Όλες οι ώρες δεν είναι καρπερές, κι όμως
όλες τις ώρες σκαλίζω την ψυχή μου από συνήθεια.
Ίων Δραγούμης, ‘Το μονοπάτι’*
2 Νοεμβρίου, 3.30 π.μ., και γράφω έξω στην αυλή. Υποσχέθηκα κάτι για ιερό σκοπό και θέλω όταν ξυπνήσει ο παραλήπτης να το έχει λάβει. Μα ο νους τρέχει… τρέχει….
Νύχτα γλυκιά σαν ανοιξιάτικη αν δε μοσχοβολούσε αυγουστιάτικα ο ημικύκλιος ώριμος βασιλικός μου όποτε τον χαϊδεύω. Σπάνια άπνοια, αθόρυβη νύχτα μαύρη με πυκνή σιωπή.
Περνώντας για να ξανασερβίρω τσάι στο ψηλό ποτήρι μου τρομάζουν τα μικρά πουλιά που κάθε χειμώνα έρχονται να φωλιάσουν πάνω από την πόρτα μου. Για μια στιγμή, αυθόρμητα, διστάζω να ανάψω το έξω φως για να μην τα ξυπνήσω, αλλά μετά θυμάμαι ότι έχουν συνηθίσει. Χθες ούτε που ξεμύτισαν τέτοια ώρα με τη μπόρα που λίγοι την κατάλαβαν. Ήρθε η σαιζόν ανάπαυσης, κοιμάται το νησί από νωρίς. Λάμπουν από μακριά τα λίγα μαγαζιά που ξενυχτούν, το φως τους καθρεφτίζεται ως μακριά στο μαύρο δρόμο.
Βγήκα και μάζευα τα μαξιλάρια της αυλής κάτω από τη δυνατή βροχή που ξέπλυνε άμμο και σκόνη μηνών από τα λίγα δέντρα και τα αυτοκίνητα. Φρέσκα έλαμπαν τα φύλλα των αειθαλών ενώ συκιές κι αμπέλια κιτρίνισαν τη γη με τα κρουστά τους φύλλα.
―Έβρεξε; Τι ώρα; με ρωτούσε φίλος που ξέρει ότι δεν κοιμάμαι και που ξύπνησε το πρωί σε νησί αστραφτερό, καινούργιο.
Στον κοιμισμένο κόσμο ολομόναχη μάζεψα τα βαριά μαξιλάρια μα τα πουλιά δε βγήκαν, το έχουν βέβαια για φυσικό να βρέχει όταν μπει ο Νοέμβριος. Η Νύχτα των Νεκρών μάς τραβάει μέσα να στρώσουμε λαμπρό τραπέζι στο βαθύ σκοτάδι, για ευχές και προσευχές ανάβοντας κεριά που τρεμοπαίζουν.
Κάποιος θα προσευχόταν να μην έρθει ο χειμώνας. Κι αυτού του κάποιου η προσευχή εισακούστηκε: Δουλεύω έξω, με μια εσάρπα αχρείαστη κρεμασμένη στη ράχη της καρέκλας μου, ακίνητη τη φλόγα στο μικρό κερί και παγωμένο τσάι στο ψηλό ποτήρι μου.
Του Αγίου Δημητρίου, λένε οι παραδόσεις, στην Ελλάδα άναβε το τζάκι. Να καπνιστεί, ν' αρχίσουν στα χωριά τα χοιροσφάγια που θέλουν αέρα κρύο βορινό και ήλιο χειμωνιάτικο ώστε δίχως μύγες να κρεμαστούν λουκάνικα έξω να στεγνώσουν ή, στα ορεινά χωριά, να στριμωχτούν τσιγκέλια κάτω από την καμινάδα ώστε να καπνιστούν τα χοιρομέρια απ’ τη φωτιά που πλέον δε θα έσβηνε ως το Πάσχα, το θάνατο του Άδωνι και την ανάσταση της Περσεφόνης. Έθιμα αρχαία, πλέον ανεφάρμοστα, ούτε λόγω αστυφιλίας και χορτοφαγίας ούτε επειδή το σφάχτη αντικατέστησε ο χασάπης (ή ο ταβερνιάρης κι εστιάτωρ) αλλά λόγω της Κλιματικής Αλλαγής, της Υπερθέρμανσης της Γης, που βιώνουμε όλοι εκτός του Πλανητάρχη.
Μόνη μου φλυαρώ κι ακόμα να τελειώσω αυτό που ανέλαβα. Κοκκίνισε η Ανατολή και τα χαρτιά μου τα σκορπά ένα αεράκι. Ξημέρωσε η ημέρα των ψυχών σήμερα, Ψυχοσάββατο.
____________________________________
*Το
«Όλες οι ώρες δεν είναι καρπερές, κι όμως
όλες τις ώρες σκαλίζω την ψυχή μου από συνήθεια.»
το έγραφε
ο πολυαγαπητός μου Ίων Δραγούμης
στο 'Μονοπάτι' του
και τον διαβάζω στην εξαιρετική 'Οδό της Καστοριάς' του φίλου γιατρού και ποιητή, και εν Δραγούμη αδελφού μου, Νώντα Τσίγκα.
Εικόνες
Αυτή
η Αυγή, αυτή η Νύχτα. Πώς να
δουλέψεις, πώς να κοιμηθείς;
Γνωρίζω όμως ότι πλέον όλο και πιο λίγοι τα γνωρίζουν ή θυμούνται, γι αυτό ακολουθεί απόσπασμα δικού μου άρθρου για
ΤΟ ΨΥΧΟΣΑΒΒΑΤΟ
Όλα τα Σάββατα είναι μνημόσυνα των νεκρών μας για την Εκκλησία και οι πιστοί πηγαίνουν με πρόσφορα και με λίστες σε χαρτάκι να διαβάσει ο παπάς τα ονόματα των πεθαμένων τους. Τα Επίσημα όμως είναι δυο Ψυχοσάββατα (τρία για το λαό μα επισήμως δεν αναγνωρίζεται εκείνο των Αγίων Θεοδώρων με τα παγανιστικά του έθιμα, όταν τα κορίτσια βάζουν κόλλυβα κάτω από το μαξιλάρι για να ονειρευτούν 'ποιος θα τις πάρει'). Ένα είναι της Πεντηκοστής που λέγεται και του Ροσαλιού, μνήμη λαού στη τη ρωμαϊκή γιορτή των Ρουσαλίων ή Ροζαλίων, και το άλλο σήμερα, το 'Προ Της Αποκρέω'.
Σ΄αυτά τα δυό μεγάλα Ψυχοσάββατα καλούμαστε να θυμηθούμε «πάντες τους απ’ αιώνος κοιμηθέντες ευσεβώς επ’ ελπίδι αναστάσεως ζωής αιωνίου» και να μνημονεύσουμε
« Όλους εκείνους που υπέστησαν «άωρον θάνατον», σε ξένη γη και χώρα, σε στεριά και σε θάλασσα.
Εκείνους που πέθαναν από λοιμική ασθένεια, σε πολέμους, σε παγετούς, σε σεισμούς και θεομηνίες.
Όσους κάηκαν ή χάθηκαν.
Εκείνους που ήταν φτωχοί και άποροι και δεν φρόντισε κανείς να τούς τιμήσει με τις ανάλογες Ακολουθίες και τα Μνημόσυνα.»
Μ' αυτή την ευκαιρία στην εκπομπή μου που τέλειωνε μεσάνυχτα Παρασκευής πριν το Ψυχοσάββατο έκανα αφιέρωμα στους νεκρούς των φυλακών, στους χρήστες τους κυνηγημένους και διάφορα άγρια και θλιμμένα αλλά σοβαρά.
Αφήνουμε πάντα ένα «εύλογο» χρονικό διάστημα πριν ανεβάσουμε στο σύννεφο τις εκπομπές. Όμως λόγω της ημέρας με πιέζουν οι νεκροί και σας την προσφέρω ανήμερα σα πρόσφορο ή κόλλυβα για όσους έχουμε χάσει.
Στη μέση της έχω κι ένα ολόκληρο θεατρικό, «Το Ψυχοσάββατο' του Ξενόπουλου σε σκηνοθεσία για ραδιόφωνο του Σπύρου Ευαγγελάτου. Αν με βαριέστε ακούτε μόνο αυτό, εάν με προτιμάτε το πηδάτε.
Ακολουθεί η λίστα περιεχομένων:
Αφιέρωμα στο Ψυχοσάββατο,
μνήμη νεκρών
και των ψυχών επιστροφές στον Άδη
με
πρέζα και με Θάνατο και Φυλακή
Novartis σκανδάλου προσωπική υποψία
Εξαρχείων 'καγκελάκι' κι επαναστατική γυμναστική
και Διόνύση Σαββόπουλου πομπές,
με
σχόλια για τα τρέχοντα [Μιχαλολιάκου καταδίκη και Χρυσή Αυγή]
με
Θεατρικό:
'Το Ψυχοσάββατο' του Γρηγόριου Ξενόπουλου
[Σκηνοθεσία: Σπύρος Ευαγγελάτος,
Παίζουν Αντιγόνη Βαλάκου, Στέλιος Βόκοβιτς, Έλλη Ξανθάκη, Αφροδίτη Γρηγοριάδου],
με
Μουσική ανάκατη μα διαλεγμένη
και
απαγγελία Δημοτικών Μοιρολογιών
και ποιημάτων από 'Τα 40 Του Θανάτου' μου.
