Αμφίπολης Ψηφιδωτό και "Σκέψεις Αρχαιολόγου" (με εικόνες/σχόλια)

Η αποκάλυψη του θαυμάσιου ψηφιδωτού της Αμφίπολης μου δίνει την ευκαιρία να αναδημοσιεύσω ένα κείμενο αρχαιολόγου πάνω στο ελληνικό μας δράμα της ευτέλισης των επιστημών και του ξεκατινιάσματος των επιστημόνων. Σαν κάτι οικογένειες που μας αποκαλύπτονται από ανοιχτές μπαλκονόπορτες κουζίνας στον ακάλυπτο πολυκατοικίας ή σε διπλανό τραπέζι σε κυριακάτικες οικογενειακές ταβέρνες, σαν κάτι οικογένειες που μοιάζει να τις ενώνουν μόνο κοινωνικές συμβάσεις και συμφέροντα σε κάθε ευκαιρία, απομυζούμε την οικογενειακή επιχείρηση και δίχως σεβασμό, καλοσύνη κι ευγένεια απευθυνόμαστε ο ένας στον άλλο με κραυγές άναρθρες που δεν εκφράζουν παρά μίσος ανείπωτο και άγνοια.

Δεν είμαι από εκείνους που ντρέπονται για λογαριασμό άλλων, κι όμως, το παραδέχομαι, δεν είναι λίγες οι φορές που έχω ντραπεί κι έχω αισθανθεί ως γκαντεμιά και αδικία της λοταρίας του σπέρματος το ότι εγώ που τόσο το παλεύω, γεννήθηκα Ελληνίδα.

Ιδού το κείμενο 

και ακολουθεί περιγραφή του ευρήματος,

με μια ευχή και προτροπή:

Εσείς κυρίες και κύριοι της ανασκαφής, 

παρακαλώ να σεβαστείτε τους αιώνες και να μη βιαστείτε.

Περί Αμφίπολης.
Σκέψεις ενός/μιας αρχαιολόγου
rednotebook

Στο πανεπιστήμιο οι καθηγητές μου με δίδαξαν ότι στη διάρκεια μιας ανασκαφής διατυπώνουμε πολλές υποθέσεις και πολλά ερωτήματα, που τα αφήνουμε ανοιχτά μέχρι να τελειώσει η ανασκαφή ή έστω να χουμε επαρκή δεδομένα. Δεν προσπαθούμε να «φορτώσουμε» αυτό που σκάβουμε με την «υποχρέωση» να επιβεβαιώσει τις αρχικές υποθέσεις μας. (Κι ας μην το τηρούν βέβαια κάποιοι από αυτούς τώρα, αλλά αυτά θα τα πούμε κάποια άλλη στιγμή…)

Ένας άλλος μεγάλος δάσκαλος, που δεν τον πρόλαβα, είχε πει ότι «στην αρχαιολογία ό,τι είναι λογικό δεν είναι και πραγματικό» (πλέον η ρήση ισχύει και για τη σύγχρονη ζωή, γιατί μη μου πείτε ότι είναι λ.χ. λογικό να μας κυβερνάνε αυτοί που μας κυβερνάνε, αλλά κι αυτό είναι άλλο θέμα).

Με οδηγό αυτά τα δύο, ας πάμε στον τάφο της Αμφίπολης. Για να πούμε την αλήθεια μεταξύ μας: με τις σημερινές μας γνώσεις αρχαιολογίας, αν αυτές τις Καρυάτιδες μας τις έφερναν στο γραφείο από κατάσχεση, οι περισσότεροι θα τις τοποθετούσαμε στην αρχαϊστική γλυπτική του 1ου αι. π.Χ. και εξής. Το νωρίτερο να λέγαμε 2ο αι. π.Χ. Αν μας έλεγαν για ένα μνημείο που έχει μαρμάρινη επένδυση σε πώρινους τοίχους, θα λέγαμε ότι σε αυτή την τεχνική επιδόθηκαν κατεξοχήν οι Ρωμαίοι. Αν μας λέγανε για ένα κυκλικό τύμβο τέτοιου μεγέθους, θα σκεφτόμασταν ότι είναι πολυάνδριο. Αν μας λέγανε ότι βρίσκουν ταφικούς θαλάμους γεμάτους χώμα, θα λέγαμε ότι είναι συλημένοι είτε τώρα είτε στην αρχαιότητα -πόσο μάλλον αν βρίσκουμε τρύπες από τις οποίες χωράει ένας άνθρωπος σε κάθε διαφραγματικό τοίχο.

Αν μας έβαζαν σε προφορική άσκηση στο πανεπιστήμιο τάφο που έχει τη μορφή μακεδονικού, αλλά αποτελείται από 3 ή περισσότερους θαλάμους που καθένας έχει το δικό του πρόπυλο με Σφίγγες και Καρυάτιδες, μαρμάρινη οροφή και μαρμάρινες επενδύσεις, θα λέγαμε ότι ίσως κάποιος σημαντικός ντόπιος, που δεν έζησε την εποχή που φτιαχνόταν το μακεδονικό στυλ, αλλά αργότερα, θέλησε να παραγγείλει έναν τάφο που να μιμείται τους μακεδονικούς για λόγους μεγαλοπρέπειας, ενσωματώνοντας ετερόκλητα στοιχεία -και αυτός ο συγκρητισμός από μόνος του θα μας οδηγούσε σε νεότερη χρονολόγηση.

Αν μας έλεγαν ότι ο τάφος έχει μεγαλοπρεπείς θύρες χωρίς θυρώματα (σαν να είναι στοά με πρόπυλα ανοιχτή για να την επισκεφτείς), αλλά μπροστά από κάθε τέτοια θύρα έχει έναν στιβαρό τοίχο που δεν επιτρέπει την πρόσβαση σε αυτήν, θα σκεφτόμασταν κατευθείαν ότι πρόκειται για τοίχους που φτιάχτηκαν σε δεύτερη φάση, για να το σφραγίσουν ή για να στηρίξουν, κι όχι όταν πρωτοχτίστηκε το μνημείο (αν θες να κλείσεις τις θύρες, όταν πρωτοχτίζεις το μνημείο, το «λογικό» είναι να βάλεις θυρόφυλλα, όχι να φτιάξεις άλλο τοίχο).

Αν μας τα έλεγαν όλα αυτά μαζί για ένα μνημείο, θα λέγαμε να τελειώσει η ανασκαφή και να δούμε οπωσδήποτε την κεραμική μέσα και έξω από τον τάφο! Γιατί όλα τα παραπάνω θα ήταν τα «λογικά», όμως μόνο η ανασκαφή θα μας έδειχνε αν ήταν και «πραγματικά».

Γιατί τα λέω όλα αυτά; Γιατί έτσι γίνεται κατανοητή η σημασία του ανασκαφικού «κόντεξτ» (που λέγαμε και στο Αθήνησι). Γίνεται κατανοητό γιατί είναι σημαντικό το μνημείο (εδώ βάζω και τον Τύμβο, γιατί πιστεύω ότι θα υπάρχουν κι άλλα σημαντικά ευρήματα αν ανασκαφεί ολόκληρος). Γιατί η «λογική» μας σε αυτή την περίπτωση καθορίζεται από τις ως τώρα γνώσεις μας, που βασίζονται στα ως τώρα ευρήματα. Κάθε ανασκαφή ενός τέτοιου μνημείου μπορεί να μας ανατρέψει όσα ως τώρα θεωρούσαμε δεδομένα. Μόνο που, πριν φτάσουμε να ξαναγράψουμε τα βιβλία αρχαιολογίας, καλό είναι πρώτα να έχει ολοκληρωθεί η ανασκαφή και να έχουν παρουσιαστεί όλα τα ευρήματά της σε μια σύνθεση.

Στην υπόθεση της Αμφίπολης από την αρχή γίνονται δύο λάθη, που το ένα φέρνει το άλλο. Το πρώτο λάθος είναι όλες οι υποθέσεις που γίνονται, και πρέπει να γίνονται για να επιβεβαιωθούν ή να αναιρεθούν στην πορεία μιας ανασκαφικής έρευνας (συμπεριλαμβανομένης και της χρονολόγησης, της μη σύλησης κ.λπ.), βγαίνουν ως Δελτία Τύπου και αναπαράγονται ως απόλυτες αλήθειες με έναν απόλυτα αντιεπιστημονικό τρόπο (που απλώς υπογραμμίζεται από τα συνεχή λάθη των δελτίων Τύπου με την «επιστημονικοφανή» γλώσσα). Και αυτόν τον αντιεπιστημονικό τρόπο τον επιβάλλει το ίδιο το Υπουργείο Πολιτισμού (και ο πρωθυπουργός, βέβαια, αλλά αυτά τα χουμε ξαναπεί).

Το δεύτερο λάθος, απόρροια του πρώτου, είναι ότι η αμφισβήτηση κάποιου από αυτά τα στοιχεία (της χρονολόγησης, της απόδοσης σε ιστορικό πρόσωπο κ.λπ.) θεωρείται αυτομάτως ότι είναι αμφισβήτηση της αξίας του μνημείου! Για μας τους αρχαιολόγους, και θα πρεπε και για όλους, τα μνημεία δεν έχουν μεγαλύτερη ή μικρότερη αξία με βάση το αν είναι νεότερα, αλλά με βάση τις ιστορικές και άλλες πληροφορίες που κουβαλάνε. Κι εδώ θα επικαλεστώ την άποψη της Ο. Παλαγγιά, που είπε στα ΝΕΑ ότι, αν η άποψή της ότι το μνημείο είναι ρωμαϊκό και συνδέεται με τη μάχη των Φιλίππων είναι σωστή, το μνημείο αποκτά ακόμη μεγαλύτερη αξία, καθώς συνδέεται με τη μία από τις δύο μάχες που έκριναν το μέλλον της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας.

Όποιος τόλμησε να πει ότι είναι νωρίς για το σαξές στόρυ του πρωθυπουργού (Έλληνας νεκρός του 4ου αι. π.Χ. που θα αποδείξει την ελληνικότητα της Μακεδονίας), αντιμετωπίστηκε περίπου ως προδότης! Όποιος τόλμησε να πει ότι δεν είναι σωστό ο πρωθυπουργός να εξαγγέλλει ότι «σε 15 μέρες ανοίγει ο τάφος», αντιμετωπίστηκε ως αντιπολιτευόμενος ή σφετεριστής της ανασκαφής. Όποιος επέμενε να μην συντάσσεται με την «υπέροχη γλυπτική του 4ου αι. π.Χ.» και τα «προτεταμένα χέρια», ακόμη και χωρίς να μιλάει, αντιμετωπίστηκε ως ζηλιάρης. Κι όποιος επέμενε ότι «ανοιχτή ανασκαφή» δεν σημαίνει να ταΐζουμε τον κόσμο προσδοκίες και ψευτο-επιστημονισμό μέσω των μίντια, αντιμετωπίστηκε ως οπισθοδρομικός. Για αυτή την αντιστροφή της πραγματικότητας, ναι, πράγματι, χρειαζόταν «επικοινωνιακός σύμβουλος». Όμως, το χώμα εκδικείται.

Σήμερα πού βρισκόμαστε; Οποιαδήποτε πρόβλεψη για το πότε θα τελειώσει η ανασκαφή έχει πάει περίπατο. Ο πρωθυπουργός στη σημερινή του δήλωση ξέχασε την ελληνικότητα και μίλησε για «διεθνές μνημείο». Η Γενική Γραμματέας πριν 3 μέρες είπε στους δημοσιογράφους ότι μιλάμε για «κοσμοπολίτη ή κοσμοπολίτες» και ότι πιθανώς να υπάρχει διατάραξη από την αρχαιότητα. Η «επικοινωνιολόγος» σιωπά στο τόσο θορυβώδες μέχρι πρότινος προφίλ της.

Ένα μνημείο «φορτώθηκε» με τόσες προσδοκίες (να είναι ο τάφος του Αλέξανδρου, να αναστηλώσει το εθνικό μας φρόνημα και άλλα πολλά), που στο τέλος κινδυνεύει το ίδιο κοινό που ως χτες ξεροστάλιαζε στις οθόνες, να «απογοητευτεί» από το μνημείο. Ποιος θα τους εξηγήσει τότε ότι δεν τους απογοήτευσε το μνημείο, αλλά οι προσδοκίες που ορθώθηκαν γύρω από αυτό για λόγους που καμία σχέση δεν είχαν με την επιστημονική έρευνα; Όλοι αυτοί που για λόγους πολιτικούς, τηλεθέασης, προσωπικής προβολής, ή κατοχύρωσης θέσης εκμεταλλεύτηκαν έτσι το μνημείο, σε ποιον θα ρίξουν τότε το φταίξιμο; Πιστέψτε με, όχι πάνω τους, είναι συνηθισμένοι να ρίχνουν το φταίξιμο σε άλλους…
Κοντός (;) ψαλμός αλληλούια
—
ΥΓ. Για τα περί «ανοιχτής ανασκαφής» ομού με την απαράδεκτη επιστημονικοφανή «κλειστή» γλώσσα σε δελτία τύπου που απευθύνονται στο ευρύ κοινό, και την υποκρισία όσων είδαν την Αμφίπολη ως δήθεν ανοιχτή ανασκαφή αλλά δεν έχουν επισκεφτεί ένα σάιτ μουσείου, θα τα πούμε άλλη στιγμή. Έχουμε χρόνο…

___________________________________________________________

  

Πραγματικό Όνομα

ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ: Αλλαγή στα λεξικά όλου του κόσμου. Δίπλα στο λήμμα "Γλείψιμο" μπαίνει η φωτογραφία της Περιστέρη. Ξεπέρασε σε γλύψιμο Σαμαρά και τον Σμαραγδή

 ‪@dimmarg‬ 

Εχω κι αυτό το άγχος μήπως έρθει ο έμπολα στην ελλάδα, αρρωστήσω, πεθάνω και δεν προλάβω να μάθω ποιός είναι θαμμένος στην αμφίπολη

@News247gr 

Επιμένει ο καθηγητής Τιβέριος ότι ο τάφος στην Αμφίπολη ανήκει στον Νέαρχο http://dlvr.it/78LFCb 

Athens Voice ‏@AthensVoice

Μαυρογιάννης: Ο Αθηναίος Ηφαιστίωνας είναι στην Αμφίπολη

Τάφος - Παραγγελία του Μεγ. Αλέξανδρου για το φίλο του

@Papadiamondie 

Tώρα εξηγείται που έχουν βαλτώσει οι ανασκαφές στην Αμφίπολη.Ο Ερμής στο ψηφιδωτό είναι ανάδρομος

Πραγματικό Όνομα

Άρχισε δημοσκόπηση, ποιος μπορεί να είναι στον τάφο. Αν ξέρετε πάρτε στο 090 658 349 824 και ζητήστε τον Κ. Γιάννη.

‪@minouli7‬

Παιδιά ο τάφος στην Αμφίπολη είναι ρωμαϊκός.Το λέω τώρα που είδα το ψηφιδωτό.

(αυτό το τουί θα λάβει 1000 RT όταν δικαιωθώ όπως με Μουντιάλ)

 @Papadiamondie 

Tώρα εξηγείται που έχουν βαλτώσει οι ανασκαφές στην Αμφίπολη.Ο Ερμής στο ψηφιδωτό είναι ανάδρομος

Πραγματικό Όνομα

Οι διαφορές απόψεων για την χρονολόγηση του τάφου αρχίζουν παίζουν στο όριο του στατιστικού λάθους σε σχέση με την άποψη του πρωθυπουργού

@adiasistos

Όλα αυτά με τον τάφο στην Αμφίπολη θα είχαν αποφευχθεί αν είχε πέσει στα χέρια των Χριστιανών του Βυζαντίου. Θα ήταν χωράφι τώρα η περιοχή

Gregory Vallianatos

...η Αμφίπολη δεν είναι πόλη Μακεδόνων μέχρι το 357 πΧ οπότε την κατέλαβε ο βασιλιάς Φίλιππος πατέρας του Μεγαλέξανδρου. Κατά τα άλλα ήταν αποικία των Αθηναίων(437πΧ), για τον έλεγχο των μεταλλείων της Θράκης... Κόλαση

‪@xorgismenos‬

Όσο προχωράει η ανασκαφή στην Αμφίπολη, τόσο κάποια λαμόγια χάνουν τον ύπνο τους.

Νέο αρχαιολογικό θαύμα έκανε την εμφάνισή του στην Αμφίπολη 

Το πρόσωπο του Σαμαρά εμφανίζεται στην τοιχογραφία στον τάφο της Αμφίπολης. Έκπληκτοι οι αρχαιολόγοι παρακολουθούν με κομμένη την ανάσα τις νέες αποκαλύψεις.

Η Άννα Παναγιωταρέα, υπεύθυνη τύπου του τάφου, δήλωσε πως αυτή η νέα ανακάλυψη:

«Ένα ακόμα σημάδι ότι η κυβέρνηση πετυχαίνει τους στόχους της και πως η έξοδος από τα μνημόνια είναι θέμα ωρών.»

‏‪@pamelouketo‬  

"Μήτρα με γέννησε αρχαία Μακεδόνισσα ". Ο Πρετεντέρης ξεκίνησε την εκπομπή για την Αμφίπολη με Μητροπάνο. ‪#Anatropi

‏‪@miltostr‬

Από όλα τα πράγματα, ψηφιδωτό πήγαν και βρήκαν στην Αμφίπολη. 100 χρόνια να προσπαθει ο χρυσαυγίτης να το γράψει σωστά, δε θα το καταφέρει.

‪@cotsarikos‬

Δεν μου έφταναν τα spam emails "enlarge your penis" τώρα λαμβάνω και "enlarge your second toe"

‪@dplastir‬ 

θα πάω Τζαμαϊκα να κάνω μπάφους, απανωτά τα χτυπήματα RT Ο Ζαγοράκης ξεναγός στην Αμφίπολη

Ο Ζαγοράκης ξεναγός στην Αμφίπολη

kouti pandoras

..... να έχεις την Μαρία Σπυράκη και να αναθέτεις την ξενάγηση των αλλοδαπών ευρωβουλευτών στον Ζαγοράκη. Η Μαρία έπρεπε να τους ξεναγήσει τους ευρωβουλευτές στην Αμφίπολη, να τους πει ότι ο Σαμαράς τον βρήκε μόνος του τον τάφο κι ότι ο Λέοντας μοιάζει με τον Σαμαρά στο τούτο του και ότι ο Σαμαράς είναι πιο αψηλός και πιο εύμορφος από τις Καρυάτιδες και ποιος Μεγαλέξαντρος, ρε, ο μεγάλος στρατηλάτης είναι ο Σαμαράς και αν δεν είχε τον Βενιζέλο στην καμπούρα του..............Αντί για τη λαλίστατη Μαρία που εξασκούνταν επί είκοσι χρόνια στον εξωραϊσμό προσώπων -έτσι λένε το γλείψιμο στη διάλεκτο των κυριλέδων- θα την κάνει την ξενάγηση ο Ζαγοράκης,.............

Κάτι μου λέει ότι η εμπειρία των ξένων ευρωβουλευτών στην Αμφίπολη θα είναι δραματική, τουτέστιν θα βλαστημήσουν την ώρα και τη στιγμή που πάτησαν το πόδι τους στον τάφο. Διότι με το που θα πατήσουν το πόδι τους, θα τους το αρπάξει η Παναγιωταρέα και θα τους μετρήσει τα δάχτυλα, όπως έκανε με τις Καρυάτιδες. ......Με το που θα τελειώσει η δακτυλοσκόπηση της Παναγιωταρέα, θα αρχίσει η ξενάγηση του Ζαγοράκη. «Μιλάμε, μάγκες, για τάφο με τα όλα του. Εκατόν εξήντα, επί σαράντα, σαν το Μπερναμπέου με βοηθητικούς χώρους, να πούμε. Είναι λίγο ξερό και ανηφορικό το μέρος, άμα ισοπεδώσεις όμως τον λόφο, ρίξεις και δυο πατωσιές γρασίδι, γίνεται τζιτζί. Βάζεις κι ένα διχτάκι στην είσοδο, κοτσάρεις τις Καρυάτιδες για τείχος στα φάουλ, ρίχνεις στο ημίχρονο και τον Λέοντα να κάνει σόου σαν τον 'Θρυλέοντα' στο ΣΕΦ, έτοιμο το γηπεδάκι. Να παίζει μέσα ο Αστέρας Αμφιπόλεως και να πέφτουν τα μπετά». «Δεν είναι μπετά, κύριε Ζαγοράκη, είναι έργα τέχνης». «Εμείς μπετά τα λέμε, αν δε σας αρέσει, να φέρετε την Βόζεμπεργκ που ξέρει από καλλιτεχνικά...___________________

left.gr ‏@leftgr 4 hours ago

Αμφίπολη: η αρχαιολογία ως προπαγάνδα και ως βιομηχανία :: left.gr http://fb.me/2Et9Mn46z

Το Περιοδικό ‏@toperiodiko

Από την Σαντορίνη μέχρι την Αμφίπολη: Η ανορθολογική αρχαιολογική πολιτικής της κυβέρνησης Τo periodiko

____________________________________________

Οι Εικόνες

Κάτω εικόνες του τάφου, 

κέντρο ιντερνετικά κωμικά. 

Πάνω-πάνω το ψηφιδωτό, τελευταίο εύρημα, 

―η περιγραφή από την Καθημερινή:

Το μεγαλύτερο τμήμα ψηφιδωτού δαπέδου, το οποίο καλύπτει όλη την επιφάνεια του χώρου δηλαδή, 4,5μ. πλάτος επί 3 μ. μήκος αποκαλύφθηκε κατά την αφαίρεση της επίχωσης.

Είναι κατασκευασμένο από μικρά βότσαλα, λευκού, μαύρου, γκριζωπού, μπλέ, κόκκινου και κίτρινου χρώματος. Την κεντρική παράσταση περιβάλλει διακοσμητικό πλαίσιο, πλάτους 0,60μ.,το οποίο συντίθεται από διπλό μαίανδρο, τετράγωνα και τρέχουσα σπείρα. Το φόντο της παράστασης είναι σε αποχρώσεις γκρί-μπλέ.

Η κεντρική παράσταση απεικονίζει άρμα σε κίνηση, που σύρεται από δύο λευκά άλογα, το οποίο οδηγεί γενειοφόρος άνδρας, με στεφάνι δάφνης στο κεφάλι. ,

Μπροστά από το άρμα απεικονίζεται ο θεός Ερμής ως ψυχοπομπός,  ο οποίος φορά πέτασο, μανδύα, φτερωτά σανδάλια και κρατά κηρύκειο. Η σύνθεση έχει κατεύθυνση από ανατολικά προς τα δυτικά.

Η παράσταση διακρίνεται για την εξαίρετη τέχνη στην απόδοση των λεπτομερειών των χαρακτηριστικών, τόσο των μορφών, όσο και των αλόγων, όπως και για την αρμονία των χρωμάτων. Η σύνθεση είναι σύγχρονη του ταφικού συγκροτήματος και χρονολογείται στο τελευταίο τέταρτο του 4ου αιώνα π.Χ. Το ψηφιδωτό έχει υποστεί φθορά στο κέντρο, σε σχήμα κύκλου, διαμέτρου 0,80μ. Ωστόσο, πολλά μέρη από το φθαρμένο τμήμα έχουν βρεθεί στην αμμώδη επίχωση. Τις επόμενες μέρες θα γίνει προσπάθεια συγκόλλησης και αποκατάστασής του, προκειμένου να συντεθεί, στο μέτρο του δυνατού, η συνολική εικόνα της παράστασης.

Το ψηφιδωτό δάπεδο, ανατολικά και δυτικά, δεν έχει αποκαλυφθεί στο σύνολό του, καθώς η ανασκαφή είναι ακόμη σε εξέλιξη στα τμήματα αυτά. Στα νότια του ψηφιδωτού δαπέδου και ανάμεσα στα βάθρα των Καρυατίδων αποκαλύφθηκε πώρινο κατώφλι, καλυμμένο με λευκό κονίαμα. Στα βόρεια του δαπέδου αποκαλύφθηκε το μαρμάρινο κατώφλι της θύρας, που οδηγεί στον τρίτο χώρο, διακοσμημένο με ιωνικό κυμάτιο, στο κάτω μέρος του.

Επίσης, εντοπίστηκαν, ακριβώς κάτω από το θύρωμα, προς το εσωτερικό του τρίτου χώρου, δύο ακόμη τμήματα από τα μαρμάρινα θυρόφυλλα.