Θα στέλνατε το καμάρι σας σε Νηπιαγωγείο που ονομάζεται 'Το Κουρδιστό Πορτοκάλι'; Μάλλον όχι αν έχετε δει την ταινία, εκτός κι αν θέλετε – όπως σχολίασε τουϊτεράς 'να ξεράσει το γάλα της μάνας του'. Τύπου: 'Γυμναστήριο 'ΕΑΤ-ΕΣΑ' ή Γυμνάσιο 'Η Πλύση Εγκεφάλου';
Περί ενός ιδιαίτερου τύπου cliché ο λόγος.
'Απέραντο γαλάζιο', 'Ολέθρια σχέση', 'Τσάι στη Σαχάρα' (που είναι κι ελληνικούρα διότι καμιά σχέση δεν έχει με τον αληθινό τίτλο), ακόμα και 'νεκρές ψυχές (Γκόγκολ) είναι τα χαρακτηριστικά γραφής και ομιλίας που οι Άγγλοι ονόμασαν 'journalese', τα δημοσιογραφίστικα δηλαδή. Clichés γραφόντων δίχως γνώση που απευθύνονται σε κοινό δίχως φαντασία με εκφράσεις παρμένες από αλλού που φτάνει κάτι να θυμίζουν δίχως να χρησιμοποιούνται σωστά ως αναφορές εκείνου στο οποίο πραγματικά παραπέμπουν.
Ό,τι δε θα δούμε δηλαδή σε ομιλία μορφωμένου ανθρώπου ή καλού συγγραφέα.
Μπορεί να ακούμε κάτι τέτοια άσχετα από νέους στα πρώτα τους ρεπορτάζ και να γελάμε με την άγνοια και την ασχετοσύνη μα τα Journalese είναι χρήσιμα, γι αυτό κι έχουν υιοθετηθεί από εφημερίδες και λαϊκές εκπομπές. Κάτι θυμίζουν με ένα κλεμμένο κύρος κάνοντας πειστικά όσα λέγονται αλλά και, πιο ύπουλα, κολακεύουν το κοινό ότι δεν χρειάζεται να έχει διαβάσει τις 'Νεκρές Ψυχές' για να καταλάβει τη ζωή και να χρησιμοποιήσει τον τίτλο του Γκόγκολ ως έκφρασή του, γι αυτό και χρησιμοποιούνται κατά κόρον σε ομιλίες πολιτικών.
______Φέρνω τουϊταρίσματα και την εικόνα + λίγα 'δημοσιογραφικά' clichés από τη συλλογή μου για να τα θυμηθούμε (εικόνες: Γεωργιάδης και Βαρβιτσιώτης πάντα με ολίγη Φώφη, ΕΡΤ, ΑΝΤ1 - έτσι για δείγμα
Τουλάχιστον σ' αυτό τον παιδικό σταθμό σίγουρα θα μάθουν να πίνουν το γάλα τους
ή θα ξεράσουν το γάλα της μάνας τους
Το νησί των Ανέμων
Το απέραντο Γαλάζιο (τίτλος ταινίας)
Η αφόρητη ελαφρότητα του είναι (Κούντερα).
100 χρόνια μοναξιάς (Μαρκές).
100 χρόνια μοναξιάς (Μαρκές).
Όποιος παντρεύεται ΄θα ανέβει τα σκαλιά της εκκλησίας" ακόμα κι αν παντρευτεί στο Δημαρχείο.
Όσοι ξοδεύουν 'θα βάλουν βαθιά το χέρι στην τσέπη'.
Tα παιδιά είναι πάντα 'Tα αθώα αγγελούδια' (γιατί έχει και κάτι διαβολόπαιδα που δεν τα δείχνουμε),
το θύμα είναι 'το αθώο θύμα΄(γιατί έχει και ένοχα θύματα που καλά να πάθουν;),
o δολοφόνος είναι:
'μακελάρης', 'ανθρωπόμορφο κτήνος' και, το αγαπημένο μου: 'ο αδίστακτος κακοποιός (γιατί υπάρχουν και κακοποιοί που διατηρούν κάποιες επιφυλάξεις και κρατάνε ένα επίπεδο).
Επίσης με την ίδια κλίση στο σολοικισμό και την έλλειψη φαντασίας έχουμε τα:
Ο τραγικός πατέρας
Η άτυχη κοπέλα
Η ανημπορη ηλικιωμένη
Οι παιδικές ψυχούλες
Το ηρωικό πλήρωμα
Η βιβλική καταστροφή
Η Βουτιά θανάτου,
Η Πύρινη λαίλαπα
Και βεβαίως τα θέματα δεν τίθενται αλλά 'μπαίνουν στο τραπέζι', η σύλληψη γίνεται μετά από 'κινηματογραφική καταδίωξη', και 'φωτεινές παρουσίες' με 'λαμπερά χαμόγελα' μάς τα παρουσιάζουν 'καρέ-καρέ',
ΕΡΤ 10 Ιαν 2017 15.20-30:
"Δολοφονική επίθεση εναντίον της κλούβας"
[καημένη κλούβα]
ΕΡΤ ειδήσεις 9/1/17 :
"την έπληξε αντισιβηρικός κυκλώνας"
Συγκλονιστική δημοσιογραφική περιγραφή χτες στο ΣΚΑΙ :
Στην Αλεξάνδρας η χιονόπτωση συνεχίζεται και στα 2 ρεύματα.
Δε σταμάτησε στο φανάρι,καταλάβατε;
ΑΝΤ1:
"Η ψυχολογία των παικτών του Μουρίνιο ήταν σήμερα υπό του μηδενός."
Θέλοντας να αποδείξει ότι έχει όλα τα προσόντα για να διεκδικήσει την ηγεσία της Νέας Δημοκρατίας, ο Μανώλης Κεφαλογιάννης μίλησε πριν απο λίγο από το ραδιόφωνο για "ορεσίβια χωριά". Οι ορεινοί και δυσπρόσιτοι κάτοικοι των χωριών έχουν λυθεί στα γέλια.
Εξετάσεις στη σχολή δημοσιογραφίας:
-Πύρινη λαίλαπα, το καλάθι της νοικοκυράς, θρασύτατοι ληστές, στροφή καρμανιολα, μεγάλη έξοδος των Αθηναίων, τραγικός πατέρας, λαϊκή εντολή, γνωστοί άγνωστοι.
-Μπράβο παιδί μου, 19.
-Γιατί οχι 20?
-Ξέχασες το λιλιπούτειοι καρναβαλιστές
________________________
Και για κάποιο λόγο το μυαλό μου τα διαβάζει με τη φωνή του Ευαγγελάτου.
ΑπάντησηΔιαγραφήΝα συμπληρώσω επίσης τα ρετρό
Στροφή-Καρμανιόλα
και φυσικά τη
Θυσία στον Μολώχ της Ασφάλτου
Ευχαριστώ, κρατώ για τη συλλογή και, μόλις μου θύμισες Presidente μου, τα
ΔιαγραφήΧτύπησε ο Εγέλαδος/ πύρινα λαίλαπα/ σε λευκό κλοιό..
Γεια σου Δάφνη με τα ωραία σου!
ΑπάντησηΔιαγραφήΚατ' αρχήν, να σου πω ότι με διασκέδασες τρομερά με το Κουρδιστό πορτοκάλι! Προσωπικά, το βρήκα ευφυές και θα ήθελα (νομίζω) να στείλω το παιδί μου εκεί ή ακόμα χειρότερα, θα μπορούσα να είμαι ο εμπνευστής ενός τέτοιου ονόματος!! Η μόνη μου επιφύλαξη είναι αν αυτός που το σκέφτηκε είχε ταυτιστεί τόσο με την ουσία της ταινίας ή όχι.
Γενικά μου αρέσουν τα (έξυπνα) κλισέ και τα χρησιμοποιώ συχνά. Αλλά επειδή θέτεις πολλούς προβληματισμούς στην αναρτησή σου, ας εξηγηθώ. Συμπαθώ αυτές τις φράσεις της ποπ κουλτούρας (είτε ο τίτλος μιας ταινίας είτε και κλισέ φράσεις που ακούγονται στις ειδήσεις κλπ) και προσπαθώ να τις χρησιμοποιώ στις αναρτήσεις μου έξω από το σύνηθες συγκείμενό τους, ως λεκτικό ανατρεπτικό όπλο. Πρώτον, είναι πιασάρικες στον πολύ κόσμο και έτσι θα μπουν (να προσπαθήσουν) να διαβάσουν ένα κείμενο που ειδάλλως πολύ δύσκολα θα το έκαναν. Δεύτερον, έχουν πλάκα γιατί υπονομεύουν την αρχική τους θέση και υπόσταση. Γι' αυτό και δεν βρίσκω κακό ένας βρεφονηπιακός σταθμός να ονομάζεται Κουρδιστό πορτοκάλι, του ταιριάζει θα έλεγα (όπως ένα κουρείο να ονομάζεται Ψαλιδοχέρης -- το έχω δει αυτό, και άνετα θα πήγαινα). Συμφωνώ όμως ότι ένα γυμναστήριο δεν μπορεί να λέγεται ΕΑΤ-ΕΣΑ, κλπ. Όλα κάπως είναι θέμα γούστου, και πιστεύω ότι αυτή η χρήση των κλισέ απαιτεί, όπως και το καλό χιούμορ, μεγάλη δόση ευφυίας. Δεν ευλογώ τα γένια μου, απλώς τονίζω ότι κάθε «κακή» χρήση λέξεων/εννοιών μπορεί να αποβεί το λιγότερο κακόγουστη και το περισσότερο επικίνδυνη, και κάθε «καλή», απόλυτα διασκεδαστική.
Βέβαια, η χρήση κλισέ από μέρους μου γίνεται μόνο στο μπλογκ που είναι κάπως σαν μανιέρα ο τρόπος γραφής τους. Δε ξέρω πώς θα τα χειριζόμουν όλα αυτά αν έγραφα ένα βιβλίο. Ίσως να τα χειριζόμουν καλά και να έβγαζα ωραίο αποτέλεσμα, ίσως πάλι όχι.
Σχετικά με τα «αρτηριοσκληρωτικά» κλισέ των ειδήσεων και των πολιτικών ή των αθλητών κλπ, αυτά τα απεχθάνομαι, αλλά καταλαβαίνω τον λόγο που γίνονται. Είναι έτοιμες φράσεις που σε βγάζουν από την δύσκολη θέση. Το έχω παρατηρήσει και σε μένα, όπου χρειάστηκε να μιλήσω κάπου δημόσια (όχι κάτι σοβαρό, τηλεόραση κλπ), κάτι επίσημο τέλος πάντων, είδα ότι, όπου κόλλησα με έσωσε πάντα μια έτοιμη φράση! Ωστόσο, ο καθένας μας θα ήθελε να ακούει από τους πολιτικούς τουλάχιστον, έναν λόγο όχι ετοιματζίδικο, με ουσία και έξυπνη και φυσική ρητορική. Αλλά αυτό για τους αμέσως επόμενους αιώνες είναι ανέφικτο!
Συγγνώμη για την φλυαρία μου.
Τα φιλιά μου,
Μαραμπού (ο ποιητής της θάλασσας):p
Αχ Μαραμπού αγαπημένε το χάρηκα το σχόλιο σου.
ΔιαγραφήΝαι, συμφωνώ, είναι πιασάρικα σε τίτλους- τους 'πηχαίους' όπως έλεγαν παλιά- και μάλιστα θυμάμαι στην Αγγλία είναι ειδικευμένοι εκείνοι που φτιάχνουν τίτλους εφημερίδων χρησιμοποιώντας πάντα κάτι που ηχεί γνωστό.
Επίσης ναι, κι εγώ θα πήγαινα στον Ψαλιδοχέρη.
Μα να που ο Ψαλιδοχέρης ήταν όντως καλός κουρέας άρα είναι αναφορά κι όχι κλισεδιά απίθανη όπως το 'ανέβηκαν τα σκαλιά της Εκκλησίας, στο Δημαρχείο' ή το Κουρδιστό Πορτοκάλι - εκτός κι αν πρόκειται για σχολή πλύσης εγγεφάλου.
Σε ομιλίες όμως δε συμφωνώ. Σε έσωσαν λες. Από τη σιωπή; Δεν ξέρω. Εγώ ως ακροάτρια μάλον περιφρονώ την ξύλινη γλώσσα. Κι όμως το blog σου καθόλου δεν το περιφρονώ αλλά το απολαμβάνω άρα μάλλον με χάρη, και αναφορικά σαν τον Ψαλιδοχέρη μας,χρησιμοποιείς τα clichés.
Έχεις δίκιο, ο Ψαλιδοχέρης ήταν καλός κουρέας (αν και είχε την φήμη του απόκληρου και του παρία, πράγμα που θα μπορούσε να λειτουργήσει ανασταλτικά στη συνείδηση ενός θεατή που αντικρίζει την ταμπέλα αυτή). Τον έκανα συγχώνευση στο μυαλό μου και με τον Σουίνι Τοντ που τον έπαιζε πάλι ο Τζόνι Ντεπ! Σε εκείνον δεν θα πήγαινα ούτε εγώ!! Άσε... έχω πρόσφατη άσχημη εμπερία με κουρέα, ήταν τόσο άσχημο το κούρεμα που αναγκάστηκα να πάω την επόμενη μέρα να κουρευτώ αλλού. Δεν είμαι καθόλου απαιτητικός με τα μαλλιά μου, φαντάσου πόσο άσχημο ήταν το κούρεμα. Αφού βγήκα αρτιμελής, πάλι καλά :p
ΔιαγραφήΤο κουρδιστό πορτοκάλι αν δεις τις λέξεις μεμονωμένα ή και συνδιαστικά, ταιριάζει ως τίτλος για βρεφονηπιακό σταθμό. Όμως, η ισχύ της ταινίας είναι μεγάλη και καλό θα ήταν να μην χρησιμοποιηθεί. Εν τέλει, συμφωνώ μαζί σου.
Δεν το έθεσα σωστά. Δεν μιλάω κάπου επίσημα ή ό,τι άλλο. Είχα στο μυαλό μου κάτι φάσεις που πρέπει να απευθυνθείς δημόσια και νιώθεις αμηχανία (εγώ τουλάχιστον νιώθω). Ε λοιπόν κάποιες φράσεις, όχι απαραιτήτως ξύλινες, μπορούν να σε βγάλουν από μια δύσκολη θέση. Μπορεί να είναι μια κλισέ φράση από ένα σίριαλ ή ό,τι άλλο. Πάντα όμως είναι ο τρόπος που λες το κάθετι.
Και εγώ απεχθάνομαι τους ξύλινους λόγους. Για να τους αποφύγει ο ομιλητής θα πρέπει να είναι καλά προετοιμασμένος για τον λόγο του. Αν είναι τεμπέλης, τα κλισέ ενδεχομένως να τον σώσουν. Δε θα σώσουν όμως τον ταλαίπωρο ακροατή από κάτω!
Χαχα.. το έθεσες τέλεια: «Αν είναι τεμπέλης, τα κλισέ ενδεχομένως να τον σώσουν. Δε θα σώσουν όμως τον ταλαίπωρο ακροατή». Αυτό είναι το πρόβλημα και με το γράψιμο.
ΔιαγραφήΣυχνά «το απέραντο γαλάζιο» και το «νησί των ανέμων» σώζουν νεαρό ρεπόρτερ που ξεπετά το χ αριθμό λέξεων του κειμένου που χρωστάει, δίχως οίκτο για αναγνώστη/ τηλεθεατή. Καμιά σχέση με το δικό σου γράψιμο όμως γι αυτό και ήξερα εξ αρχής ότι συμφωνούμε αφού, κι ας λες πως αγαπάς τα κλισέ, το γράψιμό σου δεν είναι βαρετό και ποτέ δε θυμίζει τις ελληνικές σχολικές εκθέσεις που δυστυχώς συντηρούν την κακή συνήθεια από γενιά σε γενιά.
Καλό μας ξημέρωμα αγαπητέ -καθόλου βαρετέ- Μαραμπού,
ξενύχτησα και κλείνουν τα μάτια μου καθώς σου γράφω..