo.org.pdf

___________________________________________

Κρίστοφερ Χίτσενς: Πριν Το Τέλος: kastellakia.blogspot

Μη μου στέλνετε αηδίες άλλοθι αδιαφορίας https://daphnechronopoulou.blogspot.com/2018/01/blog-post_9.html

 

Καρκίνος― ας μιλήσουμε ανοιχτά όπως η Λιόπη Αμπατζή

https://daphnechronopoulou.blogspot.com/2013/11/blog-post_6.html 

 

ΤΑ ΒΥΖΙΑ μας ―με τη Λιόπη Αμπατζή (κι εμένα ως Τειρεσία) https://daphnechronopoulou.blogspot.com/2016/08/blog-post_18.html 

 

Όχι, όχι, όχι ακόμα ― Λιόπη Αμπατζή rip https://daphnechronopoulou.blogspot.com/2018/02/rip.html

 

Και για τη Στάλη μου

που ακόμα δεν το συνήθισα να μην την έχω:

―τον περασμένο Νοέμβριο στου Κασάμπαλη στο Βερολίνο περιγελάσαμε την αρρώστια

 ―στο σπίτι της, πρώτη χημειοθεραπεία, Απρ. 2013

―ταξίδι πάλι, Κωνσταντινούπολη  Δεκέμβριος 2011, 'φίλες για πάντα' όπως έλεγε.

 

― 'Ρωμανού Μελωδού 5― β΄ το δικό της από 'Τα 40 Του Θανάτου' μου [στο goo.gl/yMo5bH  λίγα για την αφιέρωση].

Ηλιοστάλακτη Βαβούλη ― rip 

https://daphnechronopoulou.blogspot.com/2018/06/rip.html