Εσείς πόσα βιβλία διαβάσατε το 2013;

Έπεσα σε μια διαφήμιση ηλεκτρονικού αναγνώστη που ανακοίνωνε ότι η νέα συσκευή έχει μπαταρία που κρατά 8 εβδομάδες. 'Για φανατικούς αναγνώστες' λέει. Και κάτω με μικρότερα γράμματα εξηγεί ότι ο υπολογισμός έγινε για ανάγνωση μισής ώρας την ημέρα.

Με έπιασαν τα γέλια βέβαια. Για τόσο εγώ δε θα σας έλεγα αναγνώστες αλλά, εν τέλει, η διαφήμιση με έκανε να αναρωτηθώ πόσες ώρες ή πόσα βιβλία διαβάζουν οι άνθρωποι γύρω μου.

Θυμάμαι ένα παλιότερο, στην Αγγλία, που υπολόγιζαν ότι αναγνώστης θεωρείσαι αν διαβάζεις για απόλαυση 10 βιβλία το χρόνο. Λίγο μου φαίνεται αλλά το έψαξα.

Σε όλη τη γη λοιπόν, πρώτοι είναι οι Ινδοί που αφιερώνουν στην ανάγνωση 10 ώρες και 42 λεπτά την εβδομάδα. Ταϊλανδοί, Κινέζοι, Αιγύπτιοι και Τσέχοι ακολουθούν.  Μετά έρχονται Ρώσοι, Σουηδοί, Γάλλοι, Ούγγροι και Σαουδάραβες  με σχεδόν 7 ώρες ενώ στις σχεδόν 6 είναι οι Τούρκοι, οι Ισπανοί, οι Ιταλοί κι οι Αμερικάνοι.

Έλληνες εννοείται δε μετρήθηκαν. Προσωπική μου παρατήρηση είναι ότι στην Ελλάδα μετά τα 30 διαβάζουν μόνο οι γυναίκες. Οι άνδρες κάπου μεταξύ 27 και 33 συνεχίζουν να αγοράζουν μα δεν τα διαβάζουν και από τη κρίση των 33 και μετά ούτε που αγοράζουν πια άλλο από αθλητικές φυλλάδες ή φυλλάδες γενικώς ανάλογα τα ειδικά τους ενδιαφέροντα (αυτοκίνητα, τσόντες ή ό,τι).

Αυτό έχει σημαντική επίπτωση στα βιβλία που εκδίδονται. Τα ρομάντζα που απευθύνονται σε μάνες νεογέννητων είναι παγκοσμίως πολύ επικερδής κλάδος ενώ οι μελέτες και η Ποίηση δεν πουλάνε παρά σε ένα μικρό ειδικό κοινό. Ανάμεσα είναι τα σκανδαλοθηρικά κάθε είδους, από τα σοβαρά ('κουτσομπολιό για μορφωμένους' όπως έλεγε μια φίλη τα ημερολόγια και τις αλληλογραφίες που αγαπώ) ως τα απολύτως χυδαία που ανθούν σε εποχές ευημερίας.

Εγώ, υπολογίζοντας συντηρητικότατα, διαβάζω το λιγότερο 50 ώρες την εβδομάδα και επειδή διαβάζω πολύ γρήγορα μου βγαίνει πάνω-κάτω ένα μέτριο σε μέγεθος βιβλίο την ημέρα. Εσείς πόσο διαβάζετε;

Εκδόσεις στην Ελλάδα (2013):

Έθνος: 30%

Ιστορία: 30%

Βιογραφία/γυναικεία λογοτεχνία: 20%

Ιστοριογραφία: 10%

Οικονομία: 10%

Πολιτική (καθεστωτική): 10%

Ψυχολογία: 10%

Σύμφωνα με έρευνα του Εθνικού Κέντρου Βιβλίου (ΕΚΕΒΙ), που πραγματοποιήθηκε προ διετίας και παρουσιάζεται στην ιστοσελίδα του:

Στην Ελλάδα του 2013 και της κρίσης, η γνώση «διανέμεται» απο 1.500 βιβλιοπωλεία όλων των ειδών και περισσότερα απο 3.500 σημεία πώλησης βιβλίων (συμπεριλαμβανομένων των πρακτορείων Τύπου καιτων… σούπερ -μάρκετς). 

Το 50% και πλέον των βιβλιοπωλείων και σημείων πώλησης βιβλίων βρίσκεται στην Αθήνα και το υπόλοιπο στις μεγάλες πόλεις (Θεσσαλονίκη, Πάτρα, Ηράκλειο, Λάρισα). 

Μετά το 2008, η διαφαινόμενη -τότε - και ήδη διαμορφωθείσα σήμερα οικονομική κρίση έχει τις επιπτώσεις της και στην αγορά του βιβλίου. 

Έτσι, αν το 2006 της - οικονομικής αλλά όχι απαραίτητα και πνευματικής ευμάρειας - τυπώνονταν περί τoυς 10.296 (το πρώτο οκτάμηνο του χρόνου και μη συμπεριλαμβανομένων των e-books) τίτλους βιβλίων, το 2011 της διαμορφωμένης κρίσης, ο αριθμός των τίτλων «έπεσε» στους 8.333.

Όπως αναφέρει το ΑΜΠΕ, το 1990 υπήρχαν στη χώρα 374 εκδοτικοί οίκοι και ο αριθμός «εκτοξεύτηκε» τριπλασιαζόμενος στους 927 (συμπεριλαμβανομένων πολλών εκδόσεων που ανέλαβαν οι εκδότες εφημερίδων με ειδικές τιμές ως προσφορές των ειδησεογραφικών εντύπων τους).
Κατά το 
- Στην Ελλάδα, το 18% των εκδοτών παράγουν το 77% του συνολικού αριθμού των τίτλων.
- Οι περισσότεροι εκδοτικοί οίκοι εξακολουθούν να διοικούνται απο τους ιδρυτές ή τους απογόνους των ιδρυτών τους. 
- Η βιβλιοπαραγωγή είναι απολύτως συγκεντρωτική στην πρωτεύουσα καθώς το 82% των εκδοτικών οίκων βρίσκονται στην Αθήνα, το 11% στη Θεσσαλονίκη και μόλις το 7% στην υπόλοιπη Ελλάδα.

Η «έκρηξη» στην ελληνική αγορά του βιβλίου ήρθε μόλις το 2006, όταν σημειώθηκε αύξηση 10.000 νέων τίτλων σε μία χρονιά, αλλά μετα το 2008 διαφάνηκαν ήδη οι επιπτώσεις της οικονομικής κρίσης, με κατακόρυφη μείωση των εκδιδόμενων τίλων αλλά και του αριθμού των εκδοτικών οίκων. 

Είναι χαρακτηριστικό (όπως αναφέρεται στην αποκλειστικά ξενόγλωσση έρευνα - απευθύνεται στους ξένους επισκέπτες της 10ης Διεθνούς Εκθεσης Βιβλίου Θεσσαλονίκης) πως στην Ελλάδα, με πληθυσμό 11 εκατομμυρίων κατοίκων, υπήρχαν το 1990, 374 εκδοτικοί οίκοι και το 2011 ειχαν φτάσει τους 927.

Ακολουθώντας, μάλιστα, τις διεθνείς εξελίξεις όσον αφορά τα ηλεκτρονικά βιβλία και τις αντίστοιχες συσκευές, 70 Έλληνες εκδότες διαθέτουν, σήμερα, περί τους 4.000 e-τίτλους βιβλίων (συμπεριλαμβανομένων και παλαιότερων) ενώ μόνο την τελευταία διετία πουλήθηκαν στην ελληνική αγορά περί τις 50.000 συσκευές iPad. 


Η παρουσία του λογοτεχνικού βιβλίου κινείται μεταξύ 30-40% των συνολικών τίτλων στα 10 πιο ευπώλητα.  Την μερίδα του λέοντος στα επιτυχημένα λογοτεχνικά βιβλία έχουν τα δύο είδη που κυριαρχούσαν και πριν την κρίση, δηλαδή το ιστορικό μυθιστόρημα (είτε αναγνωρισμένων διεθνών συγγραφέων όπως ο Έκο είτε "ελληνικού [βλέπε αλυτρωτικού] ενδιαφέροντος" -- Βυζάντιο, Σμύρνη, κλπ) και το ερωτικό μυθιστόρημα, είτε στην πιο εκλεπτυσμένη είτε στην πιο "ροζ" του μορφή. Το πολιτικό μυθιστόρημα είναι ανύπαρκτο, ενώ έχει μια παρουσία το κοινωνικό μυθιστόρημα, όχι όμως αυτό το οποίο αναφέρεται ευθέως στην περίοδο της κρίσης. Σημειώνεται ότι σπανιότατα απαντά κανείς στην Ελλάδα ιστορικά μυθιστορήματα τα οποία να καταγράφουν την ταξική πάλη σε μια εποχή οικονομικών και εθνικών αλλαγών· με άλλα λόγια, σπανιότατα απαντά κανείς οτιδήποτε που να σχετίζεται με αυτό που ονόμασε "Ιστορικό Μυθιστόρημα" ο Γκιοργκ Λουκάτς. Το ελληνικό "ιστορικό μυθιστόρημα" τείνει μάλλον στην σφαίρα της αλυτρωτικής εθνικιστικής φαντασίωσης με στοιχεία σεξουαλικής ίντριγκας. leninreloaded
___________________________________________________________________

Εικόνα

Η βιβλιοθήκη στο δωμάτιό μου