Σάμης Γαβριηλίδης #rip

Καλό ταξίδι στον αγαπημένο Σάμη Γαβριηλίδη, τον εκδότη μου.

Εδώ σε πιο χαρούμενες εποχές στο μπαρ του εκδοτικού οίκου στο πανέμορφο παλιό νεοκλασικό  με τα graffiti στην είσοδο.

Εκεί πρωί, απέναντι από τον πάγκο του βιβλιοπωλείου μαζεύονται οι συγγραφείς και με καφέδες κάνουν τις διορθώσεις στα τυπογραφικά δοκίμια. 

Κι ύστερα κατέβαινε ο Σάμης και με ποτά, καλό κρασί και μεζεδάκια λέγαμε χίλια δυό.

Εκεί μου έλεγε για τη μητέρα του που επέστρεψε από το Άουσβιτς και για τους Ρωμανιώτες, για τα Γιάννενα και για βιβλία και την Αθήνα κι άλλα πολλά κι έρρεε πάντα η κουβέντα σαν τα ποτά και τα τραγούδια που ξεκινούσαν πιο αργά κάθε Σάββατο ζεσταίνοντας την αίθουσα όταν έκλεινε το βιβλιοπωλείο.

Καθημερινή

Εκδότης με κύρος και βαρύτητα, με ιδιαίτερο στίγμα στον χώρο του βιβλίου, λάτρης της ποίησης, του δοκιμίου και των κλασικών έργων, αλλά και με σπάνια αγάπη για την ευγενή τέχνη της τυπογραφίας, ο Σάμης Γαβριηλίδης πέθανε σε ηλικία 66 ετών, έπειτα από πολύχρονη μάχη με τον καρκίνο.

Η εκδοτική του πορεία ξεκινά από τη μεταπολίτευση, όταν τον Νοέμβριο του 1975, δύο χρόνια μετά τα γεγονότα του Πολυτεχνείου στα οποία συμμετείχε ως φοιτητής της σχολής Ναυπηγών, έγινε συνεταίρος του Λουκά Ρηνόπουλου και της Μάρως Στογιαννίδου στο βιβλιοπωλείο «Πλέθρον». Σύντομα συνέβαλε στην εξέλιξή του σε εκδοτικό οίκο, με πρώτη έκδοση τη «Ρεμπέτικη Ανθολογία» του Τάσου Σχορέλη, που έφερε τον Γαβριηλίδη σε επαφή με τον λόγιο τυπογράφο και εκδότη Αιμίλιο Καλιακάτσο και τον κριτικό λογοτεχνίας Αλέξη Ζήρα: «Με έμαθαν ο μεν πρώτος τυπογραφία, ο δε δεύτερος να διαβάζω», θα έλεγε σε συνεντεύξεις του. Τελικά, συνδιηύθυνε το «Πλέθρον» μέχρι το 1986, ενώ το 1988 προέκυψαν οι Εκδόσεις Γαβριηλίδης.

Με βασικό άξονα τους Ελληνες κυρίως δημιουργούς, δίνοντας έμφαση στην ποίηση, στο δοκίμιο, αλλά και στην πεζογραφία, στεγάζοντας εκδοτικά συγγραφείς όπως ο Θοδωρής Καλλιφατίδης και ο Πέτρος Μάρκαρης (του οποίου ήταν επιστήθιος φίλος), ο Σάμης Γαβριηλίδης υπηρετούσε το βιβλίο και την καλαισθησία του, γνωρίζοντας ότι η τεχνολογία προσφέρει δυνατότητες, κρύβει όμως και κινδύνους: το 2011 οι εκδόσεις του εγκαταστάθηκαν σε ένα σύγχρονο πολυχώρο και ταυτόχρονα φιλόξενο τόπο συνάντησης στο Μοναστηράκι, ονόματι «Poems and Crimes Art Bar», όπου εκτός από θεατρικές, εικαστικές, μουσικές και άλλες εκδηλώσεις υπό τη φροντίδα της συντρόφου του Βάσως Κυριαζάκου, ο Σάμης Γαβριηλίδης συνδύαζε τη σύγχρονη ψηφιακή εκτύπωση, με την παραδοσιακή, ραφτή βιβλιοδεσία.

Αν ως εκδότης έδινε έμφαση σε κάποια ζητήματα, τότε ένα από αυτά ήταν η μνήμη. Οχι χωρίς λόγο: η μητέρα του, Καρολίνα Ναχμούλη-Γαβριηλίδου, ήταν επιζήσασα των στρατοπέδων συγκέντρωσης του Αουσβιτς, του Νταχάου, του Μπέργκεν Μπέλσεν. Οπως θα διηγιόταν αργότερα, ο Σάμης Γαβριηλίδης έμαθε την ιστορία της ρωτώντας γι’ «αυτόν τον αριθμό στο χέρι της», χωρίς ωστόσο ο ίδιος ή ο αδελφός του να ενσωματώσουν κάποια αίσθηση αγωνίας ή τιμωρίας για όσα είχαν συμβεί. Η μαρτυρία της έγινε βιβλίο με τίτλο «Block 25» και κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις το 2016. Εδώ και έξι χρόνια, το «Poems and Crimes» διοργανώνει κάθε Ιανουάριο τον «μήνα Ολοκαυτώματος», με το σλόγκαν «θυμόμαστε, δεν χρησιμοποιούμε».

Σε αυτή τη φράση επικεντρωνόταν και μια δημόσια τοποθέτησή του το 2017, όπου ο Σάμης Γαβριηλίδης εξέφραζε τους προβληματισμούς γύρω από το συνέδριο για τα θύματα των ολοκληρωτικών καθεστώτων που είχε πραγματοποιηθεί εκείνη τη χρονιά στην Εσθονία.

Σε συλλυπητήριο μήνυμά της, η Εταιρεία Συγγραφέων «μαζί με όλη την οικογένεια του βιβλίου», εξέφρασε τη βαθύτατη θλίψη της για την απώλειά του. Η πολιτική του κηδεία θα  το Σάββατο στις 12 το μεσημέρι, από το Α΄ Νεκροταφείο Αθηνών. 

Αντί στεφάνων παρακαλούμε να διατεθούν τα χρήματα για τα ασυνόδευτα προσφυγόπουλα της Μόριας στο λογαριασμό GR0701713550006355138560788-Τράπεζα Πειραιώς (Κίνηση Πολιτών Συνύπαρξη στο Αιγαίο).