Ανεμογεννήτριες, sexy PR της Πράσινης Ανάπτυξης και του Μαύρου Χρήματος ― η έρευνα

Πράσινη Ανάπτυξη σημαίνει Μαύρο χρήμα, λέω και πολλοί συμφωνείτε, μα αν πω κάτι αρνητικό για τις ανεμογεννήτριες θα υποστώ επιθέσεις με μακρύτατα σχόλια ανθρώπων που υποθέτουν ότι είμαι υπέρ του λιγνίτη, του κάρβουνου και της μόλυνσης.

Έχουν πολύ καλές δημόσιες σχέσεις οι ανεμογεννήτριες έτσι που στέκουν στα ψηλά λυγερόκορμες σα μοντέρνα έργα τέχνης. Κι εγώ σαν εσάς ήμουν. Λίγα ήξερα γι αυτές όπως και για πολλά «πράσινα» ώσπου είδα το εκπληκτικά πυκνό ντοκιμαντέρ 'ΤΟΞΙΚΗ ΚΡΙΣΗ' του Όμηρου Ευαγγελινού και ξεστραβώθηκα κι άρχισα να το ψάχνω.

Φέρνω μια έρευνα σήμερα του Χρήστου Αβραμίδη και παρακαλώ, όσοι θέλουμε να έχουμε γνώμη, να τη διαβάσουμε. Διότι, ναι, δικαίωμα στη γνώμη μας έχουμε όλοι μόνο που η γνώμη θέλει γνώση κι ενημέρωση αλλιώς δεν είναι λογικό συμπέρασμα αλλά πρόληψη, άποψη εξαγμένη από επιρροές του παρελθόντος και του περιβάλλοντός μας. 

Γι' αυτό το φέρνω, γι αυτό σας καλώ να ενημερωθούμε.

[Και για να δείτε πόσο σας σκέπτομαι, επειδή η έρευνα είναι μεγαλούτσικη προσθέτω και σύνοψη με αποσπάσματα που συνέλεξε ο Νασίμ Αλάτρας για να μην έχουμε δικαιολογία την έλλειψη χρόνου.] 

 ΠΡΙΝ

Ανεμογεννήτριες:Γιατί αντιστέκονται οι κάτοικοι και τις ποθούν οι εργολάβοι;

Έρευνα: Χρήστος Αβραμίδης

Αναβρασμός επικρατεί στη Σαμοθράκη και σε άλλα μέρη της χώρας, όπου σχεδιάζεται η δημιουργία αιολικών πάρκων. Οι περιβαλλοντικές συνέπειες προκαλούν οργή ενώ το Δημόσιο αναμένεται όχι μονάχα να μην έχει οποιοδήποτε κέρδος, αλλά αντίθετα να επιδοτήσει παχυλά τους μεγάλου εργολάβους. Τσιμεντάρισμα βουνών, ανατινάξεις, πυρκαγιές, νερά που στερεύουν, και βιομήχανοι που «γίνονται οικολόγοι» με το αζημίωτο. Οι αντιστάσεις των κατοίκων και η καταστολή. Αυτές είναι μόνάχα μερικές από τις ιστορίες που θα εξετάσουμε στην παρούσα έρευνα.
Καταρχήν, προκειμένου να μεταφερθούν τα μηχανήματα θα πρέπει σε περιοχές φυσικής ομορφιάς να κατασκευαστεί δρόμος μεγάλου πλάτους, κάτι που θα σημαίνει την εκτεταμένη χρήση τσιμέντου ενώ είναι πολύ πιθανό να χρειαστεί και ανατίναξη του εδάφους αλλοιώνοντας μια για πάντα το φυσικό περιβάλλον.

«Ειδικά για τη Σαμοθράκη που έχει πολλά νερά, δεν είναι βέβαιο πόσες από τις πηγές που υπάρχουν σήμερα θα υπάρχουν και μετά την εγκατάσταση των ανεμογεννητριών γιατί όπως λένε οι ειδικοί οι πηγές τροφοδοτούνται με νερό από πόρους οι οποίοι θα τσιμενταριστούν» ανέφερε στο Πριν ο Στέφανος Πράσος, πρώην πρόεδρος του σωματείου εργαζομένων στην ενέργεια «Εργατική Αλληλεγγύη» ενώ συνέχισε λέγοντας
«Για να στηριχθεί μια ανεμογεννήτρια ισχύος 3MW που έχει ύψος- με άνοιγμα του έλικα-180 μέτρα και βάρος 120 τόνους χρειάζεται 800 κυβικά τσιμέντο Το τσιμεντάρισμα πιθανά να στερέψει τελείως τα νερά!»[1].

Ένα ενδεικτικό παράδειγμα είναι το Βέρμιο όπου υπάρχουν σχέδια για την οικοδόμηση αιολικών πάρκων. Το σύνολο των εκσκαφών του έργου θα είναι 3.280.000 m3 από τα οποία θα περισσέψουν 1.170.000 m3 και θα απαιτηθεί η δημιουργία θαλάμου για την απόθεση των υλικών της εκσκαφής. Θα υπάρχουν βεβαίως συνέπειες στους υδροφόρους ορίζοντες και γενικότερα την ισορροπία των υπογείων υδάτων. Μάλιστα η ανατίναξη προβλέπεται επίσημα από την Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΜΠΕ). Ενώ στη Σαμοθράκη δεν γνωρίζουμε τα ακριβή στοιχεία διότι σύμφωνα με πληροφορίες η σχετική μελέτη θα κατατεθεί τον Σεπτέμβριο.

Τα πράγματα γίνονται ακόμη πιο σοβαρά, αν αναλογιστεί κανείς πως σε πολλές περιπτώσεις οι ανεμογεννήτριες είναι μόνο η αρχή και στη συνέχεια, στις περισσότερες περιπτώσεις το αιολικό πάρκο μετατρέπεται σε υβριδικό.
Άλλωστε παρόλο που οι εκπρόσωποι της εταιρείας στη Σαμοθράκη δήλωναν ότι δεν έχουν σε καμία περίπτωση σχεδιασμό για υβριδικό πάρκο, την ίδια στιγμή και οι δύο εταιρείες που ενδιαφέρονται έχουν πάρει άδεια παραγωγής όχι μονάχα για αιολικό αλλά και για υβριδικό πάρκο.
«Σε κάθε περίπτωση θα αντληθούν τεράστιες ποσότητες νερού την στιγμή που η Σαμοθράκη αρχίζει να αντιμετωπίζει προβλήματα λειψυδρίας και υδροδότησης οικισμών» τόνισε  ο κ. Μασκαλίδης αντιπρόεδρος του συλλόγου «Βιώσιμη Σαμοθράκη»και τεχνολόγος δασοπόνος. Στην Σαμοθράκη μάλιστα, εγκυμονεί μεγάλος κίνδυνος για τις περίφημες βάθρες και τους καταρράκτες τους που είναι πόλος έλξης για ανθρώπους από ολόκληρο τον κόσμο. Άλλωστε ένα υβριδικό πάρκο προυποθέτει και την ύπαρξη υδρολεκτρικών υποδομών, όπου με τη σειρά τους θα σημάνουν την κατασκευή φραγμάτων.
Επίσης ο κ. Μασκαλίδης διερωτώμενος για την ασφάλεια της εγκατάστασης ανέφερε ότι «βρισκόμαστε σε μια έντονη σεισμική ζώνη, πως διασφαλίζεται η ασφάλεια της εγκατάστασης;».
Και όλα αυτά σε ένα νησί που είναι κατά 85% προστατευόμενο και ενταγμένο στη Natura, ενώ είναι υποψήφιος τόπος της Unesco για να χαρακτηριστεί προστατευόμενη περιοχή.
Θα πρέπει να σημειωθεί ότι σύμφωνα με την Έφη Παπαγιαννούλη, πολ. μηχανικό και μέλος της ΝΕ του ΤΕΕ Ημαθίας στις Μελέτες Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων που έχουν εγκριθεί δεν περιγράφονται ή μάλλον αποκρύπτονται λεπτομέρειες για τις εγκαταστάσεις. Για παράδειγμα, αναφορικά στην έκταση που θα καταλάβουν οι εγκαταστάσεις στο Βέρμιο υπολογίζεται μόνο ο κεντρικός άξονας της κάθε ανεμογεννήτριας χωρίς την τοποθέτηση της φτερωτής η διάμετρος της οποίας είναι 112 μέτρα.

«Οι Μελέτες Περιβαλλοντολογικών επιπτώσεων δε γίνονται παίρνοντας υπόψη τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της συγκεκριμένης περιοχής αλλά βγαίνουν «καρμπόν»-κοπυ πέιστ- για όλες τις περιοχές π.χ στο Βέρμιο μιλούσαν για την προστασία του αγρικούνελου-ζώο που δεν υπάρχει καν στο βέρμιο αλλά στα νησιά!!!» δήλωσε ο Στ. Πράσος.
Περαιτέρω ανησυχίες για το ποιόν και τις πράξεις των εταιρειών προκαλεί στους κατοίκους η κίνηση κάποιας από τις εταιρείες να πετάξει τα σύνεργα καταγραφής μέσα στο δάσος, αμέσως μετά τους πρώτους αναγνωριστικούς ελέγχους, όπως κατήγγειλε η σελίδα «Σαμοθράκη ενάντια στην κατασκευή Αιολικού πάρκου».
Επιπλέον, οι ανεμογεννήτριες εκπέμπουν ήχους χαμηλής συχνότητας οι οποίοι μπορεί να είναι ενοχλητικοί και για κάποιους ανθρώπους. Ενδεικτική για τις γενικές συνέπειες που μπορεί να έχει η εγκατάσταση των ανεμογεννητριών είναι μία έρευνα που δείχνει ότι το 50% των τουριστών δεν θα επισκέπτονταν γραφικά μέρη όπου έχει υπάρξει η παρέμβαση του ανθρώπου όπως εκεί που υπάρχουν ανεμογεννήτριες.
Πέραν τούτων θα οικοδομηθεί ένα μεγάλο δίκτυο κολώνων υψηλής τάσης, μέχρι να καταλήξουν στην θάλασσα. Οι κολώνες αυτές ασφαλώς θα εκπέμπουν μεγάλη ακτινοβολία. Ανάμεσα στις συνέπειες που αναφέρονται είναι και ο θάνατος σπάνιων αρπακτικών πτηνών που μπλέκονται στις ακτίνες. Χαρακτηριστικό είναι το βίντεο που ανέβασε η Ελληνική Ορνιθολογική εταιρεία όπου σημειώνει μάλιστα πως το συγκεκριμένο πτηνό προστατεύεται από την ελληνική και κοινοτική νο

πιπλέον αυξάνονται και οι κίνδυνοι πυρκαγιάς. Μάλιστα, το 2014 έχουν παρουσιαστεί ισχυρές ενδείξεις σε τοπικά μέσα ότι η μεγάλη πυρκαγιά της Χίου, ξεκίνησε από τα αιολικά πάρκα.

Σημαντικό πρόβλημα αποτελεί μακροπρόθεσμα και η αποσυναρμολόγηση όταν θα συμπληρώσουν το όριο της διάρκειας ζωής
Μια μελέτη του Institut für Umwelt und Biotechnik, Hochschule Bremen, το 2009 υπολόγισε πως παγκοσμίως, μέχρι το 2034 θα προκύψει η ανάγκη ανακύκλωσης περίπου 225 χιλ. τόννων υλικών πτερύγων ανεμογεννητριών. Έτσι με δεδομένο το μεγάλο κόστος (30.000 για την αποσυναρμολόγηση της κάθε μίας) και την πιθανή αδιαφορία των εταιρειών κάτοικοι εκφράζουν ήδη την ανησυχία τους για τις πιθανές επιπτώσεις με δεδομένο το ότι ο νόμος δεν υποχρεώνει τις εταιρείες να μαζέψει τις εγκαταστάσεις όταν χαλάσουν. Σημαντική λεπτομέρεια πως δεν έχει βρεθεί ακόμα τρόπος ανακύκλωσης των πτερυγίων με δεδομένο το ότι αποτελούνται από χημικά υλικά.
Επίσης, δεν υπάρχει τρόπος ανακύκλωσης ούτε για τον Χάλυβα που είναι τεραστίων διαστάσεων. Το μεγαλύτερο όμως πρόβλημα είναι τα λάδια που από διαρροές και μόνο θα κάνουν τεράστια καταστροφή. Αρκεί να αναλογιστεί κανείς ότι ένα λίτρο λάδι καταστρέφει 1000 κυβικά νερό! Σύμφωνα με έρευνα της Γερμανικής κρατικής «Υπηρεσίας αντικατάστασης βλαβερών πρώτων Υλών» (FNR) . Ο υπεύθυνος σχεδιασμών της FNR, Ντερκ Κέμπκε δήλωσε χαρακτηριστικά: «Ο τομέας παραγωγής αιολικής ενέργειας βασίζεται κατά 90% σε συμβατικά έλαια, που κατατάσσονται στις πλέον επικίνδυνες ουσίες για τη μόλυνση κάθε είδους υδάτινου περιβάλλοντος»,

Που βρισκόμαστε σήμερα

Αναφορικά με την περίπτωση της Σαμοθράκης, επιδιώκουν να δραστηριοποιηθούν δύο εταιρείες. Η Voltera, συμφερόντων Μπόμπολα και η Politis. Η πρώτη με 36 ανεμογεννήτριες και η δεύτερη με 3. Καταρχην οι εταιρείες πέτυχαν να πάρουν την άδεια από την Εφορία Αρχαιοτήτων Κομοτηνής που επιβεβαίωσε πως δεν υπάρχει αρχαιολογικό ενδιαφέρον στην περιοχή.«Χωρίς να έρθει κλιμάκιο αρχαιολόγων, χωρίς ενημέρωση και χωρίς την ενημέρωση της Δημοτικής Αρχής ή με την ένοχη σιωπή της Δημοτικής Αρχής» όπως μας δήλωσαν κάτοικοι της περιοχής που θέλησαν να διατηρήσουν την ανωνυμία τους.
Επιπλέον, το Δασαρχείο χαρακτήρισε τα 3000 στρέμματα ως δασική έκταση κάτι που άνοιξε τον δρόμο ώστε να θεωρηθούν κρατική ιδιοκτησία και να μπορούν στη συνέχεια να δοθούν σε ιδιώτες. Έτσι, κάτοικοι έχασαν της περιουσίες τους και οι εταιρείες προχώρησαν ένα βήμα πιο κοντά στην πραγματοποίηση της επένδυσης.
Από εκεί και πέρα δεν έχει κατατεθεί ακόμα η μελέτη περιβαλλοντικών επιπτώσεων, ενώ μάλιστα το θέμα δεν έχει ψηφιστεί στο Δημοτικό Συμβούλιο (που έχει μονάχα γνωμοδοτικό χαρακτήρα). Συγκεκριμένα, έχουν γίνει επανειλημμένες συζητήσεις όπου φαίνεται ότι η αντίδραση των κατοίκων αντανακλάται ακόμα και στην σύσταση της συμπολίτευσης. Έτσι, ενώ ο Δήμαρχος, εκλεγμένος με τη στήριξη του ΣΥΡΙΖΑ, δείχνει να θεωρεί θετική εξέλιξη την επένδυση, θα δυσκολευτεί πολύ να το περάσει σε κάποια ψηφοφορία όχι μόνο λόγω των μαζικών συγκεντρώσεων που πραγματοποιούν ήδη οι κάτοικοι αλλά και λόγω της στάσης του προέδρου του Δημοτικού Συμβουλίου και άλλων συμβούλων συμπολίτευσης και αντιπολίτευσης.
Βέβαια, τα μεγάλα συμφέροντα έχουν ακόμα ένα όπλο στη φαρέτρα τους. Καταρχήν η αρχή που θεωρείται ότι εκφράζει τα τοπικά συμφέροντα, δηλαδή η τοπική αυτοδιοίκηση και η αιρετοί της, δεν μπορεί να πάρει καμία ουσιαστική απόφαση πάνω σε μια επένδυση. Παρά μόνο γνωμοδοτικού χαρακτήρα. Ακόμα όμως και η διορισμένη (και συνεπώς πιο ελεγχόμενη) αρχή της αποκεντρωμένης διοίκησης που είχε στο παρελθόν τη δυνατότητα να εγκρίνει ή να απορρίψει άδειες χάνει σταδιακά τις αρμοδιότητές της και μάλιστα όταν η παραγωγή ενέργειας υπερβαίνει ένα όριο [2] , παρακάμπτεται πλήρως και η επένδυση μπορεί να προχωρήσει με υπογραφή του υπουργού Ενέργειας και Περιβάλλοντος. Έτσι παρατηρείται η αντίφαση πως ενώ από το πολιτικό προσωπικό, τίθεται διαρκώς ο στόχος της αποκέντρωσης, ειδικά τα τελευταία χρόνια με τα μνημόνια να αφαιρούνται διαρκώς εξουσίες και συγκεντρώνονται στο κεντρικό κράτος. Με αυτόν τον τρόπο διευκολύνεται η ταχύτητα υλοποίησης των επιχειρηματικών συμφερόντων.

Δηλαδή του Γ. Σταθάκη που είναι γνωστός για τις… οικολογικές του ευαισθησίες όταν η πρώτη υπογραφή που έβαλε ο ως Υπουργός ήταν για μια άδεια στην Eldorado, αποδεικνύοντας ότι είναι ο κατάλληλος άνθρωπος στην κατάλληλη θέση, για την προώθηση των επιχειρηματικών συμφερόντων.
Σε αυτό το σημείο θα πρέπει να αναφερθεί ότι οι δύο εταιρείες έχουν πάρει τις σχετικές άδειες παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από την Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας (ΡΑΕ) ήδη από το 2014 και το 2015 που θεωρούνται το πρώτο πράσινο φως για να ξεκινήσει μια τέτοια επένδυση. Έτσι, οι μεγάλοι κόμβοι είναι το να κατατεθεί και να εγκριθεί η Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων, να δοθεί άδεια εγκατάστασης και εάν η εταιρεία καταφέρει να φτάσει μέχρι εκεί, στη συνέχεια να δοθεί η άδεια λειτουργίας.
Από την άλλη πλευρά, ήδη αρχίσει να γεννιέται ένα κίνημα ενάντια στο αιολικό πάρκο στο νησί. Η Πρωτοβουλία κατοίκων ενάντια στην κατασκευή Αιολικού Πάρκου διεξάγει κάθε εβδομάδα προβολές ντοκιμαντέρ και συζητήσεις-συνελεύσεις με τη μαζική συμμετοχή κατοίκων και επισκεπτών του νησιού. Μέχρι στιγμής η επιτροπή κινείται κυρίως στο επίπεδο της ενημέρωσης, ενώ γίνονται προσπάθειες νομικής και επιστημονικής τεκμηρίωσης. Μάλιστα, τα κείμενα έχουν μεταφραστεί και σε άλλες γλώσσες προκειμένου να ενημερωθούν και οι επισκέπτες του νησιού.

Άλλωστε η Σαμοθράκη έχει την ιδιαιτερότητα πως αποτελεί ένα νησί με εναλλακτικό τουρισμό, ήπια τουριστική οικοδόμηση με μικρές μονάδες και επισκέπτες που διατηρούν μία σταθερή σχέση με το νησί. Έτσι, εκτός από την στάση των 2.500 κατοίκων, μια αστάθμητη μεταβλητή είναι και η στάση των επισκεπτών όπου σε πολλές περιπτώσεις έχουν ριζοσπαστικές αναφορές, τόσο πολιτισμικές όσο και πολιτικές.
Σύμφωνα με πληροφορίες, στα τέλη Αυγούστου ετοιμάζεται ένα μεγάλο φεστιβάλ, όπου αναμένεται να ολοκληρωθεί με διαδήλωση ενάντια στις ανεμογεννήτριες.

«Ανταποδοτικά οφέλη» που τα παίρνει ο αέρας

Ένα επιχείρημα που χρησιμοποιούν όσοι είναι υπέρ της επένδυσης, είναι τα ανταποδοτικά οφέλη, τα οποία επιδρούν και ως μέσο απόσπασης συναίνεσης. Έτσι, ένα από τα μέτρα που προβλέπονται είναι η μείωση του κόστους του ρεύματος κατά 50% για τους κατοίκους του νησιού αλλά και η χρηματοδότηση του Δήμου με περίπου 1 εκ. ευρώ. Πάντως, η Πολιτική Μηχανικός από την Εύβοια Βίκυ Βαρελά ανέφερε ότι τα οικονομικά οφέλη που υπόσχονται οι εταιρείες δεν καταβάλλονται κανονικά διότι δεν προβλέπονται ποινικές κυρώσεις για τους υπόχρεους έναντι της τοπικής κοινωνίας. Αξίζει να σημειωθεί πολλά από τα ανταποδοτικά οφέλη που υπόσχονται οι επενδυτές ελέγχονται για το κατά πόσο μπορούν να υλοποιηθούν ακόμα και σε νομικό επίπεδο (Ν 3851/2010,  Άρθρο 7). Η συγκεκριμένη ανάλυση όμως θα υπερέβαινε τα πλαίσια της παρούσας έρευνας.

Επιπλέον, ένα δέλεαρ σε αυτά τα ζητήματα είναι πάντοτε οι θέσεις εργασίας. Όμως με βάση την εμπειρία οι πιο πολλές θέσεις εργασίας είναι στα εργοστάσια στις χώρες κατασκευής των μηχανών. Ακόμα όμως και αν θα δημιουργηθούν θέσεις εργασίας βραχυπρόθεσμα, κατά την κατασκευή, στην συνέχεια όσο οι ανεμογεννήτριες θα δουλεύουν, σχεδόν κανένας εργαζόμενος δεν θα απασχολείται σε αυτές, την ίδια στιγμή που θα έχουν χαθεί θέσεις εργασίας από άλλους τομείς της οικονομίας. Αξίζει να σκεφτεί κανείς ότι στην Δανία που παρήγαγε το 40% της παγκόσμιας ενέργειας από ΑΠΕ, απασχολούνταν μόνο 20.000 εργαζόμενοι, τη στιγμή που στη Σαμοθράκη θα παράγεται συγκριτικά απειροελάχιστη ενέργεια

Αιολικά πάρκα: Ενώνουν την Ελλάδα (εναντίον τους)

Η Σαμοθράκη και το Βέρμιο που αναφέρθηκαν στο παρόν κείμενο είναι μονάχα η κορυφή του παγόβουνου, τη στιγμή που οι βιομήχανοι των ΑΠΕ ετοιμάζονται να επεκταθούν και σε πολλές ακόμα περιοχές (Πήλιο Μάνη, Κρήτη, Εύβοια κ.α.)
Iδιαίτερα γνωστή είχε γίνει η περίπτωση του χωριού Αποπηγαδι στην Κρήτη.

Όλα ξεκινούν με το δασαρχείο που δημοσιεύει τις αποφάσεις χαρακτηρισμού της έκτασης σε περιορισμένης κυκλοφορίας τοπική εφημερίδα άλλου δήμου με αποτέλεσμα οι θιγόμενοι να μην το μάθουν και να μην μπορέσουν να κάνουν την ένσταση που ήθελαν.
Ακόμη και σ’ αυτές τις δημοσιεύσεις το Αποπηγάδι αναφερόταν με τη στρατιωτική ονομασία ως “Στρογγυλή Κορυφή” όνομα παντελώς άγνωστο στους ντόπιους. Έτσι, η προθεσμία πέρασε και το δασαρχείο κήρυξε οριστικά τις επίμαχες εκτάσεις ως δασικές. Στη συνέχεια το γραφείο περιβάλλοντος αρνήθηκε να χορηγήσει αντίγραφο της Μελέτης Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων στου κατοίκους. Όταν καταφέρνουν να την πάρουν στα χέρια τους διαπιστώνουν ότι η ΜΠΕ, που έχει υποβάλει η εταιρεία και έχει εγκριθεί αναφέρει δυο μεγάλα ψέματα. Πρώτον, ότι η περιοχή δεν είναι προστατευμένη και, δεύτερον, ότι τα εδάφη είναι ασβεστολιθικά άρα δεν υπάρχουν εκτεταμένα υδάτινα αποθέματα. Οι κάτοικοι προσφεύγουν στο Συμβούλιο της Επικρατείας και ζητούν την ακύρωση του έργου. Το ΣτΕ διατάσσει την προσωρινή διακοπή των εργασιών. Μερικούς μήνες μετά το ΣτΕ απορρίπτει την προσφυγή και τα έργα συνεχίζονται. Κομβικό ρόλο στην τελική απόφαση του ΣτΕ έπαιξαν οι εκθέσεις κάποιων ειδικών, τις οποίες υπέβαλε η εταιρεία. Οι εκθέσεις αυτές βασίστηκαν σε μελέτες εξ αποστάσεως.

Η αντίσταση των κατοίκων αντιμετωπίστηκε με πάνω από 60 συλλήψεις ανθρώπων που τελικά αθωώθηκαν, ενώ έχουμε περιπτώσεις όπου η αστυνομία εισέβαλε σε σπίτια δίχως να έχει ένταλμα.

Μέρος αυτών που αντιδρούσαν δέχτηκαν τραμπουκισμούς από αγνώστους, ενώ το δασαρχείο υπέβαλε μήνυση για «παράνομη δενδροφύτευση» σε κάτοικους που προσπάθησαν να φυτέψουν δέντρα σε χώρο που είχε αποψιλώσει η εταιρεία
Προκειμένου να αποκλειστεί κάθε πρόσβαση, η εξουσία απαγορεύει ακόμη και το μάζεμα ρίγανης, ραδικιών και λοιπών εδώδιμων χόρτων και βοτάνων, με το αιτολογικό τής… προστασίας τού φυσικού κάλλους τής περιοχής!!
Στη συνέχεια η εταιρεία άνοιξε δρόμο όπου το πλάτος του ξεπερνούσε τα 10 μέτρα και σε πολλά σημεία του έφτανε και τα 12, ενώ μπάζα πετάχτηκαν στις διπλανές χαράδρες.

Ύστερα τα επιχειρηματικά σχέδια βάζουν στο παιχνίδι του κέρδους και το νερό,
Έτσι, η δεύτερη ΜΠΕ της ίδιας εταιρείας, σε πλήρη αντίθεση με την προηγούμενη, παρ’ ότι είναι υπογραμμένη από τον ίδιο μηχανικό, καθώς παρουσιάζει το Αποπηγάδι ως περιοχή με πολλά νερά, άρα κατάλληλη για την επένδυση!
Μια επένδυση που προβλέπει το στράγγισμα σχεδόν του Αποπηγαδιού, είτε με γεωτρήσεις είτε με απάντληση των ρεμάτων.
Ιδιαίτερα γνωστή είναι και η περίπτωση του Κώστα Πενταράκη ο οποίος ήταν διδάκτωρ δασολόγος που πρόβαλε ισχυρές αντιστάσεις στην αδειοδότηση της εταιρείας. Μόλις απορρίπτει την δεύτερη ΜΠΕ το δασαρχείο τον απομακρύνει από τη θέση του. Αυτός συνεχίζει από διαφορετικά πόστα να αντιτίθεται στην επιχείρηση. Τον Μαίο του 2010 εντοπίζεται το αυτοκίνητό του στο βάθος μιας χαράδρας σε τελείως αντίθετη κατεύθυνση απ’ αυτήν όπου υποτίθεται πως πήγαινε.

Ο θάνατός του παραμένει για πολλούς ένα άλυτο μυστήριο, μέχρι και σήμερα. Η αστυνομία έκλεισε τον φάκελο, μιλώντας για ατύχημα ή αυτοκτονία…

Πολύ χαρακτηριστική για το τι εκτυλίχθηκε στα βουνά της Κρήτης σε διάφορες περιπτώσεις και επενδύσεις είναι η μαρτυρία του Φραγκού Παναγιωτάκη στον «Ασκό του Αιόλου». Ο συνταξιούχος από την Κρήτη κατήγγειλε πως «Βάλανε ροπαλοφόρους και τραμπούκους και πήγαν να μου σκοτώσουν τον γιό μου. Τον ένα του σπάσανε τα πλευρά. Και τον άλλον πήγαν με μία κατσούνα να τον σκοτώσουν. Προλάβανε δυο παλικάρια και πιάσανε την κατσούνα»

Άξια αναφοράς είναι αναμφισβήτητα και η περίπτωση της Μάνης όπου σε μια συγκεκριμένη μικρή περιοχή υπάρχουν 96 από τους 118 παραδοσιακούς οικισμούς της Πελοποννήσου, αποτελεί ένα από τα 4 θεσμοθετημένα περάσματα της Ελλάδας για αποδημητικά πουλιά, είναι ειδικά προστατευόμενη περιοχή και περιοχή Natura αλλά αυτό δεν αποτρέπει τους επενδυτές και το κράτος από το να εγκαταστήσουν εκεί τις κερδοφόρες «οικολογικές» επιχειρήσεις. Μάλιστα πολύ κοντά στο μέρος υπάρχουν τα 4 μοναδικά ζευγάρια Αετογερακίνας στην Ευρώπη, που όπως είδαμε ως πτηνά είναι πολύ πιθανό να κινδυνεύσουν.
Ιδιαίτερα ενδιαφέρουσα είναι και η περίπτωση της Ικαρίας όπου μετά από χρόνια καθυστέρησης ολοκλήρωσης του έργου, η Ειδική Υπηρεσία Επιθεώρησης Περιβάλλοντος του ΥΠεΚΑ, μετά από καταγγελίες προβαίνει σε αυτοψία όπου όσον διαπιστώνει ότι:Οι εταιρείες απέκρυπταν στοιχεία σχετικά με την πρόκληση ρύπανσης. Όπως ίχνη χρησιμοποιημένων ορυκτελαίων, διενέργεια παράνομης καύσης ελαστικών, φίλτρων λαδιού και σκουπιδιών στην περιοχή Προεσπέρα. Είχαν απορριφθεί χρησιμοποιημένα ορυκτέλαια που είχαν διαρρεύσει προς το ρέμα
Μεγάλες ποσότητες αδρανών υλικών απορρίπτονταν στη θάλασσα ακόμη και κατά τη διάρκεια της νύχτας με αποτέλεσμα την καταστροφή του παράκτιου και θαλάσσιου οικοσυστήματος.
Έχουν πραγματοποιηθεί διαπλατύνσεις των δημοτικών οδών και απορρίψεις των εκσκαφών στις παρυφές φαραγγιού. Ενώ επίσης παρατηρήθηκε μία…περίεργη αδράνεια των τοπικών υπηρεσιών. Μια μικρή νίκη πέτυχαν πρόσφατα κάτοικοι του Αγ. Βασιλείου Κρήτης που εμπόδισαν τη διάνοιξη δρόμου για να εγκατασταθούν ΑΠΕ. Ενώ επίσης, μικρές ή μεγάλες νίκες έχουν πετύχει οι κάτοικοι στην Σκύρο, στο Καρπενήσι, στη Άνδρο, την Τήνο και την Ικαρία. Όπως σύμβαίνει βέβαια πάντοτε σε αυτές τις περιπτώσεις, ειδικά σε μνημονιακό καθεστώς, μια νίκη ποτέ δεν είναι αιώνια και αποτελεί πάντοτε διακύβευμα το αν θα μπορέσουν οι αγωνιζόμενοι να διατηρούν την ισχύ του κινήματος και τα κεκτημένα του.

«Πράσινος» καπιταλισμός και επιδοτήσεις στην υγειά των κορόιδων

Στις ΑΠΕ έχουμε ένα πολύ ενδιαφέρον φαινόμενο. Εταιρείες που με τον κύκλο εργασιών τους, προκαλουν τεράστιες επιπτώσεις στο περιβάλλον, επικαλούνται την οικολογική ευαισθησία, απορροφούν τεράστια ποσά ως επιχορηγήσεις και οικοδομούν αιολικά και υβριδικά πάρκα. Ποσά που στο μεγάλο μέρος τους καλύπτει ο Έλληνας πολίτης από το ειδικό τέλος στον λογαριασμό της ΔΕΗ. Μάλιστα, όπως ανέφερε η Εφημερίδα των Συντακτών, μέσω των υπερτιμολογήσεων οι επιδοτήσεις δεν καλύπτουν το 40-50% της επένδυσης, αλλά κάποιες φορές ξεπερνούν και το 100%.Άλλωστε ήδη η διοίκηση της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Ανασυγκρότησης και Ανάπτυξης (EBRD) ενέκρινε 300 εκατ. ευρώ για επενδύσεις σε ανανεώσιμες πηγές ενέργειας στην Ελλάδα.
Έτσι, από τη μία εταιρείες του Μπόμπολα προκαλούν όλες εκείνες τις συνέπειες στην Χαλκιδική με την εξόρυξη Χρυσού όπως ο καρκινογόνος αμίαντος που εκλύεται στο περιβάλλον σε τόνος σκόνης, όμως άλλες εταιρείες ίδιων συμφερόντων, ετοιμάζονται να κάνουν…«οικολογικές» επενδύσεις στη Σαμοθράκη και το Βέρμιο.

Ενδιαφέρουσα είναι και η περίπτωση του Μυτιληναίου. Εργοστάσια ιδιοκτησίας του παράγουν αλουμίνιο , απελευθερώνοντας στο περιβάλλον ρύπους ενώ άλλες μονάδες παράγουν ενέργεια καίγοντας φυσικό αέριο που επιβαρύνει επίσης το περιβάλλον. Όμως αυτό δεν εμποδίζει τον ίδιο καπιταλιστή να εκδηλώνει το ενδιαφέρον του για οικολογικές μπίζνες στο Βέρμιο.

«Αντί να δώσει στην μονάδα του την Αλουμίνα της Ελλάδας ρεύμα το οποίο αυτός παράγει με φυσικό αέριο προτίμησε να αλλάξει την άδειά του σε συμπαραγωγού, να δίνει αυτός στη ΔΕΗ ρεύμα το οποίο έφτασε μέχρι 150 ευρώ/ MWH και ο ίδιος να αγοράζει από τη ΔΕΗ 43 ευρώ/MWH και έφτασε τώρα με διοικητική απόφαση του δώσει 36 ευρώ/ MWH. Όταν στη ΔΕΗ το κόστος παρσγωγής είναι 59 ευρώ/MWH.» δήλωσε ο Στέφανος Πράσσος στο ντοκιμαντέρ «Ο ασκός του Αιόλου, καταλήγοντας στο συμπέρασμα ότι στην ουσία ο Ελληνικός λαός ο οποίος πληρώνει ακριβά το ρεύμα το πληρώνει για να χρηματοδοτεί τους βιομήχανους.

Σημαντική λεπτομέρεια ότι μία από τις εταιρείες που εμπλέκονται σε πολλές επενδύσεις είναι η EdF, δηλαδή η «Γαλλική ΔΕΗ», η οποία παρότι διατηρεί πολλά πυρηνικά εργοστάσια αυτό δεν την εμποδίζει να κάνει οικολογικές μπίζνες τα βουνά της Κρήτης.

Αξιοσημείωτη είναι αναμφίβολα και η… θεϊκή παρέμβαση που έχει παρατηρηθεί στις πράσινες μπίζνες. Όπως για παράδειγμα στην Σκύρο όπου μαζί με την εταιρεία ENTEKA τα επιχειρηματικά της σχέδια αποπειράθηκε να υλοποιήσε η Μονή «Μεγίστης Λαύρας».

Πολύ ενδιαφέρουσα είναι η παρέμβαση του τότε αρχηγού της αξιωματικής αντιπολίτευσης Αλέξη Τσίπρα στην Βουλή το 2013, όπου αναφέρει χαρακτηριστικά ότι «όλα αυτά τα χρόνια οι άδειες παραγωγής ενέργειας, πήγανε στους κολλητούς και στους διαπλεκόμενους». Για να συνεχίσει υπερασπιζόμενος την εταιρεία Deutche Aeolia S.A. η οποία όπως αποκάλυψε ο «Ασκός του Αιόλου» αποτελεί μια εταίρα όπου διαπλέκονται τα συμφέροντα Γερμανικών κεφαλαίων (Deutche Bank κ.α.) και Σωκράτη Κόκκαλη. Έτσι, δεν προκαλεί έκπληξη ότι μονάχα 10 μέρες μετά την εκλογή της πρώτης κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ η συγκεκριμένη επιχείρηση πήρε την άδεια από την ΡΑΕ για εγκατάσταση ανεμογεννητριών. Σημαντική λεπτομέρεια, ότι κατάφερε να πάρει άδεια, σε περιοχή της Πελοποννήσου όπου το δίκτυο είχε ήδη χαρακτηριστεί κορεσμένο…

Ο Μυτιληναίος, ο Μπόμπολας, ο Κόκκαλης, η Deutche Bank και η EDF πράττουν άραγε με σκοπό να σώσουν ντο περιβάλλον; Ας μη γελιόμαστε

Mε αυτόν τον τρόπο το πολύ μεγάλο κεφάλαιο βρίσκει πεδίο κερδοφορίας με την βοήθεια του κράτους ,καταστρέφει τους άλλους τομείς της οικονομίας όπως ο πρωτογενής και τουρισμός ενώ ταυτόχρονα διαλύονται οι όροι επιβίωσης των αυτοαπασχολούμενων και των εργαζόμενων της περιοχής. Τα παραπάνω με διαφορετικές αναλογίες, συμβαίνουν και στις Σκουριές που μόνο που εδώ μιλάμε για μια δραστηριότητα δυνάμει χρήσιμη που υπό προϋποθέσεις θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί από την ανθρωπότητα προκειμένου να απεξαρτηθεί από ρυπογόνες μορφές παραγωγής ενέργειας.
Όμως ούτε αυτό συμβαίνει. Οι ανεμογεννήτριες είναι πηγές τυχαίας, στοχαστικής φύσης: όταν φυσάει, παράγουν ρεύμα όλες μαζί, όταν έχει άπνοια δεν παράγουν τίποτα. Αυτό σε συνδυασμό με την ανελαστικότητα των άλλων μονάδων να αυξομειωθεί η ισχύς τους, καθιστά μεγάλο μέρος της παραγωγής άχρηστο, καθώς δεν μπορεί να περάσει στο δίκτυο ούτε μπορεί να αποθηκευτεί. Αλλά ακόμα και αν κάποιος έπαιρνε την απόφαση να υποβαθμίσει έναν τόπο για να εξάγει ενέργεια, αυτό πάλι δεν συμφέρει, λόγω των απωλειών, όπως φάνηκε και από τον ενταφιασμό του σχεδίου «Ήλιος» παρά τους αρχικούς σχεδιασμούς του Γερμανικού κράτους και τις δηλώσεις του Βολφγκανγκ Σόιμπλε.

Ακόμα όμως και αν τεχνολογία προχωρήσει και η επιστημονική κοινότητα και η κοινωνία κρίνουν ότι τα οφέλη από τις ανεμογεννήτριες είναι μεγαλύτερα από ότι τα κόστη, σύμφωνα με επιστήμονες που μίλησαν στην ΕΦΣΥΝ, προτιμότερο θα ήταν εγκατασταθούν ανεμογεννήτριες σύγχρονης τεχνολογίας, μικρότερης μεν ισχύος, αλλά με άλλα πλεονεκτήματα. Να μην στηρίζονται σε πυλώνες ύψους 80 ή 100 μέτρων αλλά πολύ χαμηλότερους, ούτε να φέρουν έλικες.
Και επίσης το περιστρεφόμενο τμήμα τους έχει σχήμα παρόμοιο με αυτό που έχουν οι περιστρεφόμενες απολήξεις των οικιακών καπνοδόχων. Μόνο που κάτι τέτοιο μπορεί να έχει πολύ μικρότερες περιβαλλοντικές επιπτώσεις, αλλά δεν θα συνέφερε οικονομικά τους βιομήχανους και τις επενδύσεις τους. Και για αυτό επιλέγουν τις λεγόμενες «βΑΠΕ» δηλαδή τις βιομηχανικές ΑΠΕ.
Έτσι, κάτω από την εκμετάλλευση των μεγάλων επιχειρήσεων όπως είδαμε όχι μόνο δεν σώζεται το περιβάλλον, αλλά αντίθετα προκαλούνται ανεπανόρθωτες βλάβες.
Συνοψίζοντας, η εγκατάσταση Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας συνοδεύεται πάντοτε από επιχειρήματα για πράσινη και βιώσιμη ανάπτυξη, όμως, με τον τρόπο που υλοποιούνται δεν λαμβάνουν υπόψη ούτε την ιδιαιτερότητα των περιοχών, μα ούτε και τις περιβαλλοντικές και οικονομικές συνέπειες. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα, οι επιχειρήσεις να αντιβαίνουν τελικά στον διακηρυγμένο στόχο τους. Έτσι, αντί να δημιουργούνται Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας, αποκεντρωμένες σε μικρούς αριθμούς ανά περιοχή, λίγοι κρατικοδίαιτοι βιομήχανοι και εργολάβοι εμπορεύονται ενέργεια μετατρέποντας νησιά και βουνά σπάνιας ομορφιάς σε απέραντες τσιμεντένιες μπαταρίες.

Σημειώσεις

[1] Συνέχεια της δήλωσης Στ. Πράσσου. «μιλάω για 3MW αλλά δεν ξέρω στη Σαμοθράκη όπως και στο Βέρμιο ίσως βάλουν των 2MW άρα αντίστοιχα μειώνεται το ύψος και το βάρος και το τσιμέντο»

[2] Αν το αιολικό είναι πάνω από 60 MW, ή πάνω από 30 MW αλλά σε περιοχή Νατούρα ή η απόσταση της γραμμής υψηλής τάσης πάνω από 20 χλμ., αποφασίζει το υπουργείο Περιβάλλοντος

 _______________________________________

Nasim Hanna Alatras 

Μια έρευνα του Chris Avramidis που αξίζει να διαβαστεί ...http://prin.gr/?p=16045
Ανεμογεννήτριες: Γιατί αντιστέκονται οι κάτοικοι και τις ποθούν οι εργολάβοι; 
(...)Τα πράγματα γίνονται ακόμη πιο σοβαρά, αν αναλογιστεί κανείς πως σε πολλές περιπτώσεις οι ανεμογεννήτριες είναι μόνο η αρχή και στη συνέχεια, στις περισσότερες περιπτώσεις το αιολικό πάρκο μετατρέπεται σε υβριδικό.
Άλλωστε παρόλο που οι εκπρόσωποι της εταιρείας στη Σαμοθράκη δήλωναν ότι δεν έχουν σε καμία περίπτωση σχεδιασμό για υβριδικό πάρκο, την ίδια στιγμή και οι δύο εταιρείες που ενδιαφέρονται έχουν πάρει άδεια παραγωγής όχι μονάχα για αιολικό αλλά και για υβριδικό πάρκο.
«Σε κάθε περίπτωση θα αντληθούν τεράστιες ποσότητες νερού την στιγμή που η Σαμοθράκη αρχίζει να αντιμετωπίζει προβλήματα λειψυδρίας και υδροδότησης οικισμών» τόνισε ο κ. Μασκαλίδης αντιπρόεδρος του συλλόγου «Βιώσιμη Σαμοθράκη»και τεχνολόγος δασοπόνος. (...)
(...)«Οι Μελέτες Περιβαλλοντολογικών επιπτώσεων δε γίνονται παίρνοντας υπόψη τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της συγκεκριμένης περιοχής αλλά βγαίνουν «καρμπόν»-κοπυ πέιστ- για όλες τις περιοχές π.χ στο Βέρμιο μιλούσαν για την προστασία του αγρικούνελου-ζώο που δεν υπάρχει καν στο βέρμιο αλλά στα νησιά!!!» δήλωσε ο Στ. Πράσος.(...)
(...) Σημαντικό πρόβλημα αποτελεί μακροπρόθεσμα και η αποσυναρμολόγηση όταν θα συμπληρώσουν το όριο της διάρκειας ζωής
Μια μελέτη του Institut für Umwelt und Biotechnik, Hochschule Bremen, http://www.dewi.de/…/fil…/pdf/publications/Magazin_34/05.pdf και http://www.bbc.com/n…/uk-scotland-highlands-islands-23048093 το 2009 υπολόγισε πως παγκοσμίως, μέχρι το 2034 θα προκύψει η ανάγκη ανακύκλωσης περίπου 225 χιλ. τόννων υλικών πτερύγων ανεμογεννητριών. Έτσι με δεδομένο το μεγάλο κόστος (30.000 για την αποσυναρμολόγηση της κάθε μίας) και την πιθανή αδιαφορία των εταιρειών κάτοικοι εκφράζουν ήδη την ανησυχία τους για τις πιθανές επιπτώσεις με δεδομένο το ότι ο νόμος δεν υποχρεώνει τις εταιρείες να μαζέψει τις εγκαταστάσεις όταν χαλάσουν. Σημαντική λεπτομέρεια πως δεν έχει βρεθεί ακόμα τρόπος ανακύκλωσης των πτερυγίων με δεδομένο το ότι αποτελούνται από χημικά υλικά (...)
(...)Επίσης, δεν υπάρχει τρόπος ανακύκλωσης ούτε για τον Χάλυβα που είναι τεραστίων διαστάσεων. Το μεγαλύτερο όμως πρόβλημα είναι τα λάδια που από διαρροές και μόνο θα κάνουν τεράστια καταστροφή. Αρκεί να αναλογιστεί κανείς ότι ένα λίτρο λάδι καταστρέφει 1000 κυβικά νερό! Σύμφωνα με έρευνα της Γερμανικής κρατικής «Υπηρεσίας αντικατάστασης βλαβερών πρώτων Υλών» (FNR) . Ο υπεύθυνος σχεδιασμών της FNR, Ντερκ Κέμπκε δήλωσε χαρακτηριστικά: «Ο τομέας παραγωγής αιολικής ενέργειας βασίζεται κατά 90% σε συμβατικά έλαια, που κατατάσσονται στις πλέον επικίνδυνες ουσίες για τη μόλυνση κάθε είδους υδάτινου περιβάλλοντος»...(...)
Που βρισκόμαστε σήμερα
(...)Αναφορικά με την περίπτωση της Σαμοθράκης, επιδιώκουν να δραστηριοποιηθούν δύο εταιρείες. Η Voltera, συμφερόντων Μπόμπολα και η Politis. Η πρώτη με 36 ανεμογεννήτριες και η δεύτερη με 3. Καταρχην οι εταιρείες πέτυχαν να πάρουν την άδεια από την Εφορία Αρχαιοτήτων Κομοτηνής που επιβεβαίωσε πως δεν υπάρχει αρχαιολογικό ενδιαφέρον στην περιοχή.«Χωρίς να έρθει κλιμάκιο αρχαιολόγων, χωρίς ενημέρωση και χωρίς την ενημέρωση της Δημοτικής Αρχής ή με την ένοχη σιωπή της Δημοτικής Αρχής» όπως μας δήλωσαν κάτοικοι της περιοχής που θέλησαν να διατηρήσουν την ανωνυμία τους.
Επιπλέον, το Δασαρχείο χαρακτήρισε τα 3000 στρέμματα ως δασική έκταση κάτι που άνοιξε τον δρόμο ώστε να θεωρηθούν κρατική ιδιοκτησία και να μπορούν στη συνέχεια να δοθούν σε ιδιώτες. Έτσι, κάτοικοι έχασαν της περιουσίες τους και οι εταιρείες προχώρησαν ένα βήμα πιο κοντά στην πραγματοποίηση της επένδυσης.(...)
(...)«Ανταποδοτικά οφέλη» που τα παίρνει ο αέρας
Ένα επιχείρημα που χρησιμοποιούν όσοι είναι υπέρ της επένδυσης, είναι τα ανταποδοτικά οφέλη, τα οποία επιδρούν και ως μέσο απόσπασης συναίνεσης. Έτσι, ένα από τα μέτρα που προβλέπονται είναι η μείωση του κόστους του ρεύματος κατά 50% για τους κατοίκους του νησιού αλλά και η χρηματοδότηση του Δήμου με περίπου 1 εκ. ευρώ. Πάντως, η Πολιτική Μηχανικός από την Εύβοια Βίκυ Βαρελά ανέφερε ότι τα οικονομικά οφέλη που υπόσχονται οι εταιρείες δεν καταβάλλονται κανονικά διότι δεν προβλέπονται ποινικές κυρώσεις για τους υπόχρεους έναντι της τοπικής κοινωνίας. (...)
(...)«Αντί να δώσει στην μονάδα του την Αλουμίνα της Ελλάδας ρεύμα το οποίο αυτός παράγει με φυσικό αέριο προτίμησε να αλλάξει την άδειά του σε συμπαραγωγού, να δίνει αυτός στη ΔΕΗ ρεύμα το οποίο έφτασε μέχρι 150 ευρώ/ MWH και ο ίδιος να αγοράζει από τη ΔΕΗ 43 ευρώ/MWH και έφτασε τώρα με διοικητική απόφαση του δώσει 36 ευρώ/ MWH. Όταν στη ΔΕΗ το κόστος παρσγωγής είναι 59 ευρώ/MWH.» δήλωσε ο Στέφανος Πράσσος στο ντοκιμαντέρ «Ο ασκός του Αιόλου, καταλήγοντας στο συμπέρασμα ότι στην ουσία ο Ελληνικός λαός ο οποίος πληρώνει ακριβά το ρεύμα το πληρώνει για να χρηματοδοτεί τους βιομήχανους.(...)
(...)Πολύ ενδιαφέρουσα είναι η παρέμβαση του τότε αρχηγού της αξιωματικής αντιπολίτευσης Αλέξη Τσίπρα στην Βουλή το 2013, όπου αναφέρει χαρακτηριστικά ότι «όλα αυτά τα χρόνια οι άδειες παραγωγής ενέργειας, πήγανε στους κολλητούς και στους διαπλεκόμενους». Για να συνεχίσει υπερασπιζόμενος την εταιρεία Deutche Aeolia S.A. η οποία όπως αποκάλυψε ο «Ασκός του Αιόλου» αποτελεί μια εταίρα όπου διαπλέκονται τα συμφέροντα Γερμανικών κεφαλαίων (Deutche Bank κ.α.) και Σωκράτη Κόκκαλη. Έτσι, δεν προκαλεί έκπληξη ότι μονάχα 10 μέρες μετά την εκλογή της πρώτης κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ η συγκεκριμένη επιχείρηση πήρε την άδεια από την ΡΑΕ για εγκατάσταση ανεμογεννητριών. Σημαντική λεπτομέρεια, ότι κατάφερε να πάρει άδεια, σε περιοχή της Πελοποννήσου όπου το δίκτυο είχε ήδη χαρακτηριστεί κορεσμένο…(...)

________________________________________________________

'ΤΟΞΙΚΗ ΚΡΙΣΗ' του Όμηρου Ευαγγελινού

http://daphnechronopoulou.blogspot.gr/2012/06/blog-post.html 

Η έρευνα: http://prin.gr/?p=16045

Το ντοκιμαντέρ 'Ο Ασκός Του Αιόλου' https://www.facebook.com/permalink.php?story_fbid=1912147919048772&id=1555963118000589&hc_location=ufi

Εγώ ο Λαθρομετανάστης― Φατός Ρόσα

Σοκαριστήκαμε με το βασανιστήριο των γυναικείων εσωρούχων που φόρεσαν Τούρκοι στρατιώτες σε Σύρους πρόσφυγες; Τρομάξαμε με τους μώλωπες;

Αν ναι, ας κοιτάξουμε και λίγο πιο κοντά.

Συστήνω το «Εγώ ο Λαθρομετανάστης» και φέρνω συνέντευξη του Φατός Ρόσα με αποσπάσματα.
Και φωτογραφίες μαζί με την είδηση του εξευτελισμού Προσφύγων.

Για να μη φρίττουμε μόνο με τα μακρινά εξωτικά αν δεν  έχουμε αντιδράσει για τα εδώ κοντά μας.

vice 

Άννα Νίνη  

«Εμένα με έβαλαν στη μέση οι Έλληνες φαντάροι και μ' έπαιζαν μπάλα. Ήμουνα, θυμάμαι, μόλις 19 χρονών και μικρόσωμος κι αυτοί πέντε γομάρια. Αφού έφαγα πολύ ξύλο με άφησαν με τους άλλους. Το βράδυ μας κλείδωσαν σε μια αποθήκη. Αργότερα γύρισαν μεθυσμένοι, διάλεξαν τους πιο μεγαλόσωμους, τους έβγαλαν έξω και τους βασάνισαν. Τα παιδιά αυτά ήταν 25-27 χρονών. Πιο ωραία σώματα σπάνια βλέπεις στα αγόρια. Ούρλιαζαν κι έκλαιγαν από τα χτυπήματα... Μετά από τόσα χρόνια τα θυμάμαι κι ανατριχιάζω».

Αυτό είναι μόνο ένα μικρό απόσπασμα από το βιβλίο «Εγώ ο Λαθρομετανάστης» (εκδόσεις Ελεύθερος Τύπος) του Φατός Ρόσα. Ένα βιβλίο που προλαβαίνει σε μόλις 143 σελίδες, χωρισμένες σε μικρά αυτοτελή διηγήματα, να σε στροβιλίσει και να σε πετάξει μέσα στην πραγματικότητα της μετανάστευσης, του αποχωρισμού και των κακουχιών που έζησε ο ίδιος και τόσοι άλλοι που περπάτησαν επί μέρες τα ελληνοαλβανικά σύνορα, για να αγγίξουν μια στάλα του άπιαστου ελληνικού ονείρου και μιας καλύτερης ζωής. Ενός ονείρου που εκφυλίστηκε σταδιακά όταν έπεσε θύμα ληστείας από συμπατριώτες του στα ελληνοαλβανικά βουνά, όταν κακοποιήθηκε από τις ελληνικές αρχές, όταν γνώρισε την πείνα και την εκμετάλλευση. Μιας ζωής που φάνταζε ιδανική, αλλά κλείστηκε σε παρενθέσεις και επανήλθε όταν γνώρισε την αλληλεγγύη όσων θέλησαν να βοηθήσουν τον «λάθρο», όπως αστειευόμενος αυτοαποκαλείται. Στο βιβλίο του περιγράφει αυτοβιογραφικά, μια αλήθεια που σπάνια έχουμε την ευκαιρία να γνωρίσουμε, αφού οι Αλβανοί αν και αποτελούν τη μεγαλύτερη μεταναστευτική κοινότητα στην Ελλάδα, δεν συνηθίζουν να μιλούν για όσα βίωσαν. 

Πνεύμα επαναστατημένο με μια ακαταμάχητη λαχτάρα για ζωή και παθιασμένος λάτρης της δικαιοσύνης, ο Φατός που ήρθε στην Ελλάδα μόνος μόλις στα 17 του, σήμερα είναι 43ων ετών. Έφυγε από την Αλβανία λίγο αφότου κατέρρευσε το καθεστώς του Χότζα, όταν πρωτοξεκίνησε η μεγάλη μεταναστευτική ροή από τη γείτονα χώρα και σταδιακά μέσα σε αυτά τα 25 χρόνια, έγινε ένα από τα πρόσωπα που έχουν συνεχή παρουσία σε κάθε κίνηση αλληλεγγύης. Θα τον δεις με μια τεράστια κουτάλα να ανακατεύει φαγητό στην κοινωνική κουζίνα Ο Άλλος Άνθρωπος και θα τον παρατηρήσεις σε κινητοποιήσεις να κρατάει ένα πανό αλληλεγγύης για τους πρόσφυγες. Μιας αλληλεγγύης που στάθηκε αρκετά τυχερός να γνωρίσει και ο ίδιος όταν πρωτοήρθε στην Ελλάδα.

Μπορεί να μην φαντάστηκε ποτέ ότι θα έγραφε ένα βιβλίο, όμως ο Φατός χωρίς να το γνωρίζει, είναι καταδικασμένος να γίνει συγγραφέας. Η πένα του είναι φτιαγμένη από αυτό το υλικό που καταφέρνει να πάρει το βίωμα και το βάσανο, να το εκφράσει λογικά και να το πλασάρει σε αυτό το σημείο του εγκεφάλου σου που πυρπολεί τα συναισθήματα. Μέσα σε 143 σελίδες χώρεσε τη ζωή του και καταφέρνει να σε ανατριχιάσει χωρίς ο ίδιος να προσπαθήσει ιδιαίτερα. Η μητέρα του του είχε πει κάποτε «Ας μείνεις γυμνός, ας μείνεις νηστικός. Χωρίς φίλους μην μείνεις αγόρι μου». Η ιστορία της ζωής του οξύμωρα ένωσε τις κουκίδες ώστε να τα υποστεί όλα. Έμεινε γυμνός, νηστικός και άστεγος. Αλλά ποτέ χωρίς φίλους.

Πώς αποφάσισες να γράψεις αυτό το βιβλίο; 
Φατός Ρόσα: Έγραφα μικρά διηγήματα στο Facebook με τις ιστορίες της ζωής μου. Ένας φίλος δημοσιογράφος από το Αθηναϊκό Πρακτορείο, ο Ανδρέας Μακρίδης μου πρότεινε να τα κάνω βιβλίο. Στην αρχή γέλασα γιατί νόμιζα πως αστειευόταν. Μου φαινόταν έτσι κι αλλιώς άπιαστο το να το καταφέρω αυτό. Τότε μου είπε πως υπάρχουν πολλά πράγματα για την αλβανική κοινότητα που εδώ στην Ελλάδα δεν τα ξέρουν. Μου είπε «Γιατί να μην γράψεις αυτά που έχεις περάσει σαν μετανάστης ώστε να δείξεις στον κόσμο τι ακριβώς συμβαίνει;». Στη συνέχεια μου έκανε την επιμέλεια και με βοήθησε να βρω εκδοτικό οίκο. Ήταν μια περίοδος που δεν είχα δουλειά, όπως τώρα και ξεκίνησα να γράφω σε ένα τετράδιο που μου είχαν χαρίσει. Η ορθογραφία μου δεν ήταν τόσο καλή γιατί δεν είχα ούτε ένα χρόνο που πήγαινα σχολείο τότε. Έγραφα μόνο κεφαλαία γράμματα γιατί δεν είχα μάθει καλά τους τόνους. Αργότερα έμαθα να γράφω με μικρά γράμματα

Στην αρχή έγραψα 30 σελίδες και τον πήρα τηλέφωνο για να βρεθούμε και να του δείξω αυτά που είχα γράψει. Είχα αγωνία αν θα μπορούσε να τα διαβάσει και αν ήταν σωστή η ορθογραφία μου. Βρεθήκαμε για ένα καφέ στο Λυκαβηττό μια μέρα που είχε λιακάδα, έβγαλα από την τσάντα το τετράδιο μου και όταν το διάβασε μου είπε ότι είναι πολύ καλό. Για την ορθογραφία με καθησύχασε και μου είπε να μην αγχώνομαι γιατί θα τα διορθώναμε με την επιμέλεια. Το μόνο που μου είπε είναι «Γράφε-γράφε». Μετά με καθοδήγησε και μου ζητούσε να του γράψω για συγκεκριμένα πράγματα που θα ήθελε να μάθει σαν δημοσιογράφος και πράγματα που ήταν άγνωστα για τους Έλληνες. Τελικά το βιβλίο κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Ελεύθερος Τύπος.

Όταν περνούσες τα ελληνοαλβανικά σύνορα φανταζόσουν ότι η ιστορία σου μια μέρα θα γραφτεί σε χαρτί και θα τη διαβάσουν όλοι;
Όταν περνούσα τα σύνορα δεν φανταζόμουν καν ότι θα καταφέρω να αγοράσω ένα τζιν παντελόνι, γιατί στην Αλβανία ακόμη και αυτό ήταν άπιαστο όνειρο. Δεν είχαν. Ούτε είχα σκεφτεί ότι θα πετύχω επαγγελματικά και θα γίνω εργολάβος οικοδομών και θα έχω δικό μου συνεργείο. Σήμερα με την κρίση μπορεί να μην το έχω πια, αλλά στις καλές εποχές ήμουν ένας πετυχημένος εργολάβος οικοδομών. Ή ότι θα πάρω αυτοκίνητο.

Τα πρώτα χρόνια μια οικογένεια με βοήθησε πάρα πολύ, μου είπε «θα πρέπει να μάθεις να γράφεις, να διαβάζεις, γιατί αύριο μεθαύριο μπορεί να θέλεις να αγοράσεις ας πούμε ένα μηχανάκι, θα πρέπει να ξέρεις που να υπογράψεις». Τους είπα «Εγώ να πάρω παπί; Εδώ δεν έχω άδεια παραμονής, πως θα πάρω κάτι τέτοιο;» Μου είπαν «κάποια στιγμή θα μου δώσουν χαρτιά, θα ανέβει το μεροκάματο σου και θα μαζέψεις λεφτά. Ποτέ μην αποκλείεις τίποτα. Θα μάθεις μόνος σου ελληνικά». Έτσι ξεκίνησα να μαθαίνω, να διαβάζω γράμμα γράμμα και του χρόνου τελειώνω το εσπερινό ΕΠΑΛ στο οποίο έχω γραφτεί. Άργησα να πάω σχολείο γιατί έπρεπε να δουλεύω. (σ.σ. έχει και πολύ καλούς βαθμούς που τους υπερηφανεύεται).

Πώς ήταν τα πρώτα χρόνια στην Ελλάδα για τους Αλβανούς; Έχουν αλλάξει τα πράγματα; 
Μέχρι το 2000 και λίγο αργότερα η λέξη «Αλβανός» ήταν βρισιά. Και μετά, αλλά μέχρι τότε το άκουγες πάρα πολύ. Τη δεκαετία του 1990, τότε που οι Αλβανοί ήταν ακόμη στο επίκεντρο και στην επικαιρότητα με τα Μέσα Ενημέρωσης και με τους πολιτικούς που καθημερινά συζητούσαν για εμάς με τα χειρότερα λόγια κάθε μέρα, η κυρία Τασία, μια γυναίκα που με βοήθησε πολύ και με είχε σαν γιο της, μου είπε «αγόρι μου, μην στεναχωριέσαι. Πριν έρθετε εσείς, έβριζαν τους Φιλιππινέζους. Πρίν χρόνια, ένας Φιλιππινέζος που δούλευε στα Βόρεια Προάστια σε ένα σπίτι, επειδή το αφεντικό του, του έφαγε τα λεφτά αυτός σκότωσε το παιδί της οικογένειας. Τότε έγιναν ο φόβος και ο τρόμος. Μόλις άκουγαν ότι κάποιος είναι από τις Φιλιππίνες, τον έλεγαν δολοφόνο. Ήρθατε εσείς και τους ξέχασαν. Θα κάνεις κάποια χρόνια υπομονή, θα έρθουν κάποιοι άλλοι και θα σας ξεχάσουν εσάς». Και όντως έτσι έγινε.

Ντράπηκες ποτέ για το ότι είσαι Αλβανός;
Ναι, φυσικά. Γιατί με έκαναν να ντρέπομαι. Καμιά φορά αναγκαζόμασταν να πούμε και ψέματα. Τότε που έπιασα δουλειά και δεν είχα χαρτιά, μου είχε πει το αφεντικό μου να λέω ότι είμαι από τη Βόρεια Ήπειρο για να μπορεί να με βγάλει ευκολότερα έξω. Μια φορά με έπιασαν στο Ψυχικό και άλλη μια στην Κυψέλη. Αλλά δεν το έκρυψα ποτέ.

Πώς φανταζόσουν την Ελλάδα πριν φύγεις από την Αλβανία; 
Καταρχήν εμένα ο πατέρας μου δεν ήθελε να με αφήσει να φύγω. Εγώ φανταζόμουν πως θα φύγω και πως εδώ θα είναι όλα μέλι γάλα. Ήμουν και έφηβος, 17 χρονών παιδάκι. Δεν είχα βγει παραέξω, δεν είχα πάει καν στις μεγάλες αλβανικές πόλεις. Οπότε τι γνώμη μπορούσα να έχω εγώ για μια άλλη χώρα; Εγώ φανταζόμουν ότι θα έρθω εδώ και ότι θα μας φροντίσουν γιατί ερχόμασταν από ένα σάπιο καθεστώς. Δεν φανταζόμουν ότι θα αντιμετωπίσω προβλήματα. Που να ξέρω ότι θα έρθω εδώ, ότι θα με κλέψουν, θα με εκμεταλλευτούν, θα φάω τόσο ξύλο και ότι θα κοιμάμαι τέσσερα χρόνια έξω σε περιβόλια, κάτω από τις λεμονιές.

Ποιό είναι το χειρότερο βίωμα που έζησες; 
Όταν έγραψα το βιβλίο έκλαψα πολλές φορές. Γιατί όλα όσα πέρασα ήρθαν πάλι στο μυαλό μου. Το ότι με έκλεψαν, το ξύλο που έχω φάει από φαντάρους και μπάτσους. Το χειρότερο ήταν ο ρατσισμός που έζησα. Όχι μόνο εδώ, αλλά πρώτα στην Αλβανία γιατί η οικογένεια μου είναι φτωχή. Τα αναφέρω κι αυτά στο βιβλίο, γιατί κι αυτό ρατσισμός είναι. Σε χαρακτήριζαν με τα χειρότερα λόγια επειδή είσαι φτωχός ή από χωριό και στην Αλβανία. Ο ρατσισμός είναι ένα ζήτημα ταξικό.

Θα έχεις δει ότι υπάρχουν Αλβανοί που έχουν μπει στη Χρυσή Αυγή ή που έχουν καταλήξει εθνικιστές. 
Μένω σε μια περιοχή που είναι γεμάτη με Χρυσαυγίτες. Εκεί συναντάς και Αλβανούς Χρυσαυγίτες. Οι περισσότεροι είναι Βορειοηπειρώτες αλλά έχει και «καθαρούς» Αλβανούς που ήρθαν μωρά και μεγάλωσαν εδώ. Χρησιμοποιούν τη δικαιολογία ότι «Η Χρυσή Αυγή δεν έχει πρόβλημα με εμάς, αλλά με τους μαύρους. Εμάς μας φέρονται καλά και μας βρίσκουν δουλειά». Το έχω ακούσει αρκετές φορές αυτό. Ένας φίλος πρόσφυγας Αφγανός μου είπε «Φατός, το να με δείρει ένας Έλληνας Χρυσαυγίτης κάπου μπορεί να το καταλάβω. Το να με χτυπάει ένας Αλβανός Χρυσαυγίτης μου φαίνεται περίεργο».Και αυτό που σου λέω δεν είναι ανέκδοτο. Μου το είπε και ντράπηκα, γιατί είναι η πικρή αλήθεια. Ασχολούμαι με το αντιρατσιστικό κίνημα και τα κινήματα αλληλεγγύης. Η αλβανική κοινότητα δεν παίρνει μέρος σε αυτά, σαν να μην τους αφορά. Για παράδειγμα, στις 18 Δεκέμβρη, την παγκόσμια Ημέρα του Μετανάστη, τους είχα ρωτήσει αν θα κάναμε κάτι συλλογικά και μου απάντησαν: «Τι είναι στις 18 Δεκέμβρη;».

Είδαμε και τον Έντι Ράμα να κλείνει τα σύνορα στους πρόσφυγες.
Το έχω πει πολλές φορές. Αυτή η κίνηση με θίγει προσωπικά. Δεν μπορεί η Κυβέρνηση μιας χώρας της οποίας ο μισός πληθυσμός είναι μετανάστες να μην δείχνει αλληλεγγύη στους πρόσφυγες. Δεν είπαμε να δεχτεί ένα εκατομμύριο ανθρώπους, αλλά θα μπορούσε να φιλοξενήσει όσους μπορεί. Χίλια ή πέντε χιλιάδες άτομα. Να πάρει έναν αριθμό προσφύγων και να τους βοηθήσει όπως μας βοήθησαν κι εμάς άλλοι άνθρωποι όταν μεταναστεύσαμε. Να δείξει ότι ξέρει από προσφυγιά. Κι εμάς μας βοήθησαν τα πρώτα χρόνια, και ακόμα μας βοηθάνε. Γι΄ αυτό κι εγώ βοηθάω όπου και όπως μπορώ. Ό,τι μπορώ κάνω και όπου μπορώ πάω.

Κρατάς επαφές με την Αλβανία; 
Κοντεύω να χάσω εντελώς την επαφή με την Αλβανία, γιατί αυτό συμβαίνει όταν δεν πηγαίνεις συχνά. Εγώ για παράδειγμα έχω να πάω 7μιση χρόνια. Έχω εκεί τη μάνα μου και τον πατέρα μου, τον αδερφό μου που πήγε εκεί πριν λίγα χρόνια ξανά, έχω άλλη μια αδερφή στο Μεσολόγγι. Σκορπισμένοι όλοι. Έτσι τα έφερε η ζωή, δεν είναι ότι το επιλέξαμε, αλλά όπου γης και πατρίς. Αν δεν βρίσκεις δουλειά εδώ, θα πας παραπέρα για να βρεις δουλειά. Άλλο το ότι δεν είχαμε τότε τη δυνατότητα να μετακινηθούμε ελεύθερα και αναγκαστήκαμε να ζήσουμε στην παρανομία επειδή δεν είχαμε χαρτιά. Δεν έτυχε να έχω και πολλούς φίλους Αλβανούς εδώ.

Ποιο κομμάτι του βιβλίου ξεχωρίζεις;
Στο βιβλίο γράφω πολύ για τη μάνα μου και τον αποχωρισμό, της έχω τεράστια αδυναμία.

Θυμάσαι τους ανθρώπους να πεθαίνουν και να πνίγονται στην προσπάθεια τους να έρθουν στην Ελλάδα ή να πάνε στην Ιταλία;
Φαντάζομαι έχεις δει το εξώφυλλο του βιβλίου μου. Η φωτογραφία αυτή δεν είναι καθόλου τυχαία. Τραβήχτηκε το 1991, 7 Αυγούστου. Ήταν η δεύτερη φορά που έφευγαν οι Αλβανοί για να πάνε στην Ιταλία. Τον Μάρτιο του ίδιου χρόνου είχαν φύγει 3-4 πλοία. Εκείνη την ημέρα έφυγε μόνο αυτό το πλοίο, γιατί τα άλλα πρόλαβαν οι αρχές και τα έβγαλαν στα ανοιχτά. Δεν πρόλαβε ο κόσμος να ανέβει σε άλλα πλοία και να τα πάρει. Μέσα σε αυτό το πλοίο ήταν ο μπαμπάς μου. Εγώ ήμουν 16μιση χρονών τότε, δηλαδή ένα χρόνο πριν έρθω στην Ελλάδα. Την ώρα που έφτασα στο λιμάνι το πλοίο είχε αρχίσει να απομακρύνεται, το είχαν λύσει. Τριγύρω υπήρχαν εκατοντάδες άτομα, κρεμόντουσαν από σχοινιά για να ανέβουν. Δεν ήξερα καλά να κολυμπάω, όπως και τώρα, φοβόμουν να πηδήξω για να πιαστώ από κάποιο σχοινί μήπως δεν προλάβω να ανέβω. Φοβόμουν ότι θα πνιγώ και ήλπιζα να φύγει και κάποιο άλλο πλοίο. Άτομα που ήταν στην παρέα μου και είχαν προλάβει να ανέβουν στο πλοίο, συνάντησαν τον πατέρα μου και του είπαν «Είναι και ο Φατός εδώ». Ο πατέρας μου λοιπόν με έψαχνε και δεν με έβρισκε μέσα στο καράβι. Όταν το πλοίο Vlora έφτασε στην Ιταλία γεμάτο πρόσφυγες, έγιναν αυτά που όλοι ξέρουμε. Ξυλοδαρμοί και φόνοι. Από τη μια οι Αλβανοί μαφιόζοι, από την άλλη η ιταλική αστυνομία. 

Έλληνας, Αλβανός ή άνθρωπος;
Έχω γραμμένες τις πατρίδες και τα σύνορα. Αν μου κάνει ο άλλος σαν άνθρωπος θα τον κάνω παρέα. Θα κάνω παρέα και με τον Αφρικανό και με τον Ρομά, και σπίτι μου τους έχω βάλει, έχω φάει και έχω πιει μαζί τους. Δεν με ενδιαφέρουν αυτά. Και να με ρωτήσει κάποιος απαντάω «Έχει σημασία από που είμαι;» ή λέω ειρωνικά ότι είμαι από το Πακιστάν. Και με τους μπάτσους, όταν με σταματούσαν με ρωτούσαν «Τι είσαι εσύ;», απαντούσα πως είμαι άνθρωπος. 

Στο λιμάνι του Δυρραχίου, στις 7 Αυγούστου του 1991 το πλοίο Vlora είχε δέσει ώστε να ξεφορτώσει 10.000 τόνους ζάχαρης από την Κούβα. Όταν το πλοίο έδεσε άρχισαν να ανεβαίνουν οι πολίτες για να το καταλάβουν και να το οδηγήσουν προς την Ιταλία στην προσπάθεια τους να φύγουν από την Αλβανία. Ο αριθμός των ανθρώπων που στοιβάχτηκαν, δολοφονήθηκαν ή πνίγηκαν παραμένει μέχρι σήμερα άγνωστος. Όταν το πλοίο έφτασε στην Ιταλία, ένας αριθμός ατόμων κατάφερε να ξεφύγει από τους Αλβανούς μαφιόζους και τους Ιταλούς Αστυνομικούς. Ο σκηνοθέτης Ντανιέλε Βικάρι βρήκε ορισμένους από αυτούς και τους ζήτησε να αφηγηθούν την ιστορία εκείνων των ματωμένων ημερών στο ντοκιμαντέρ του La Nave Dolce- To γλυκό πλοίο.

Κοινωνική Κουζίνα 'Ο Άλλος Άνθρωπος'

_____________________________________________________________

VICE https://www.vice.com/gr/article/kz8ewv/egw-o-la8rometanasths
επίσης, ως επιβεβαίωση: 
Από το ένθετο "Μαλάκα, εγώ έκανα μπίζνες εκεί πάνω": μια συνέντευξη από τα ελληνοαλβανικά σύνορα 1994-1995.Κυκλοφορεί με το τεύχος 29 της antifa - πόλεμος ενάντια στο φόβο (Φεβρουάριος 2012), σε βιβλιοπωλεία και περίπτερα των Eξαρχείων και σε αυτοδιαχειριζόμενους κοινωνικούς χώρους. http://dimitrisangelidis.blogspot.gr/2012/02/blog-post_21.html?m=1