Όχι στις φυλακές τύπου Γ'― Απεργία Πείνας στις Φυλακές

Μην το ξεχνάμε: Οι κρατούμενοι απεργοί πείνας αγωνίζονται για όλους μας. Καμιά πολιτισμένη χώρα δεν ανέχεται Γκουαντανάμο (εξ ου κι οι Αμερικανοί το δικό τους, υποκριτικά μεν- σεβόμενοι την κοινή γνώμη δε-το έφτιαξαν στο εξωτερικό).



Από τον καναπέ μας έστω ας υπογράψουμε: http://www.ipetitions.com/petition/oxistisfylakesypsistisasfaleias?utm_medium=email&utm_source=system&utm_campaign=Send%2Bto%2BFriend

Φυλακές Τύπου Γ: «Μοντέλο άσκησης πολιτικής» https://t.co/YkjZnzQCDz #prisonGr14 #C_type
— Need_FreedomAir (@Need_FreedomAir) July 3, 2014

ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ ΤΗΣ ΠΡΩΤΟΒΟΥΛΙΑΣ ΓΙΑΤΡΩΝ ΚΑΙ ΝΟΣΗΛΕΥΤΩΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗ ΤΩΝ ΦΥΛΑΚΙΣΜΕΝΩΝ ΑΠΕΡΓΩΝ ΠΕΙΝΑΣ

Φυλακές Κορυδαλλού, 30/06/2014

Ανταποκρινόμενοι στο αίτημα των απεργών πείνας στις φυλακές Κορυδαλλού, ζητήσαμε σήμερα απο την διευθύντρια και από την εποπτεύουσα εισαγγελέα να ενημερωθούμε λεπτομερώς για τις συνθήκες διαβίωσης και ιατρικής παρακολούθησης των απεργών.

Επισημάναμε την κρισιμότητα της μαζικής απεργίας πείνας 1200 (όπως μας ενημέρωσαν) κρατουμένων, που διανύει ήδη την 8η ημέρα και άρχισε χωρίς να έχει προηγηθεί η απαραίτητη ιατρική εξέταση ούτως ώστε να διασφαλιστεί η υγεία και η ζωή των απεργών πείνας.

Τονίσαμε πως είναι αδύνατη η στοιχειώδης παρακολούθηση 1200 απεργών πείνας από το ελάχιστο ιατρικό προσωπικό και με την υποτυπώδη υποδομή του ιατρείου των φυλακών, με συνέπεια να υπάρχει ανά πάσα στιγμή κίνδυνος σοβαρών επιπλοκών για την υγεία και τη ζωή τους.

Ζητήσαμε απο την διευθύντρια των φυλακών, παρουσία της επόπτου εισαγγελέα, να συναντηθούμε με την επιτροπή αγώνα των κρατουμένων για να πληροφορηθούμε σχετικά με τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι απεργοί και με τις συνθήκες υπό τις οποίες διεξάγεται αυτός ο αγώνας, και για να μας υποδείξουν τα βαρύτερα κατά την κρίση τους περιστατικά, ώστε να εξετάσουμε όσους έχουν σοβαρότερα προβλήματα.

Το αίτημά μας για συνάντηση με την επιτροπή αγώνα δεν έγινε δεκτό από την διεύθυνση, που επικαλέστηκε διαδικαστικά τυπικά προβλήματα. Αντ΄αυτού, μας επέτρεψε να εξετάσουμε 18 κρατούμενους, που οι ίδιοι μας είχαν δηλώσει ως θεράποντες.

Ωστόσο, από τους κρατούμενους μάθαμε ότι την προηγούμενη ημέρα η διευθύντρια δήλωσε στην επιτροπή αγώνα να μην υποβάλουν οι απεργοί αιτήσεις για ιατρική εξέταση και πως θα μιλούσε η ίδια με το υπουργείο για να μας δοθεί η άδεια να εξετάσουμε όσους είναι σε σοβαρότερη κατάσταση.

Τελικά εξετάσαμε 18 απεργούς πείνας, που μας ζήτησαν με αίτησή τους ως θεράποντές τους, και για τον κάθε έναν από αυτούς δώσαμε στη διεύθυνση των φυλακών ξεχωριστή ιατρική γνωμάτευση, κρατώντας αντίγραφα των γνωματεύσεων.

Επιπλέον, μοιράσαμε στους εξετασθέντες και κοινοποιήσαμε στην διεύθυνση των φυλακών λεπτομερείς οδηγίες για την κατα το δυνατόν ασφαλέστερη διεξαγωγή της απεργίας πείνας.

Ιδιαιτέρως τονίσαμε την αναγκαιότητα για λεπτομερή κλινικό και εργαστηριακό έλεγχο όλων των απεργών πείνας δύο φορές την εβδομάδα.

Από τους 18 εξετασθέντες απεργούς πείνας, 2 διαπιστώθηκαν να έχουν επείγουσα ανάγκη αυθημερόν παραπομπής σε εφημερεύον νοσοκομείο του ΕΣΥ.

Απώλεια βάρους μεγαλύτερη του 10% (σημείο αυξημένου κινδύνου) βρέθηκε σε 5 απεργούς.

Σημειώνουμε ιδιαιτέρως ότι η εξέταση των απεργών πείνας έγινε στο “ιατρείο” των φυλακών, όπου διαπιστώσαμε απαράδεκτες συνθήκες υγιεινής και σοβαρές ελλείψεις στην υποδομή (π.χ. χορήγηση οξυγόνου από άδεια φιάλη), ευρεία χορήγηση ψυχοφαρμάκων, σωφρονιστικούς υπαλλήλους σε χρέη νοσηλευτών και αντιδεοντολογική συμπεριφορά του ιατρικού προσωπικού.

Η Πρωτοβουλία Γιατρών και Νοσηλευτών για την υποστήριξη των φυλακισμένων απεργών πείνας, ενόψει της ψήφισης από τη Βουλή του νομοσχεδίου του υπουργείου δικαιοσύνης για τις φυλακές υψίστης ασφαλείας τύπου Γ, με το οποίο θεσπίζεται η φυλακή μέσα στη φυλακή και καταργούνται στοιχειώδη δικαιώματα των φυλακισμένων (άδειες, αναστολές, μεροκάματα, περιορισμοί έως και πλήρης κατάργηση της επικοινωνίας, ανάθεση της φύλαξης στην ΕΛ.ΑΣ κλπ), συμπαραστεκόμαστε στον δίκαιο αγώνα των αγωνιζόμενων κρατούμενων και καλούμε σε διαρκή επαγρύπνηση ενάντια στην καταστολή και στην καταστρατήγηση κάθε έννοιας δικαιώματος στην αξιοπρέπεια.

Τρίτη 01 Ιουλίου 2014

________________________________από ΕΕΔΑ
[Ελληνική Ένωση για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου] 
 via Alkis Taxakis :
Στις καινούριες φυλακές τύπου Γ’, που θεσμοποιεί ο Σαμαράς, δεν θα κρατούνται μόνο καταδικασθέντες για αδικήματα, αλλά και προσωρινά κρατούμενοι!
Θα προκειται για ένα μοντέλο σωφρονισμού που επιφυλάσσει για τον εαυτό του τη δυνατότητα επιβολής μιας «επιπλέον ποινής» και μάλιστα υπό όρους βάναυσα προσβλητικούς για την ανθρώπινη αξιοπρέπεια. Πρόκειται για έναν τύπο φυλακής όπου η επανένταξη απουσιάζει πλήρως από τον σχεδιασμό της. Με τους όρους αυτούς, φαίνεται ότι η επιδίωξη είναι η επιστροφή από το νεωτερικό ποινικό δίκαιο της πράξης στο μεσαιωνικό δίκαιο του εχθρού που δεν έχει δικαιώματα ______________


Από: left.gr: 
30 Ιουν. '14

Ψηφίστηκε το νομοσχέδιο για τις φυλακές στην αρμόδια επιτροπή της Βουλής - 

Υπέρ του νομοσχεδίου τάχθηκαν ΝΔ και ΠΑΣΟΚ ενώ το καταψήφισαν όλα τα κόμματα της αντιπολίτευσης τα οποία εστίασαν κυρίως τις έντονες επικρίσεις τους στους όρους διαβίωσης και κράτησης σε φυλακές υψίστης ασφαλείας (αναλυτικά οι εξελίξεις από την απεργία πείνας των κρατουμένων).

Ο Χ. Αθανασίου δήλωσε ανοικτός σε περαιτέρω βελτιωτικές αλλαγές ενώ επιτέθηκε στην Αξιωματική Αντιπολίτευση κατηγορώντας την για προσπάθεια εντυπώσεων με το να αρκείται σε κριτική χωρίς να καταθέτει καμία εναλλακτική πρόταση. Σύμφωνα με τις νέες προτάσεις του υπουργού Δικαιοσύνης, προβλέπεται μεταξύ άλλων, η μείωση στα πέντε από δέκα χρόνια, όπως αρχικά προβλεπόταν, ο χρόνος παραμονής κρατούμενου σε φυλακές υψίστης ασφαλείας. Επίσης εφαρμόζεται η οριστική παύση των προνομίων βουλευτών εφόσον υπάρξει σε δεύτερο βαθμό οριστική καταδικαστική απόφαση.

Την αντίδραση της βουλευτού του ΣΥΡΙΖΑ Ζωής Κωνσταντοπούλου, προκάλεσε η αναφορά του κ. Αθανασίου, ότι η Ελλάδα έχει πολλές αιτήσεις κρατουμένων από άλλες ευρωπαϊκές χώρες που θέλουν να εκτίσουν τις ποινές τους στην χώρα μας. Η κ. Κωνσταντοπούλου έκανε λόγο για ανακρίβειες και ζήτησε από τον υπουργό να καταθέσει τα σχετικά στοιχεία.

Από την πλευρά του, ο εισηγητής του ΠΑΣΟΚ Κώστας Τριαντάφυλλος, τόνισε την ανάγκη ουσιαστικότερων αλλαγών ζητώντας μεταξύ άλλων καλύτερους όρους διαβίωσης κρατουμένων σε φυλακές υψίστης ασφαλείας όπως στο να μην απαγορεύεται το επισκεπτήριο για συγγενείς και συνηγόρους τους. Για νομοσχέδιο με ασαφείς όρους που πέφτει σε ιδεολογικό κενό, μίλησε ο εισηγητής της ΔΗΜΑΡ Γιάννης Πανούσης, τονίζοντας χαρακτηριστικά ότι με τις διατάξεις για τις φυλακές υψίστης ασφαλείας «κάνουμε ανασφαλή την ασφάλεια».

Την απόσυρση του νομοσχεδίου ζήτησε ο εισηγητής του ΚΚΕ Γιάννης Γκιόκας, υποστηρίζοντας ότι ο πυρήνας του νομοσχεδίου για τη δημιουργία φυλακών Γ’ τύπου, το μόνο που δημιουργεί είναι κλίμα τρομολαγνείας ενώ εισάγεται ένα μόρφωμα που καμία σχέση δεν έχει με τον σκοπό του σωφρονισμού. «Έτσι όπως οριοθετούνται τα κριτήρια για τις φυλακές υψίστης ασφαλείας καταργούν τον σωφρονιστικό σκοπό της φυλάκισης που είναι ευρωπαϊκό κεκτημένο», υποστήριξε από τους Ανεξάρτητους Δημοκρατικούς Βουλευτές η Θεοδώρα Τζάκρη.

_

1. Ψηφίστηκε:

 Το Νομοσχέδιο Τύπου Γ: ελληνικό Γκουαντάναμο ή σωφρονισμός;

Οι στόχοι της κυβέρνησης, η απεργία πείνας των κρατουμένων, οι αντιδράσεις των ειδικών

 Μαριάνθη Πελεβάνη - 26/06/2014 toperiodiko

Απεργία πείνας έχουν κηρύξει από την περασμένη Δευτέρα,  χιλιάδες κρατούμενοι σε όλη τη χώρα, διεκδικώντας την απόσυρση του νομοσχεδίου για τις φυλακές τύπου Γ, το οποίο ήρθε από τα πρώτα στα θερινά τμήματα της – εσπευσμένα κλειστής – Βουλής. Μεταξύ άλλων, το νομοσχέδιο προβλέπει την ίδρυση σωφρονιστικών καταστημάτων – αλλά και τμημάτων στα υπάρχοντα – υψίστης ασφαλείας, τη δημιουργία ειδικών ομάδων της ΕΛ.ΑΣ., την αυστηροποίηση του νομοθετικού πλαισίου για τους όρους κράτησης, την εξάλειψη δικαιωμάτων, όπως οι άδειες, τα επισκεπτήρια, η εργασία, η επικοινωνία. Η κυβέρνηση δεν έχει δώσει ακόμη εξηγήσεις, τα «επίσημα» ΜΜΕ φαίνεται πως δεν το έχουν πάρει είδηση(;), οι ειδικοί, νομικοί και εγκληματολόγοι, προβληματίζονται ή και εγείρονται, ενώ πρωτοβουλίες ομάδων και κινήσεων, στο δρόμο αλλά και στο διαδίκτυο, αναλαμβάνουν δράση. Ελληνικό Γκουαντάναμο, όπως υποστηρίζει ο δικηγόρος Δημήτρης Κατσαρής; Μετριοπαθής περιορισμός που μπορεί, με σχέδιο, να βοηθήσει στην κοινωνική επανένταξη, όπως υποστηρίζει η εγκληματολόγος Έφη Λαμπροπούλου; Φυλακή μέσα στη φυλακή, όπως λένε οι κρατούμενοι;

«Από τα μέσα της δεκαετίας του ’90 παρατηρούνται στην Ελλάδα πολύ έντονες αλλαγές στις μεθόδους, μορφές και οργάνωση της εγκληματικής δράσης, καθώς και στη σύνθεση του πληθυσμού των καταδίκων, ως έκφραση της παγκοσμιοποίησης και των οικονομικο-πολιτικών ανακατατάξεων στο περιβάλλον της χώρας. Εκτός από την αύξηση της κοινής εγκληματικότητας, αδικήματα, όπως ένοπλες ληστείες και απαγωγές ή ξεκαθαρίσματα λογαριασμών με δολοφονίες, εκτεταμένο εμπόριο πορνείας, ναρκωτικών, ανήκουστα στους πολίτες μέχρι τότε, έγιναν συνηθισμένα».

«Οι θεαματικές αποδράσεις του Βασίλη Παλαιοκώστα και Αλκέτ Ριζάι το 2006 και το 2009, και τελευταία η εξαφάνισή του Χριστόδουλου Ξηρού ο οποίος παραβίασε την άδειά τον Φεβρουάριο 2014 προκάλεσαν την αγανάκτηση της κοινής γνώμης. Ήταν επομένως θέμα χρόνου  να εισαχθoύν σχετικές ρυθμίσεις, όπως σε άλλες χώρες, και στην ελληνική έννομη τάξη» μας λέει η Έφη Λαμπροπούλου, Καθ. Εγκληματολογίας στο Πάντειο Πανεπιστήμιο.

«Εδώ και καιρό υπάρχει σοβαρό πρόβλημα στις φυλακές. Η κατάσταση και η διαβίωση στις φυλακές είναι τραγικές. Αυτό έπρεπε και πρέπει να μπει στην πολιτική ατζέντα. Για τον υπερπληθυσμό δεν φταίνε οι κρατούμενοι, ζουν σαν τις κατσαρίδες, αντί λοιπόν να δούμε την αναμόρφωση, τα δικαιώματα των κρατουμένων και την ανθρώπινη διαβίωσή τους, όχι μόνο χειροτερεύουν τις συνθήκες αλλά δημιουργούν λευκά κελιά. Και αυτό είναι το ζητούμενο του νομοσχεδίου» υποστηρίζει ο δικηγόρος και μέλος της «Δράσης ενάντια στο ελληνικό Γκουαντάναμο», Δημήτρης Κατσαρής.

Φυλακές Γ’ Τύπου

Οι φυλακές υψίστης ασφαλείας τύπου Γ’ θα φιλοξενούν κρατούμενους που έχουν καταδικαστεί ή κατηγορούνται με βάση τον τρομονόμο (άρθρο 187Α του Ποινικού Κώδικα), εσχάτη προδοσία, ανθρωποκτονία χωρίς ελαφρυντικά και εκβίαση και ληστεία στο πλαίσιο εγκληματικής οργάνωσης, οι οποίοι δεν θα αποφυλακίζονται πριν εκτίσουν 20 χρόνια, ούτε θα παίρνουν άδεια, ενώ θα είναι περιορισμένη και η τηλεφωνική επικοινωνία και τα επισκεπτήρια. Στις φυλακές τύπου Γ’ θα μεταφέρονται επίσης οι κρατούμενοι που χαρακτηρίζονται ιδιαίτερα επικίνδυνοι για τη δημόσια ασφάλεια και έχουν καταδικαστεί σε τουλάχιστον 10 χρόνια κάθειρξη, καθώς και οι κρατούμενοι, οι οποίοι κρίνονται επικίνδυνοι για την ασφάλεια στις φυλακές τύπου Α’ και Β’.

Οι πρώτες φυλακές υψίστης ασφαλείς θα λειτουργήσουν στο Δομοκό. Για την ακρίβεια, θα μετατραπεί μια πτέρυγα σε τμήμα τύπου Γ’ και θα μεταφερθούν εκεί οι κρατούμενοι που ορίζονται από το νέο νόμο.

«Πρόκειται για μια ακροδεξιά, φασιστική αντίληψη που στέλνει μήνυμα και αφορά το σύνολο της κοινωνίας.Στην αιχμή βρίσκονται οι υποθέσεις τρομοκρατίας, στην ουσία αυτούς θέλει να πολεμήσει, εκεί στοχεύει. Τα υπόλοιπα είναι τυρί στη φάκα. Οι νομικοί επιστήμονες είναι και οφείλουν να είναι αντίθετοι στους τρομονόμους. Ενώ, όμως, μιλούσαμε για την αντισυνταγματικότητα του τρομονόμου, αυτό τώρα ξεπεράστηκε και μιλάμε για διακρίσεις. Διαχωρισμός ήδη υπάρχει στο σωφρονιστικό πλαίσιο αλλά δεν εφαρμόζεται λόγω υπερπληθυσμού. Ο τρόπος έκτισης είναι το θέμα και όχι η διαβίωση των κρατουμένων και η ασφάλεια των πολιτών. Για τη διαβίωση προβλέπεται μόνο αυστηροποίηση. Κι ας το περνάνε έτσι επικοινωνιακά. Η στόχευση είναι πολιτική. Για ένα γκαζάκι θα εκτίεις τουλάχιστον 20ετή ποινή» ισχυρίζεται ο Δημήτρης Κατσαρής και εξηγεί περαιτέρω:

«Στις άδειες η Ελλάδα έχει το μεγαλύτερο ποσοστό επιστροφής κρατουμένων, στην Ευρώπη (97,4%). Οι άδειες είναι θεσμοθετημένες στο πλαίσιο του σωφρονισμού. Αντί να συζητούμε το δικαίωμα της συζυγικής επαφής στους κρατούμενους – όπως ισχύει σε όλες τις χώρες της Ευρώπης – καταργούνται οι άδειες, η εργασία, τα μαθήματα, κόβονται όλα τα δικαιώματα. Σύμφωνα με τις διατάξεις του νομοσχεδίου, λοιπόν,  ο Βασίλης Παπαγεωργόπουλος, για παράδειγμα, ο οποίος είναι καταδικασμένος ισόβια για οικονομικό έγκλημα θα βγει νωρίτερα από έναν που καταδικάστηκε σε 20 χρόνια για τρομοκρατία ή που έχει διωχθεί με τον 187Α για γκαζάκι. Επίσης, δεν υπάρχουν προβλέψεις για νέα καταστήματα, στα ίδια σαθρά κτίρια θα βαφτίσουν πτέρυγες σε τύπου Γ. Πολύ σημαντικό στοιχείο είναι η ίδρυση εξωτερικής φρουράς φύλαξης, η οποία ανατίθεται στην ελληνική αστυνομία. Η φύλαξη θα γίνεται από ειδικές υπηρεσίες της αστυνομίας που υπάγονται στην αστυνομική διεύθυνση και όχι στο υπουργείο ενώ δεν υπάρχει διάταξη για τους όρους φύλαξης. Οι κανονισμοί επιχειρήσεων τακτικής και δράσης στην περιφέρεια θα είναι απόρρητοι. Οι αστυνομικοί αυτοί θα οπλοφορούν διαρκώς. Το νομοσχέδιο αλλάζει και εξαιρεί ασαφώς τη χρήση πολυβόλων όπλων, επιτρέπονται δηλαδή και παράνομα έως τώρα όπλα. Επιπλέον, η περίμετρος φύλαξης αποφασίζεται από τον αρχηγό της ελληνικής αστυνομίας, χωρίς να ορίζονται κριτήρια. Δηλαδή στον Κορυδαλλό μπορεί να αποφασίσει όλη την Αθήνα; Παράλληλα, νομοθετείται ο χαφιεδισμός, αφού όποιος δώσει πληροφορίες, ανεξάρτητα από το αποτέλεσμα, απολύεται. Άλλο στοιχείο είναι ότι η απουσία δικηγόρου δεν εμποδίζει τη δίκη ενώ και η αίτηση προσφυγής σε β’ βαθμό κρίσης ισχύει μόνο σε βάρος του κατηγορούμενου. Αποφασίζει μόνο ο εισαγγελέας και την αντισυνταγματικότητα της διάταξης ο υπουργός».

Επιτροπή Αγώνα Φυλακών

«Απέναντι στο νομοσχέδιο που μας καταδικάζει να παραμείνουμε κρατούμενοι για μια ζωή δίχως δικαιώματα και ελπίδα, βάζουμε τα σώματα και την ψυχή μας ως ασπίδα. Είναι το μόνο που μας έχει απομείνει. Διεκδικούμε τα δικαιώματά μας και αγωνιζόμαστε να παραμείνουμε ΑΝΘΡΩΠΟΙ και όχι ανθρώπινες σκιές κλειδωμένες και ξεχασμένες στην απελπισία» «φωνάζουν» (αλλά ποιος ακούει) οι κρατούμενοι με ανακοίνωση της Επιτροπής Αγώνα Φυλακών και ζητούν «την απόσυρση του φασιστικού νομοσχεδίου για τις φυλακές τύπου Γ. Λέμε όχι στο ελληνικό Γκουαντάναμο, σε μια  φυλακή μέσα στη φυλακή, χωρίς άδειες, χωρίς επισκεπτήριο, χωρίς αύριο… Οι άδειες και αναστολές να αποτελούν αναφαίρετο δικαίωμα όλων των κρατουμένων. Η Ελλάδα είναι η μόνη χώρα που ο κρατούμενος δικάζεται και τιμωρείται κάθε μέρα. Ενώ ο νόμος λέει ότι ο καθένας που έχει συμπληρώσει το 1/5 και τα 3/5 της ποινής του μπορεί να πάρει άδεια και αναστολή, παρ’ όλ’ αυτά οι κρατούμενοι περνούν ξανά και ξανά από την ιερά εξέταση των εισαγγελέων οι οποίοι χωρίς κανένα λόγο ή ενεργό πειθαρχικό απορρίπτουν τις αιτήσεις τη μία μετά την άλλη. Έτσι δημιουργούν κρατούμενους χωρίς ελπίδα και αναπαράγουν την εγκληματικότητα. Να εφαρμοστεί η ισονομία για όλους».

Εν τω μεταξύ ο Τάσος Θεοφίλου μέσα από τις φυλακές Δομοκού τοποθετήθηκε για την τρέχουσα απεργία πείνας κρατουμένων σε όλες τις φυλακές της Ελλάδας και ενάντια στο νομοσχέδιο για τις φυλακές τύπου Γ 

Κι ένα εξαιρετικό (αν και ακαδημαϊκά γραμμένο) κείμενο:
της Αφροδίτης Κουκουτσάκη 

Για την πολυδιαφημισμένη σχέση μεταξύ βαρύτητας της ποινής, αντεγκληματικής πολιτικής γενικότερα αφ” ενός και διακυμάνσεων της εγκληματικότητας αφ” ετέρου, ήδη από τη δεκαετία του 1930 οι Α. Rusche & O.Kirhheimer έγραφαν στο, κατά Μισέλ Φουκώ, μεγάλο έργο Punishment and Social Structure,[1] ότι αυτές οι δύο μεταβλητές δεν αλληλοεπηρεάζονται. Βασικός παράγοντας για τις διακυμάνσεις της εγκληματικότητας είναι τα κοινωνικά αίτια και όχι οι αλλαγές στην αντεγκληματική πολιτική. Όσο δε, αγνοούνται τα κοινωνικά αίτια του εγκλήματος, το μέλλον της φυλακής θα είναι η επιδείνωση των συνθηκών διαβίωσης, η μετατροπή της φυλακής σε όργανο εκφοβισμού, απογυμνωμένο οριστικά από κάθε αναμορφωτική ιδεολογία. 

Θεωρώ αναγκαία αυτήν την εισαγωγή διότι με έκπληξη διαπιστώνω ότι ακόμα και σε κείμενα με έναν κριτικό λόγο απέναντι στον θεσμό της φυλακής, με τον ένα ή τον άλλο τρόπο συνεχίζει να αναπαράγεται ο μύθος της φυλακής ως, εν δυνάμει έστω, επανακοινωνικοποιητικού θεσμού. Θεωρώ χρήσιμο, λοιπόν, να σημειώσω -έστω και με τη μορφή αξιωματικής δήλωσης, στο σημείο αυτό του κειμένου μου- τα λόγια του Alessandro Baratta ότι, ενόψει του στόχου της κοινωνικής επανένταξης, η καλύτερη φυλακή είναι αυτή που δεν υπάρχει. Ή, με άλλα λόγια, ότι ο στόχος της επιστροφής στην κοινωνία του παραβάτη του νόμου θα πρέπει να επιχειρείται όχι διαμέσου αλλά παρά την ύπαρξη της φυλακής ως δομικά αποκοινωνικοποιητικού θεσμού (Baratta, A. 1991, «Cos” e la criminologia critica?», συνέντευξη στον Victor Sancha Mata, στο Dei Delitti e delle Pene, 1991/1) 

Μια δεύτερη παρατήρηση που θέλω να κάνω είναι ότι η βία του τιμωρητικού μηχανισμού και της φυλακής ειδικότερα ως μείζονος τιμωρητικού θεσμού, δεν είναι καινούργιο φαινόμενο, δεν είναι γέννημα της κρίσης. Η εισαγωγή της φυλακής ως αυτόνομης ποινής και γενικότερα η τομή που επέφερε στις ποινικές πρακτικές ο νομικός διαφωτισμός, παρά τις διακηρύξεις και τις καλές προθέσεις των εμπνευστών τους δεν κατάργησαν ούτε την υλική βία πάνω στο σώμα του κρατούμενου ούτε διασφάλισαν τη δίκαιη ποινή με βάση το πρόταγμα της ισότητας απέναντι στον νόμο [επιλεκτικότητα]. Παράλληλα, η ποινή ποτέ δεν υπήρξε μόνον τιμωρία, καθώς πλάι στην ποινή που επιβάλλει το δικαστήριο υπάρχει πάντα ένα πειθαρχικό συμπλήρωμα το οποίο την επεκτείνει πέρα απ” αυτό που προβλέπει η δικαστική απόφαση. Το σημείο στο οποίο οι δικαστές νίπτουν τας χείρας και παραδίδουν τα σώματα στη σωφρονιστική εξουσία. Αυτό που αλλάζει, λοιπόν, αυτό που βλέπουμε σήμερα, είναι ότι η βία, η επιλεκτικότητα, η αυστηροποίηση της ποινικής μηχανής, δεν αποκρύπτονται πλέον ως αστοχίες. Αντίθετα προβάλλονται, «διαφημίζονται» και αντλούν νομιμοποίηση από έναν λόγο που προτάσσει τον κίνδυνο τον οποίο αποτελούν οι έγκλειστοι για την νομοταγή [βλ. υγιή] πληθυσμός. 

Έτσι, εάν θέλουμε να εντάξουμε τις φυλακές τύπου Γ, η δημιουργία των οποίων θα ψηφιστεί στο επόμενο διάστημα από την ελληνική βουλή, σ” ένα ευρύτερο συγκείμενο θα πρέπει, πριν απ” όλα, να μην τις θεωρήσουμε ως κάτι καινούργιο και πρωτοφανές. Μπορεί το υπό συζήτηση ν/σ να είναι κραυγαλέα συγκυριακό αλλά αυτό δε σημαίνει ότι η φυλακή δεν λειτουργούσε άτυπα με βάση άξονες που συγκεκριμενοποιούνται σ” αυτό το ν/σ, το οποίο όμως και τυπικά οργανώνει την ιδέα της επιλεκτικής εξουδετέρωσης των παραβατών του νόμου: Η κατασκευή φυλακών στη μέση του πουθενά αλλά και το αίτημα που διατυπώνεται από δημοτικές αρχές και κατοίκους του Κορυδαλλού για απομάκρυνση του μιάσματος των φυλακών από την περιοχή τους, για παράδειγμα. Κυρίως, όμως, οι καταχρήσεις που γίνονται σε δυο σημαντικούς θεσμούς, δηλαδή, στον θεσμό της προσωρινής κράτησης αφ” ενός και της χορήγησης αδειών σε κρατούμενους αφ” ετέρου. Το ενδιαφέρον που παρουσιάζουν, κατά τη γνώμη μου, αυτοί οι θεσμοί είναι ότι και στις δύο περιπτώσεις το διακύβευμα εάν είναι «άξιος ελευθερίας». Η καταχρηστική ερμηνεία και εφαρμογή και των δύο αυτών θεσμών αποτελεί μια ισχυρή έκφραση της παγιωμένης πλέον συνθήκης όπου το πρόταγμα της ασφάλειας νομιμοποιεί την υποχώρηση του κράτους δικαίου σε ό, τι αφορά την ύλη των ανθρώπινων δικαιωμάτων και των δικαιωμάτων του κρατούμενου: οι κρατούμενοι δεν δικαιούνται να έχουν δικαιώματα, το μείζον αίτημα για τη φυλακή είναι να πληροί τις προϋποθέσεις ασφάλειας, αυτό ακριβώς το οποίο υποδηλώνει η αρχιτεκτονική και οργανωτική δομή της. 

Το να θεωρήσουμε, λοιπόν, αυτήν την εξέλιξη σημείο των καιρών σημαίνει ότι μετατρέπουμε μια κανονικότητα σε εξαίρεση ή, ακόμα περισσότερο, ότι θα μπορούσαμε να μιλήσουμε για μια φυλακή στην οποία μπορεί να πραγματωθεί ο στόχος της κοινωνικής επανένταξης! 

Το καινούργιο, λοιπόν, στοιχείο -όχι ιδιαίτερα καινούργιο βέβαια, καθώς έχει ήδη ζωή 30 χρόνων- αφορά το συγκείμενο, δηλαδή την αλλαγή παραδείγματος στις ποινικές πρακτικές και την ανάδυση του μοντέλου της ασφάλειας. Ένα μοντέλο, δηλαδή, στο οποίο δεν αποτελεί παραδοξότητα η λειτουργία του νόμου ενάντια στον νόμο, εάν το πρόταγμα είναι η ανάγκη προστασίας του πληθυσμού από τον μιαρό, τον επικίνδυνο ο οποίος, ως τέτοιος, παύει να είναι υποκείμενο δικαίου και φορέας δικαιωμάτων. 

Το νέο παράδειγμα, όμως, δεν μιλάει με αρχές [δικαιοσύνης, ισότητα, νομιμότητας], μιλάει με υπολογισμούς. Υπολογισμούς επικινδυνότητας. Είναι το παράδειγμα της ασφάλειας, το οποίο ακυρώνει οτιδήποτε ξέραμε μέχρι τώρα περί αναλογικότητας, ανταπόδοσης, επανακοινωνικοποίησης κλπ. Άξονας είναι η επιλεκτική εξουδετέρωση του παραβάτη των νόμων μέσα από ένα ορθολογικό σχέδιο διαχείρισης του ρίσκου. Έτσι, αντλεί νομιμοποίηση από τις χρήσεις της κοινωνίας του φόβου, όπως εκβάλλουν στις κοινωνίες του ελέγχου. Αυτή η αλλαγή μπορεί σε περιόδους οξυμένης κρίσης, όπως αυτή που ζούμε τώρα, να εκδηλώνεται στις πιο άγριες μορφές της αλλά στην πραγματικότητα δεν συντελέστηκε τώρα, έχει ήδη 30 χρόνια ζωής όπως προανέφερα και η πιο γνωστή εφαρμογή της είναι οι τεχνολογίες της μηδενικής ανοχής. 

Πρόκειται, λοιπόν, αντανακλά αλλά και μορφοποιεί συνάμα, διαμέσου των νοημάτων που επικοινωνεί, τον χαρακτήρα των σύγχρονων κοινωνιών ως κοινωνιών αποκλεισμού και όχι ένταξης: Φτώχεια είναι όχι απλώς ανεργία αλλά η ιδιότητα του παρία και, ως τέτοια, κατέχει προνομιακή θέση στους πίνακες επικινδυνότητας μέσα από ένα λόγο όπου οι φτωχοί θα γίνουν φτωχότεροι χωρίς προοπτική επανένταξης στο σύνολο όπου θα έχουν κάποια χρησιμότητα, θα παίξουν κάποιο ρόλο. Η εγκληματικότητα, λοιπόν, ως «τυπική ιδιότητα» των ασθενέστερων κοινωνικών ομάδων, συναρθρώνεται με έναν λόγο που εγκαταλείπει το στόχο της αναμόρφωσης κλπ ως αποτυχημένου και πολυέξοδου μοντέλου και εισηγείται το στόχο της επιλεκτικής εξουδετέρωσης: καμία παρέμβαση στους θεωρούμενους εγκληματογόνους παράγοντες σε ατομικό ή κοινωνικό επίπεδο γιατί ούτως ή άλλως δεν επηρεάζει το φαινόμενο όπως δείχνουν τα μεγάλα ποσοστά υποτροπής, ενώ είναι και πολυέξοδος. Άρα ο έλεγχός θα συνίσταται στην εξουδετέρωση όχι παραγόντων αλλά ομάδων οι οποίες καταχωρίζονται ως εν δυνάμει εγκληματικές και θα είναι ανάλογος του βαθμού επικινδυνότητάς τους. Έτσι, η «πελατεία» του ποινικού συστήματος -ή η εν δυνάμει πελατεία του- ταξινομείται σε κατηγορίες χαμηλής, μέσης και υψηλής επικινδυνότητας. Η ταξινόμηση αυτή καθορίζει και το είδος της ποινικής μεταχείρισης αλλά και το πειθαρχικό καθεστώς κράτησης. 

Η συνθήκη στην οποία αναφέρομαι χαρακτηρίζεται και από δύο παράλληλες διαδικασίες: την κατάρρευση του προνοιακού συστήματος, του λεγόμενου κράτους πρόνοιας και την ταυτόχρονη ανάδυση του, κατά Λόικ Βακάν, ποινικού κράτους. Μια διαδικασία, δηλαδή, όπου όχι μόνον ο έλεγχος του εγκλήματος αλλά η καταστολή κάθε μορφής απείθειας, ακόμα κι όταν δεν εμπίπτει έμμεσα ή άμεσα στην ύλη του ποινικού συστήματος, είναι η κυρίαρχη στρατηγική διαχείρισης του κινδύνου. Και εδώ μπορούμε να εντάξουμε όλο το κομμάτι της καταστολής κάθε μορφής απείθειας, από τις περιφρουρούμενες συγκεντρώσεις μέχρι την απαγόρευση των συγκεντρώσεων, από τις μαζικές ή και τις προληπτικές συλλήψεις, την φαντασμαγορικά θεαματική βία που ασκείται, τη βία θέαμα κι όχι αστοχία ή ανάρμοστη εικόνα. Καταστολή, εξουδετέρωση αυτών που απειλούν τα λίγα κεκτημένα που έχουν απομείνει 

Έτσι, μέσω του φόβου για το μέλλον, για το έγκλημα, για την κοινωνική αταξία επιχειρείται η εκπειθάρχηση του πληθυσμού, να μην μετατραπεί ο φόβος σε οργή. Δηλαδή, η εκπειθάρχηση της οργής σημαίνει ταυτόχρονα έλεγχο της ανθρώπινης συμπεριφοράς διαμέσου του φόβου. Σε πρακτικό δε επίπεδο, διαμέσου της διοχέτευσής του φόβου σε ομάδες ατόμων οι οποίες υποτίθεται ότι προσωποποιούν την απειλή, διαμέσου της κατασκευής εσωτερικών εχθρών: Ο επικίνδυνος, ο επίφοβος, ο μιαρός γίνεται αντιληπτός ως Σώμα του οποίου θα πρέπει να κατασταλεί όχι απλώς η δράση αλλά η ίδια η ύπαρξη. Αυτό είναι που τον τοποθετεί εκτός της προστασίας του δικαίου και επιτρέπει την αναστολή ή και την ακύρωση των δικαιωμάτων του. 

Αυτό το κομμάτι ενός συνεχούς ενίσχυσης της καταστολής εξεικονίζει η φυλακή τύπου Γ, επικοινωνώντας παράλληλα το μήνυμα ότι μπορεί να μην είναι καν το κορυφαίο κομμάτι, να υπάρξει κι άλλο ακόμα χειρότερο 

Και το μήνυμα δεν αφορά μόνον τους παραβάτες του νόμου αλλά κυρίως τον νομοταγή: Συμμορφώσου με ό, τι σου ζητάνε για να μην βρεθείς σ” αυτήν την κατάσταση. Συμμορφώσου! Δεν χρειάζεται να συμφωνήσεις μ” αυτό που σου ζητάνε [ελαστικοποιημένη εργασία, ασυνδικάλιστη, χωρίς κατοχύρωση των εργασιακών σου δικαιωμάτων], διαφορετικά ρισκάρεις να βρεθείς από τη λάθος πλευρά, στην λάθος θέση. 
[1] Το έργο γράφτηκε κατά το μεγαλύτερο μέρος του στη Γερμανία το 1931, από τον Georg Rusche , εκπρόσωπο της Σχολής της Φραγκφούρτης. Η πρώτη έκδοση του έγινε στις ΗΠΑ, το 1939, αφού το αρχικό κείμενο συμπληρώθηκε από τον Otto Kirkheimer.