Και ζητιάνος και φασίστας― δουλειά και ζητιανιά στην Αθήνα

Ένα μήνα κατάφερα να μη γίνω βάρος τους φίλους μου κι ας συνέπεσε όσο είμαι στην Αθήνα για την υγεία μου να πρέπει να διεκπεραιώσω κάποιες δουλειές με λογιστή, εξουσιοδοτήσεις, και άλλα που απαιτούσαν τη φυσική παρουσία μου.

Την ανεξαρτησία μου οφείλω στα ραδιοταξί που με πηγαινοφέρνουν και με περιμένουν αγόγγυστα. Οι νεαροί ταξιτζήδες είναι πολύ εξυπηρετικοί, μου ανοίγουν τις πόρτες, μου μεταφέρουν και, όποτε είναι δυνατόν, κάνουν εκείνοι τις δουλειές μου ενώ εγώ καθιστή στο πίσω κάθισμα δίνω εντολές. Οι μεγαλύτεροι συνήθως δεν είναι τόσο εξυπηρετικοί― άλλης γενιάς, με άλλες συνήθειες. Όλα καλά κι ευγνωμονώ αλλά πολύ νωρίς κατάλαβα ότι αν θέλω να συνεχίσω να τους χρησιμοποιώ και να μη φορτωθώ στους φίλους μου πρέπει να προσέχω μην αρχίσουν την κουβέντα. Διότι όποτε άφησα να μιλήσουν ― ίσως να είναι ατυχία μου― συνάντησα ένα ρατσισμό και χρυσαυγιτισμό που ήλπιζα πως άρχισε να εκλείπει.

Χθες ήμουν πεζή. Είναι, ίσως τον πετύχετε κι εσείς, ένας άνδρας μισοξαπλωμένος πάνω σε κουρέλια στην Πατριάρχου Ιωακείμ στο Κολωνάκι, με το κεφάλι ακουμπισμένο πλάι σε ρόδες παρκαρισμένων αυτοκινήτων. Τον έχω ξαναδεί κι έβγαλα να του αφήσω κάτι. (Εκτός κι αν έχουν μαζί τα παιδιά τους ή αν μου τα αναφέρουν*, δίνω πάντα στους ζητιάνους επειδή θεωρώ άξιο οίκτου τον άνθρπο που η ανάγκη τον έχει σπρώξει στη ζητιανιά.) Καθώς έσκυψα να ρίξω τα χρήματα στο πιατάκι είδα ότι μπροστά του έχει στημένη μια εικόνα με αγίους  και μια καρτέλα στην οποία πάνω-πάνω γράφει με κεφαλαία 'ΕΙΜΑΙ ΑΝΕΡΓΟΣ ΕΛΛΗΝΑΣ'.

― Περιττό το Έλληνας, είπα.

― Τιιι; μου φώναξε με μια αυθάδικη φωνή μπεκρή κι ανασηκώθηκε στο πεζοδρόμιο πάνω στα κουρέλια του. Στόμα χωρίς δόντια, τόνος μάγκικος κι εριστικός:

― Άμα σου έλεγα Αφγανός θα έδινες; Για λέγε. Δίνεις και σε Αφγανό;

Ήταν αργά να πάρω πίσω τα ψιλά μα, δεν άντεξα, κάγχασα ότι «Και ζητιάνος και φασίστας!», αντίδραση στην οποία αντέδρασε ο Χριστιανός με άγριο κράξιμο που με συνόδεψε σα μουσική υπόκρουση  καθώς απομακρυνόμουν.

Δεν είναι εύρημα χάριν σύγκρισης, όντως ένα τετράγωνο πιο κάτω με χαιρέτησε ο άνδρας που χρόνια μου πουλάει λουλούδια. Από τις Φιλιππίνες έχει έρθει, ξέμεινε από δουλειά και περπατά όλη μέρα πουλώντας τα όμορφα ματσάκια με λουλούδια εποχής που δένουν τα βράδια με τη γυναίκα του. Ναρκίσσους και φρέζιες αγαπώ, σήμερα είχε κάτι σα μικρά χρυσάνθεμα. Με χαιρέτησε ευγενικά στον πληθυντικό, και μου έκανε έκπτωση όπως πάντα (είμαι πελάτισσα).

Αυτά έφεραν στο νου μου το άλλο: Χρειαζόμουν κάποιον να κατεβάσει βιβλία και άλλα από τα πατάρια, να τα ξεδιαλέξω και να ανεβάσει πάλι ό,τι δε χρειάζομαι. Μου σύστησαν το Ρόμπερτ και ήρθε  την περασμένη Κυριακή. Από τη Γκάνα, πανύψηλος, με δέρμα λαμπρό, φωνή και μάτια από βελούδο και την αρχοντική οικονομία κινήσεων των ευγενών και των γυμνασμένων. 20 χρόνια είναι στην Ελλάδα, το αφεντικό του κρατούσε μισθούς χρόνων ώσπου αγανάκτησε και πια ζει κάνοντας θελήματα στη γειτονιά ενώ η γυναίκα του δουλεύει σε κομμωτήριο. Παιδιά δεν έχουν, «πώς να τα ζήσομε;» λέει χαμογελώντας γλυκά σα να έρχονται στο νου του ευτυχισμένα παιδάκια κι όχι η πικρία όσων στερείται. Πολλά ελληνικά δεν ξέρει μα ξέρει πληθυντικό και ήρθε για δουλειά πεντακάθαρος με ρούχα σιδερωμένα σαν καινούργια.

Κατέβασε βιβλία από τα πατάρια μου και όταν είδε τη σκόνη ζήτησε τη σφουγγκαρίστρα να καθαρίσει (ενώ αγχωνόμουν μη λερωθεί). Τον άφησα να τελειώσει τη δουλειά ενώ ξεχώριζα μιλώντας στο τηλέφωνο. Όταν άκουσα νερά πήγα στην κουζίνα με φρέσκια πετσέτα για να πλυθεί. Τον βρήκα σκυμμένο, οι τεράστιες πλάτες του έκρυβαν το νεροχύτη και πριν του πω να πάει στο μπάνιο που εχω σαπούνι είδα πως μου είχε ήδη πλύνει τα ποτήρια που είχα στο νεροχύτη και τα σκούπιζε προσεκτικά.

Δεν ήταν δουλειά του, είχε έρθει για το πατάρι. Και πείτε μου, φαντάζεστε τον αραχτό τον ΈΛΛΗΝΑ το μεθυσμένο κι άπλυτο να έδινε ποτέ στη ζωή του κάτι παραπάνω; Φαντάζεστε ποτέ τον Έλληνα να έπλενε πιάτο;

Τι είναι αυτό που κάνει στους άνδρες αυτούς πιο εύκολο να ζητιανέψουν απ' το να κάνουν μια όποια δουλειά; Ο Ρόμπερτ θα ντρεπόταν πιο πολύ να ζητιανέψει από το να καθαρίσει σπίτια. Κι όχι μόνο αυτός. Έχω πολλούς φίλους που σήμερα κάνουν ζηλευτές δουλειές- θυμάμαι τον τωρινό διευθυντή μεγάλου γαλλικού περιοδικού, θυμάμαι τον Κύριο Kastell και άλλους πολλούς στη Μύκονο που όταν θέλαμε να μείνουμε λίγο παραπάνω και δε μας έφτανε το χαρτζιλίκι δε ντρέπονταν να πλύνουν πιάτα σε μπαράκια και ταβέρνες. Χαράματα ως 3.00 το μεσημέρι έπλενε πιάτα σε φημισμένο μαγαζί ο Kύριος Kastell κι ύστερα έπαιρνε καραβάκι για να έρθει να με βρει στην παραλία που ζούσαμε πάντα ευδιάθετος και γελαστός, πάντα με ένα λουλούδι ή κάτι νόστιμο για μένα. Ποτέ δε ντράπηκε που ίδρωνε στη λάντζα ενώ γνστοί και φίλοι απολάμβαναν το πανάκριβο 'Breakfast', ποτέ δε βαρυγκώμησε, ποτέ δε γκρίνιαξε και ποτέ-ποτέ-ποτέ δε θα σκεπτόταν να ζητιανέψει.

Μα, δυστυχώς,  ο κύριος Kastell  δεν είναι αντιπροσωπευτικός στη χώρα μας. Δεν το είχα προσέξει ως τώρα ότι (εκτός Ρομά) οι ζητιάνοι στο δρόμο είναι σχεδόν όλοι άνδρες Έλληνες οι οποίοι χάρη σε μια ιδιότυπη ηθική προτιμούν να ζητιανέψουν παρά να κάνουν τις, για εκείνους, ταπεινωτικές δουλειές που βρίσκει η γυναίκα τους.

Άραγε φταίει και γι αυτό η παροιμιώδης Ελληνίδα Μάνα; Άραγε είναι η κοινωνία μας; Πάντως ο πατριώτης άνεργος της Πατριάρχου Ιωακείμ θα μου μείνει αλησμόνητος.

_______________________________________________________________

*Απεχθάνομαι ως χυδαία αθλιότητα τη μεταχείριση των παιδιών ως άλλοθι― είτε για νόμους (κινδυνεύουν τα παιδιά μας αν καπνίζει ο άλλος φούντα) και καταπίεση (πώς θα εξηγήσω στο παιδί μου την Κονσίτα και το γάμο ομοφύλων) είτε ως ασπίδα (έχω παιδιά οπότε μη δημοσιεύσεις το όνομά μου στο ρεπορτάζ για τους τραμπουκισμούς στους οποίους συμμετείχα). Επίσης οργίζομαι όταν τα σέρνουν μαζί τους για να ζητιανέψουν. Σ' αυτές τις περιπτώσεις ποτέ δε δίνω ενώ συχνά παρασύρομαι και κάνω κήρυγμα κι ας ξέρω ότι δε θα πείσω.

Εικόνα

Φωτογράφισα στα Εξάρχεια