Σάββατο 27 Οκτωβρίου 2012

'Κάτω οι Φασισταί'― το είπε κι ο Εμπειρίκος το '40





'Ω υπερωκεάνειον
τραγουδάς και πλέχεις' 
αντηχεί η φωνή του Ανδρέα Εμπειρίκου στο μυαλό μου, αγαπημένη, οικεία, χαρακτηριστική με τους σουρεαλιστικούς του στίχους ακόμα χαρακτηριστικότερους, μείγμα της Καθαρεύουσας των μορφωμένων του καιρού του, της Δημοτικής των αστών με λέξεις ξενόφερτες χρήσιμες ανακατεμένες δίχως πίεση για τον καθαρό λόγο και τους καθωσπρεπισμούς που προδίδουν κοινωνικές ανασφάλειες.

'Ελαβα σήμερα ποίημα που στυλιστικά δε θα αναγνώριζα για δικό του. Η πηγή είναι έγκυρη όμως, το ποίημα πρωτοδημοσιεύθηκε το 1998 στο περιοδικό 'Ο Πολίτης' και λόγω της ημέρας σας το προσφέρω. Έτσι για να θυμόμαστε πως κάποια πράγματα δεν αλλάζουν.
Μαζί του σας προσφέρω μια από τις εξαίσιες φωτογραφίες του(από την Άνδρο, 1956).

Ιδού και το επετειακό:


                                   ΑΝΔΡΕΑΣ ΕΜΠΕΙΡΙΚΟΣ

28 Oκτωβρίου 1940

Ο ποταμός ξεχείλισε
Ο,τι κι αν γράψω σήμερα
Ο,τι κι αν πω την ώρα ετούτη
Ο,τι κι αν κάμω όπου κι αν πάω
Το παν θάναι για μένα
Ενα τουφέκι που κρατώ στα χέρια κι αλαλάζω
Κάτω τα χέρια από την μάνα μας Ελλάδα.

Είμαι φιλήδονος και σοσιαλιστής
Κ' έχω την γνώμη πως έτσι κάποτε θα μείνω
Μ' αυτά που γίνηκαν και γίνονται στον κόσμο
Και κάποτε να σηκωθώ και να φωνάξω
Κάτω οι Εθνικοσοσιαλισταί
Κάτω οι Φασισταί
Κάτω οι βδελυροί υποκριταί της Μόσχας
Πράγματι νυν υπέρ πάντων ο αγών
Ζήτω η Ελλάς
Ζήτω η Αγγλία
Που πολεμάν γι' αυτά που αγαπάμε
Ενάντια σε όσα μάς είναι μισητά.

Νυν υπέρ πάντων ο αγών
Η Ελευθερία δεν έγινε ποτέ
Με ψέμματα ούτε με σκέτες θεωρίες
Μα με τις πράξεις και οσάκις ήτο ανάγκη με το αίμα
Εμπρός λοιπόν και να χτυπάμε στην καρδιά
Σύντροφοι εμπρός
Φωνάζω αλληλούια.





Οι  φωτογραφίες του είναι πολύ εμπνευσμένες και χάρηκα μια ωραία έκθεσή τους στην Άνδρο. Περισσότερα: http://www.embiricos2001.gr/photo.htm 

Το '28 Οκτωβρίου 1940', ανέκδοτο από το αρχείο του ποιητή,
δημοσιεύτηκε στο περιοδικό 'Ο πολίτης' (τεύχος 57, Οκτώβριος 1998).

 Το ριζωμένο στη μνήμη μου είναι του 1935-36 (Στροφές Στροφάλλων):

Ω υπερωκεάνειον τραγουδάς και πλέχεις
Άσπρο στο σώμα σου και κίτρινο στις τσιμινιέρες
Διότι βαρέθηκες τα βρωμερά νερά των αγκυροβολίων
Εσύ που αγάπησες τις μακρινές σποράδες
Εσύ που σήκωσες τα πιο ψηλά μπαϊράκια
Εσύ που πλέχεις ξεκάθαρρα στις πιο επικίνδυνες σπηλιάδες
Χαίρε που αφέθηκες να γοητευθής απ' τις σειρήνες
Χαίρε που δεν φοβήθηκες ποτέ τις συμπληγάδες.


10 σχόλια:


  1. ‎"Το πνεύμα που δεν έχει στόχο καθορισμένο, χάνεται.
    Γιατί, όπως λέγεται, πουθενά δεν είμαστε, όταν είμαστε παντού".
    Μονταίνιος, Τα Δοκίμια.
    (Εντάξει, φέρνει λίγο σε Πάολο Κοέλιο, ομολογώ)."
    Από Aris Sfakianakis status στο fb

    Συνέπεσε με την ανάρτησή σου και ήταν σαν απάντηση στη θέση που πήρε ο ποιητής. Τελικά πίσω από το σουρεαλισμό του οι φόρμες ήταν πεντακάθαρες. Η μελετημένη γραφή αντί για τον αυτοματισμό και η λογική που διακρίνεται σε αυτό το ποίημα δείχνουν το στόχο. Και τον πετυχαίνουν. Να γιατί δεν χάθηκε αυτό το πνεύμα. Για να πας πάνω από τη λογική, πρέπει να την αποδομήσεις. Για να την αποδομήσεις προϋπόθεση είναι να την διαθέτεις.


    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Ο Σουρεαλισμός σαν την Αφηρημένη Τέχνη ήταν από τα πρώτα θύματα της εκλαΐκευσης του 20ου αιώνα όταν παρουσιάστηκε σα Τέχνη ο ψυχαναλυτικός εμετός του καθενός. Βοήθησε και το σύνδρομο του μην είμαι εγώ που φώναξα πως ο βασιλιάς είναι γυμνος και φανεί η αμάθεια μου (ξέρεις το παραμύθι).
      Έβλαψαν την Τέχνη αυτά.
      Η Ποίηση ακόμα να συνέλθει, το έχεις δει και στο Διαδίκτυο όπου καθένας που μετακινεί το ρήμα σε λάθος θέση και χωρίζει σε σειρές την κοινότατή του σκέψη βάζει την ετικέτα 'Ποίηση' κι ελπίζει πως 'εκφράζεται'..
      Αχ... αααααχ!!!

      Με τον Montaigne σου συμφωνώ: Specialization, εξειδίκευση θέλει ο Πολιτισμός. O Κοέλιο δεν είναι κακός- αν μη τι άλλο έχει διαβάσει, αντίθετα απο τους αναγνώστες του (αυτοί είναι που μου φταίνε).

      Διαγραφή
  2. Θαυμάζω τα ποιήματα και τις φωτογραφίες του Εμπειρίκου. Αν και παντελώς αδαής από ποίηση, του Εμπειρίκου τα "πιάνω". Υπάρχει μιά γνησιότητα και ειλικρίνεια και δεν προσπαθεί να κάνει φιγούρα με υπερβολική αφαίρεση και χρήση αλληγορίας και συμβολισμού. Κι οι φωτογραφίες του με θέμα, κυρίως, τη γυναίκα εκπληκτικές! Μιά απορία: Η φωτογραφία που βάζεις μοιάζει λογοκριμένη στην ήβη της γυναίκας. (την μεγέθυνα στο Photoshop και βεβαιώθηκα). Προφανώς η γυναίκα δεν φορούσε εσώρουχο, αλλά γιατί έκαναν επέμβαση σε πολύτιμη φωτογραφία; Αναρωτιέμαι, ποιοί το έκαναν;

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Ωραία παρατήρηση, κι εγώ το είχα προσέξει
      και αναρωτιέμαι γιατί την 'πείραξαν'..
      Συμφωνείς μαζί μου όμως πως είναι πολύ sexy
      κι ας μη δένει με τις επιταγές της σύγχρονης μοδοαισθητικής,
      κι ας ξέρουμε πως σήμερα η κοπέλα αυτή θα ένιωθε χοντρούλα κια θα πιεζόταν να αδυνατίσει;

      Καλή εβδομάδα Ευώνυμε!

      Διαγραφή
    2. Την δεκαετία του 1950 η αισθητική για τις γυναίκες δεν ήταν η σημερινή. Προφανώς είχαν πέραση οι κάπως "τροφαντές", τουλάχιστον σε ορισμένα σημεία της ανατομίας τους. Σε ακόμη παλιότερες εποχές (που η φυματίωση θέριζε) το "παχειά γυναίκα" ήταν συνώνυμο με το καλλονή, μιά και έδειχνε υγεία, τουλάχιστον μη προσβολή από φυματίωση!

      Διαγραφή
    3. Κι αλήθεια τροφαντή ήταν κι η πρώτη του γυναίκα η ποιήτρια όπως τη βλέπουμε στις sexy κρεβατοφωτογραφίες που της έβγαζε. Όμως τα πρώτα του χρόνια στη βίλλα του πατέρα του στη Ν. Γαλλία την ε[οχή των μπαλέτων και των πρώτων θαλασσίων λουτρών μάλλον οι λεπτές κι αέρινες ήταν μόδα.
      Το '50 ξαναήρθαν οι κορσέδες (Dior),όχι στην ακόμα αγροτική Ελλάδα όμως. Και σήμερα ευτυχώς απομακρυνομαστε από το androgynous εφηβικό στυλ του '60 που κατέστρεψε πολλές γυναικείες ζωές.
      Η συγκεκριμένη φωτογραφία μου αρέσει γιατί αποδεικνείει πως άκρως ερωτικός είναι ο πόθος κι η ζουμερή νησιώτισα είναι ερωτική επειδή είναι γεμάτη πόθο.

      Διαγραφή
  3. Ο σωστός συγγραφέας, γράφει με τον ίδιο τρόπο που Ζει. Κι τον Εμπειρίκο, τον θαυμάζω και για τα δυο.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Αυτό είναι Βen ο μεγάλος καλλιτέχνης. Ένα φως που πέφτει στην ατομική οπτική και την κάνει πανανθρώπινη. Κι ο Εμπειρίκος τόλμησε να φωτίσει πλευρέςς του ανθρώπου που στην Ελλάδα του συντηριτισμού και του ανατολίτικου κώδηκα σιωπής ήταν ταμπού ακόμα.

      Διαγραφή
  4. na ypopsiastw, thn fwtografia ths kopelas sto kanoni, thn evales gia mena, mologa to!

    ΑπάντησηΔιαγραφή

Το Blogger με ενημερώνει ότι δε μου επιτρέπει να απαντώ στα σχόλια στο ίδιο μου το blog- λόγω κάποιας ρύθμισής μου για cookies (την οποία δε θυμάμαι) .

Ψάχνω για να διορθώσω
μα εν τω μεταξύ ΣΑΣ ΖΗΤΩ ΣΥΓΓΝΩΜΗ που δεν απαντώ πάντα
και ΣΑΣ ΕΥΧΑΡΙΣΤΩ που σχολιάσατε.
Μου δίνετε μεγάλη χαρά όταν κάνετε τον κόπο- ακόμα κι αν διαφωνούμε.