Η οικογένειά μου και άλλα ζώα

Κάποτε θα τον χρησιμοποιούσα αυτό το θαυμάσιο τίτλο, το ήξερα. Δεν είναι δικός μου όμως. Είναι του σημαντικού φυσιοδίφη Gerald Durrell που πέρασε μέρος των παιδικών του χρόνων στην Κέρκυρα παρατηρώντας ζώα και ζωύφια και καλεσμένους με την ίδια προσήλωση στη λεπτομέρεια που ο αδελφός του Lawrence Durrell (που έγραψε το πολυαγαπημένο μου Αλεξανδρινό Κουαρτέτο) παρατηρούσε  τόπους και ανθρώπους.

Στη θάλασσα που διάβαζα εμφανίστηκαν μπροστά μου πάπιες.

Στο σπίτι ο Troy μου είναι άυπνος τρεις νύχτες διότι είναι εποχή του κυνηγιού. Πετάχτηκε ένα μικροσκοπικό ποντικάκι από μια γωνία κι επειδή, όπως σοφά λένε, ποτέ δεν έχεις ένα (1) ποντίκι βάλθηκε να ξεκληρίσει όλη την οικογένεια. 

Έχετε δει ιχνηλάτη (Γκέκα) να κυνηγά; Είναι εντυπωσιακό το θέαμα. Μυρίζει με τρεις βαθιές ανάσες με προσήλωση σε κάθε χιλιοστό του χώρου, σηκώνεται στα δυό αν πιάσει μυρωδιά στον αέρα κι όταν πετύχει θήραμα φερμάρει με την ουρά να κινείται αργά, οριζόντια. Πριν από αυτό όμως― και άκουσα πως είναι ίδιον του Γκέκα― κοιτά στα μάτια το σύντροφό του, εμένα (που ενθαρρύνω με ψιθιριστά 'Πού είναι; Πού είναι;'), κι αν αγνοήσω κλαίει ή φωνάζει με λεπτή διαπεραστική φωνή ώσπου να συνεννοηθούμε πώς θα στριμώξουμε και να οργανωθεί η επίθεση. Εάν δεν καταλάβω πού μου δείχνει κάθεται, όπως κάνουν τα αστυνομικά σκυλιά μπροστά στο κοντραμπάντο, και με παράπονο μου δείχνει με τη μύτη το σημείο που κρύφτηκε το ποντικάκι.

Μια χρονιά ήταν ένας μεγάλος αρουραίος μαλλιαρός που αναποδογύρισε τις νεκροκεφαλές από το γείσο του τζακιού. Φρικτή εμπειρία. Φέτος πρόκειται για μωρά. Το ένα έφυγε μόνο του, το άλλο τo πιάσαμε, το τρίτο είχε κρυφτεί μέσα στον 'Baby Blue' ενισχυτή του κυρίου Kastell και μου έφερε πολλούς μπελάδες διότι αποφάσισα να βγάλω έξω τον ενισχυτή ώστε να τρέξει το άμοιρο πίσω στους αγρούς. Δεν υπολόγισα τον Ιχνηλάτη όμως που φέρμαρε, κλαψούριζε και όλη νύχτα ερχόταν βιαστικός να με ξυπνά κι έτρεχε πίσω να παραφυλάξει μη μας φύγει το σπουδαίο θήραμα― που, αλήθεια, είναι και το βραβείο του μετά τη μάχη. Νύσταζα αλλά δεν ήθελα να τον προσβάλω ούτε να αδιαφορήσω για τους κόπους του στέλνοντας λάθος μήνυμα, οπότε ξενυχτήσαμε μαζί. 

Όταν τον πρωτοβρήκα όπου πήγαινα οι κυνηγοί μού έλεγαν με θλίψη πως 'θα πάει χαμένος' μαζί μας. Αμοιβαίο το αίσθημα καθώς είναι περιβόητα τα βαρελόσκυλα των κυνηγών.  Ώσπου έτυχε να τον δω στο πρώτο μας οικιακό κυνήγι και κατάλαβα τι εννοούσαν. Όσο για εκπαίδευση, που τάχα τού στερήσαμε, πείτε μου: ποιος του έμαθε να ειδοποιεί για σαρανταποδαρούσες, φίδια και ποντίκια αλλά ποτέ (ΠΟΤΕ-ΠΟΤΕ) να μην μου τρομάζει τις αράχνες κι ας υποφέρει ο κύριος Kastell από οξεία arachnophobia που γίνεται αιτία πολλών αναστατώσεων τις νύχτες ώσπου να έρθω τις πιάσω στην παλάμη μου απαλά και να τις απομακρύνω (προσωρινά, διότι η αράχνη πάντα επιστρέφει― μα αυτό δεν του το λέμε).

Τώρα ο μικρός μου ήρωας κοιμάται πλάι μου κουρασμένος, ο ενισχυτής μπήκε στη θέση του κι ένα στα τρία ποντικάκια μας επιβίωσε κι απολαμβάνει τα πρώτα μας σύκα.

Ήθελα να σας πω και για τα σαμιαμίδια αλλά ξέρω, το παρατράβηξα.  Άλλη φορά λοιπόν. Και εν τω μεταξύ, μια κι όπως ξέρετε μου αρέσει να υπάρχει κι ένα ηθικό δίδαγμα, θέλω να σας υπενθυμίσω: 

να βάλετε νερό στα αδέσποτα

να λύσετε το σκύλο σας (για πάντα) αν τον είχατε δεμένο

και... ποτέ (αλλά ποτέ) να μη σκοτώσετε Αράχνη.

 ___________________________________

Πάνω οι πάπιες που συνάντησα στη θάλασσα (στον Ορνό, για όποιον ξέρει) με τα ψωμιά που πεταξε ένα κοριτσάκι για νας φάνε

και αριστερά το καμάρι μας.

Συγγραφείς―Μικρά δεινά του επαγγέλματος

Ένα από τα μικρότερα δεινά του επαγγέλματός μου είναι αυτά που σχεδόν πάντα ακολουθούν μόλις αναφερθεί. 

Ταξιτζήδες, συνδαιτυμόνες ή συνεπιβάτες, σερβιτόροι, ρεσεψιονίστ και μπάρμεν πρώτα θα ζητήσουν να επαναλάβουμε το όνομά μας γιατί 'μπορεί να σε ξέρω'. Κι αφού απογοητευθούν (όχι από τις λογοτεχνικές τους γνώσεις αλλά από εμάς) αργά ή γρήγορα επιδιώκουν να μας απομονώσουν για να μας διηγηθούν την ιστορία της ζωής τους. 'Που, άμα στα πω όλα καμιά φορά, είναι για βιβλίο....'

Αναρωτιέμαι αν αυτή η επιθυμία τους πηγάζει από μιά διάθεση μομφής (που δεν είμαστε διάσημοι στον κόσμο τους ώστε να καμαρώσουν που μας γνώρισαν) ή μιά συμπονετική επιθυμία να μας βοηθήσουν (να γίνουμε διάσημοι στον κόσμο τους ώστε να καμαρώσουν που μας γνώρισαν).

Ο συγγραφέας στο νου αυτών των ανθρώπων είναι κάτι σαν τον παραμυθά άγριας φυλής που λέει ιστορίες γύρω από τη φωτιά κρατώντας τους μύθους ζωντανούς, διαφυλάσσοντας την πορεία της φυλής σα σε κουβάρια που ξετυλίγει προς τέρψιν και συμμόρφωσιν. Και, βέβαια, δεν έχουν άδικο. Το κωμικό όμως είναι που αντί να επιθυμούν να ακούσουν το βάρδο που συνάντησαν, δεν ξέρω με ποια ταύτιση ή μετάθεση επιθυμούν διακαώς να πάρουν τη θέση του μετατρέποντάς τον σε ακροατή της μίζερης και κοινής προσωπικής τους πορειούλας.

Μη με παρεξηγήσετε, δεν είναι ότι τους περιφρονώ. Απλώς, όπως ξέρει κάθε συγγραφέας και κάθε αναγνώστης, οι ιστορίες είναι συγκεκριμένες όσο κι η βιολογία μας κι η τέχνη έγκειται στον τρόπο, στη ματιά ή οπτική ή point of view, το ύφος με το οποίο ο αφηγητής τις ξαναζωντανεύει.

Είτε είναι η Εύα, ο Αδάμ κι ο Όφις, είτε ο γιός που κλέβει τη μαμά από το μπαμπά, είτε ο Σεβάχ-Οδυσσέας που φτάνει ως τα πέρατα της γης με έπαθλο το ταξίδι, οι ιστορίες είναι εδώ μαζί μας, πάντα ενεργές σε ένα ασυνείδητο που μας κληροδοτεί η γλώσσα, ο πολιτισμός κι η φύση μας. Τις έχουμε για μέτρα και σταθμά μας, λυδία λίθο για να ξεχωρίζουμε τι αξίζει και να ζυγίζουμε τους άλλους ή και (οι αξιότεροι) τον εαυτό μας.

Δουλειά του καλλιτέχνη είναι να μας τις κρατάει ζωντανές κι επίκαιρες γι αυτό κι η συγγραφή συμβολικά είναι η πεπλοκαλυμμένη Ιέρεια που, καθισμένη σε Πύλη που στηρίζεται σε ανόμοιες κολώνες (άσπρη και μαύρη), κρατά βιβλίο που κανείς δεν ξέρει να διαβάσει. Κανείς ως τώρα δηλαδή, που ο αναγνώστης τραβώντας το αραχνοΰφαντό της κάλυμμα θα δει το πρόσωπό της, θα αποκαλύψει το ναό και θα διαβάσει το βιβλίο της.

Γιατί; Για να αποκτήσει τη συνείδηση των μύθων, να γίνει πιο συνειδητός και δίκαιος και να διανύσει τη ζωή του εν εγρηγόρσει και όχι ως φυτό, ως κόκκος άμμου ή ως πρόβατο.

Μα δεν θα το αναπτύξω πιο πολύ, με καταλάβατε. Εύχομαι μόνο να ήταν σαν εσάς (κι εμένα) ο επόμενος πληκτικός κι αφόρητος που θα θελήσει να στριμώξει τη Μαντάμ για να της πει την ιστορία του δίχως να υποψιάζεται πως ένα άλλο ίδιον του επαγγέλματος είναι η ανεπτυγμένη ειρωνεία, το τάλαντο του σαρκασμού  που κάνει η γλώσσα δώρο σε όσους τη δουλεύουν και που παλεύει μέσα μου με τους καλούς μου τρόπους― και σάς ομολογώ, όσο κι αν προσπαθώ να είμαι ευγενική συχνά νικά και εκδηλώνεται με δηλητήριο λακωνικό που δε με τιμά αλλά με ξαλαφρώνει.

___________________________________________________________

Εικόνα: από τα 'book paintings' του Mike Stilkey 

Ένας Λαφίτης με παλιό πουκάμισο έφερε το χρησμό

Εάν μας πουν 'πρόσεχε, έχει φίδια' συνήθως δίχως σκέψη θα κοιτάξουμε τη γη. Χθόνιος ο όφις κι οι συμβολισμοί του, παρότι η διασημότερή του εικόνα είναι πάνω σε μηλιά.

Ήταν το βράδυ που έπεσε ο αέρας κι είχα βγει να δω τ' αστέρια. Ένα μεγάλο φίδι, σκοτεινή λεπτή γραμμή, σχημάτιζε ακτίνα στο στρογκυλό τραπέζι της αυλής, ανέβαινε με ορθή γωνία στο βασιλικό που έχω στο κέντρο, κι εκεί με άλλη μια γωνία ένα μικρό κεφάλι παράλληλο με το σώμα έπινε, φαίνεται, νερό από τη φρεσκοποτισμένη γλάστρα.

Δεν ήθελα να το τρομάξω αλλά δεν κρατήθηκα ήθελα να φωτογραφίσω και να μοιραστώ. Και συγχρόνως σαν από ιδιοτροπία γύρισα μέσα κι έκλεισα την πόρτα. Διότι δεν τα σκοτώνουμε βεβαίως αλλά Κύριος Kastell κι ο σκύλος ανησυχούν και δεν τα θέλουν στην αυλή. Το τρόμαξαν λοιπόν και κρύφτηκε στα μεγάλα μαξιλάρια των καθισμάτων γυρω απ' το τραπέζι.

Δεν ξέρω πότε και γιατί αποφάσισε να ξετρυπώσει αλλά όταν ξανακοίταξα το είδα (και το φωτογράφισα για σάς) να ανεβαίνει από τα πεζούλια-καναπέδες και με την ουρά ακόμα πίσω από τα μαξιλάρια να ανεβαίνει αθόρυβα στον τοίχο όπου ― παράξενο― μοιάζει να ψάχνει χαραμάδα για να μπει στο σπίτι, σα να 'ξερε πώς φτιάχνονταν εδώ οι πόρτες που εδώ τις λέμε αλ'εόπορτες, αυτές που σε εσάς θυμίζουν στάβλο επειδή ένα από τα δυό τους φύλλα σπάει στη μέση για να ανοίγει σα παράθυρο.

Το φίδι είναι σαν τον ελέφαντα και τη χελώνα: δε σταματά η ανάπτυξή του, ψηλώνει όσο ζει. Και ο δικός μας, είδατε, μωρό δεν είναι κι είμαι πολύ υπερήφανη που τον αφήσαμε ανενόχλητο να μεγαλώσει με παιδιά κι εγγόνια.

Είναι μεγάλο γούρι ο Λαφίτης. Αλήθεια είναι, τρώει τα ποντίκια. Πέρσι μάς έδωσε 'πουκάμισο' στις πλάκες κάτω απ' τη συκιά φτιάχνοντας μια εικόνα με υλικά της Βίβλου. Φέτος ήρθε για να ζητήσει. Και από τη νύχτα εκείνη δεν τον αμελώ, του βάζω κάθε βράδυ το νερό του σε πιατάκι γλάστρας (αφού είδα να του αρέσει) αλλά μακριά από πόρτες για να μην γαυγίζει ο σκύλος.

Χρήμα κι υγεία είπε πέρσι ο χρησμός του πουκαμίσου. Πάντα Σεφέρη μου θυμίζουν τέτοια φίδια. Πέρσι ήταν ο ουροβόρος της σφραγίδας που λέει ότι  Εν το Παν. Φέτος «..στον άδειο τόπο με το λιγοστό χορτάρι και τ' αγκάθια, όπου γλιστρούσε ξέγνοιαστο ένα φίδι» μου είπε πως είμαστε εκείνοι που «ξοδεύουνε πολύ καιρό για να πεθάνουν». Μα.. κρίμα είναι να το λέω σπαστά. Ιδού οι στίχοι που αγαπώ, ιδού κι απαγγελία από τον Ποιητή τον ίδιο:

O κόσμος

ξαναγινόταν όπως ήταν, ο δικός μας

με τον καιρό και με το χώμα.

 Aρώματα από σκίνο

πήραν να ξεκινήσουν στις παλιές πλαγιές της μνήμης

κόρφοι μέσα στα φύλλα, χείλια υγρά·

κι' όλα στεγνώσαν μονομιάς στην πλατωσιά του κάμπου

στης πέτρας την απόγνωση στη δύναμη τη φαγωμένη

στον άδειο τόπο με το λιγοστό χορτάρι και τ' αγκάθια

όπου γλιστρούσε ξέγνοιαστο ένα φίδι,

όπου ξοδεύουνε πολύ καιρό για να πεθάνουν.

________________________

οι εικόνες είναι όσο καλύτερες γινόταν δίχως να το τρομάξω.

Για το Λαφίτη [Elaphe quatuorlineata], το μακρύ φιδάκι του Ασκληπιού, έχω link εδώ όπου και ο περσινός μου Ουροβόρος του Αυγούστου. 

 Γιώργος Σεφέρης: Έγκωμη

Πέντε μικρές χαρές και μία νίκη για Καλό Μήνα

Για τη θλίψη μου, που έφυγε άλλο ένα καλοκαίρι,

πέντε μικρές χαρές:


από το πρωί
με Κητς: 'Season of mists and mellow fruitfulness..' 

και

με το δεξί, σε φίδι τα ζωγραφιστά μου νύχια

και

η Κυρία Γαρδένια με επτά πρωτομηνιάτικα μπουμπούκια

και

η δεσποινίς Στέλλα Φούντα λικνίζεται προς το μαχαίρι

και

ο Tu Fu: 'Πόσες ακόμα Ανοίξεις

θα είμαι εδώ για να καλωσορίσω;... 

..Πριν της ζωής τα κατακάθια στραγγιστούν

ακόμα υπάρχουν μερικά ποτήρια.

.

και
η σοφή μου Νίκη,
διότι είδα και απέφυγα τον εχθρό της ημέρας:

Ένα σαράκι στο παράθυρο του γραφείου μου από το πρωί
 καραδοκεί να ανοίξω για να μπει να μου κατασπαράξει δοκούς, αρμούς και τράβες και λατάκια (―ναι, ξέρω τι είναι όλα αυτά γι' αυτό και δεν άνοιξα στη γκριζοκόκκινη Ψυχή).

――――――

credits

Ο στίχος στην αρχή είναι από το πολυαγαπημένο ποίημα του John Keats για το Φθινόπωρο: 

Season of mists and mellow fruitfulness,


Close bosom-friend of the maturing sun;


Conspiring with him how to load and bless


With fruit the vines .....

Τα ζωγραφιστά νύχια πάντα και μόνο η Nadia στην Άνω Μερά. 

Ο Του Φου (712-770 μ.Χ.) ήταν Κινέζος ποιητής της εποχής της Δυναστείας Τανγκ (T'ang). Η μετάφραση δική μου (από τα αγγλικά) κι αν φτάσατε ως εδώ ίσως θα σας αρέσει να επισκεφθείτε και το A Writer's Fuck-A-Loss, το συναξάρι με τα σκόρπια μου (άρθρα και μεταφράσεις) που δεν έχουν ταιριάξει σε βιβλίο ή έχουν δημοσιευθεί σε ξένα έντυπα και sites.

Tu Fu, Περιπλανώμενα Ρεύματα

Σπασμένη η σελήνη του Μαρτίου,

Απρίλιος πλησιάζει:

Πόσες ακόμα Ανοίξεις

θα είμαι εδώ για να καλωσορίσω; 

Σκέπτομαι αυτά

που δε γνωρίζω;

Πριν της ζωής τα κατακάθια στραγγιστούν

ακόμα υπάρχουν μερικά ποτήρια.

Ένα σαράκι στη σκεπή θα φάει το σπιτικό μας: Η φωτογραφία δική μου (εξ ου και θολή λόγω ζουμαρίσματος κι ανάποδου φωτισμού). 

♠

O Ουροβόρος της μικρής αυλής

Φυσάει τρελά και άγρια. Σφυρίζει ο αέρας μέσα στα κλαδιά και τις ξερολιθιές και όταν στρίψω στα σκαλιά σηκώνει τα μαλλιά και τα μαντίλια καθώς παραπατώ για να ισορροπήσω. Πουλιά δεν έχει ο ουρανός μα το σκυλί φώναξε όπως όταν κάτι βρίσκει και τρέξαμε στο πίσω αυλιδάκι. Δεν είδα στην αρχή. Κι ύστερα, λεπτό σαν από διάφανο χαρτί και κολλημένο στον ασβεστωμένο τοίχο, είδαμε ένα άσπρο ολόφρεσκο πουκάμισο φιδιού. Όχι μεγάλο σαν τους τρεις λαφίτες που είχαμε πέρσι―τον ένα σκοτωμένο με μιά πέτρα στο δρόμο μπροστά στην εξώπορτά μας, τον άλλο ήσυχο στο μονοπάτι της εισόδου και τον τρίτο τον τρομακτικό ψηλά στην πέργκολα ένα βράδυ που ήρθε μάλλον για τα νεογέννητα αυγά της παλιάς φωλιάς πάνω από την πόρτα.

Δεν είναι επιθετικός ο λαφίτης ―το ντόπιο φίδι του Ασκληπιού που επίσημα ονομάζεται Elaphe quatuorlineata― αλλά το μήκος του είναι εντυπωσιακό, διπλό από της οχιάς. Τρέφεται με αρουραίους και ποντίκια του αγρού κι ίσως γι’ αυτό άφησε το πουκάμισό του στον τοίχο που, όταν ποτίζω, το σκυλί ξετρυπώνει με ενθουσιασμό ποντίκια.

Όπως σήμερα που, ενώ εμείς επεξεργαζόμασταν το εύρημα, εκείνο μύριζε μεθοδικά ψάχνοντας την πορεία του φιδιού όπως κάνουν οι ιχνηλάτες. Δυό εισπνοές που ακούγονται, μιά παύση κι άλλες δυό στο επόμενο εκατοστό μέχρι να εντοπιστεί το θήραμα οπότε, με ουρά παράλληλη με το έδαφος και λαιμό τεντωμένο, το φερμάρει γαβγίζοντας για να έρθει ο αφέντης.

Δεν τον αφήσαμε όμως κι έκπληκτος άρπαξε μέρος του πουκαμίσου να το πάει στο κρεβάτι του να παίξει. 'Που πας;' τον μάλωσα να μην το πάει μέσα. Μπερδεύτηκε κι εν τέλει το δικό του κομματάκι το άρπαξε ο αέρας.

Το υπόλοιπο έμεινε σ’ εμάς.

Πήγε μετά σε φίλους του ο κ.Kastell  και το κουβέντιαζε. Του ζήτησαν ένα κομμάτι διότι είναι γούρι και σύστησαν να βάλουμε κι εμείς στο πορτοφόλι μας.

Γουρλίδικη η σφραγιδούλα του Σεφέρη που τα 'πουκάμισα αδειανά' πολύ τον μάγευαν και έβαλε στη 'Στέρνα' του το 'πουκάμισο που αφήσανε τα φίδια κίτρινο μέσα στα πράσινα τριφύλλια'. 

Σ' εμάς την εποχή του τριφυλλιού κοιμούνται οι λαφίτες που έχουν το απαλό γκριζοκαφέ χρώμα των βράχων μας. Τους βλέπω πάντα καλοκαίρι σα να αψηφούν την κίνηση του τουρισμού, τα φώτα και τα κύμβαλα βαρβάρων, κι έρχονται κάτι να μου πουν. Φέρνουν το χθόνιο μυστικό.

Για χρήματα δεν ξέρω (σε ένα χρόνο θα σας πω) μα ο Ουροβόρος είναι σύμβολο σπουδαίο. Διότι καθώς το φίδι προσπαθεί να ξεκολλήσει το πουκάμισο, μοιάζει να καταπίνει την ουρά του κι ο κύκλος ο κλειστός που σχηματίζεται μιλά για τον αέναο Κύκλο της Ζωής και λέει πως τα πάντα είναι ένα ή, αλλιώς, πως

Εν το Παν.

___________________

Για τα φίδια, ακόμα και την οχιά, παρακαλώ να θυμάστε πως είναι χρησιμότατα για το οικοσύστημα και προστατεύονται από το Νόμο [Σύμβαση της Βέρνης/ Οδηγία 92/43/ΕΟΚ].

Αν συναντήσετε φίδι σας συμβουλεύω να το αφήσετε ήσυχο και θα σας αφήσει κι αυτό. Για ανάγκη στη Μύκονο: http://www.mykonosanimals.com/Greek/news/fidia.html

οι εικόνες:

Ο Ουροβόρος είναι αλχημιστικό σχέδιο από την Αίγυπτο της Αλεξανδρινής περιόδου.

Ο λαφίτης είναι φωτογραφία φετεινή από το www.mykonosdailynews.com

________________________