Στα μικρά πεζά ποιήματα του Όσκαρ Γουάιλντ είναι κι εκείνο με τον καλλιτέχνη που είχε φτιάξει το άγαλμα της 'Λύπης που κρατά αιώνια' αλλά όταν ήρθε πάλι η στιγμή που πόθησε η καρδιά του να δημιουργήσει κι έτυχε όλου του κόσμου ο χαλκός να έχει σωθεί, ο Καλλιτέχνης δε δίστασε να λιώσει το παλιό του έργο για να φτιάξει το άγαλμα της 'Χαράς που κρατά μια μόνο στιγμή'. Τα 'Πεζά Ποιήματα' ο Γουάιλντ τα έγραψε τα χρόνια της χαράς και, θυμάμαι, πολύ με εντυπωσίασε όταν σε μια συνομιλία στο τέλος της ζωής του παρατήρησα ότι στη μνήμη του αντέστρεψε έτσι που, αφού είχαν πια μεσολαβήσει η φυλακή, η ατίμωση κι η χρεοκοπία, εκείνος πια τα θυμάται ανάποδα και λέει [ή γράφει- δεν έχω το βιβλίο εδώ που γράφω] τι δίκιο είχε τότε που το έλεγε ότι λιώνει η 'Χαρά που κρατά μια μόνο στιγμή' και γίνεται 'Λύπη που κρατά αιώνια'.
Λίγο πριν το 1900 έγιναν αυτά και δεν ξέρω κατά πόσο ο αγαπημένος μου Όσκαρ είχε εμπνευστεί από τη φημισμένη 'Χαρά του Έρωτα', 'Plaisir d' amour', ποίημα από τη νουβέλα 'Σελεστίν' του Jean-Pierre Claris de Florian:
'Plaisir d'amour ne dure qu'un moment,
chagrin d'amour dure toute la vie...'
[Χαρά του έρωτα δεν κρατά παρά μια στιγμή·
Λύπη του έρωτα κρατά μια ζωή...]
που, ήδη ακουγόταν έναν αιώνα, μελοποιημένο από τον Jean-Paul-Égide Martini το 1784, λίγο πριν τη Γαλλική Επανάσταση.
Κάτι λιγότερο από δυό αιώνες μετά, σε μια φυλακή της Αθήνας το σφύριζε ένας μελλοθάνατος, μουσική υπόκριση των τελευταίων στιγμών ενός έρωτα και των πρώτων ακουσμάτων ενός εμβρύου που δε θα γνώριζε από τον πατέρα του παρά ίσως μια αμυδρή ασαφή μνήμη της συγκίνησης από τη μελωδία αυτή και από την αυστηρή φωνή του καθώς ζητούσε από την έγκυο μητέρα να μην κλάψει «μπροστά τους», να μην τη δουν να κλαίει για να μην πετάξουν τις ζωές τους άδικα, μα να αποδείξουν ότι πεθαίνουν όχι για ένα καινούργιο κόσμο αλλά για ένα καινούργιο «είδος ανθρώπου», όπως πίστευαν πολλοί ιδεολόγοι κομμουνιστές οδεύοντας προς το θάνατο εκείνα τα χρόνια.
Στις τελευταίες φευγαλέες συναντήσεις της Έλλης Παππά και του Μπελογιάννη, όταν με άπειρες μικροδικαιολογίες ζητούσαν να βγαίνουν από τα κελιά ώστε να ιδωθούν μια στιγμή ή ίσως να καταφέρνουν να αφήσουν ένα σημειωματάκι σκαλισμένο με καμένο σπίρτο πάνω στα βρωμερά ξεπλυμένα αποκόμματα εφημερίδας που μάζευαν από τα πεταμένα πλάι στη λεκάνη της τουαλέτας. Κι εκεί, στο σκληρό αγώνα του έρωτα και της αξιοπρέπειας μέσα στο βόθρο της βίας και του θανάτου, τραγούδι τους, όπως συνηθίζεται στους έρωτες, είχαν, το 'Plaisir d amour' που τους σφύριζε γλυκά ο Καλούμενος, ο συγκατηγορούμενός (Υπόθεση Ασυρμάτων) από το ενδιάμεσο κελί.
Όπως ενάμιση αιώνα πριν από αυτά, το 1816 την εποχή του Ρομαντισμού, στα Λουτρά του Aix-les-Bains, μια νέα κοπέλα το τραγούδησε στο Λαμαρτίνο και τόσο του εντυπώθηκε στο νου που το αφηγήθηκε 30 χρόνια μετά. Κι ο Έρμαν Έσσε, διαλέγοντας μάλιστα ονόματα από τον Πάρσιβαλ, το έκανε διήγημα στο οποίο αφηγείται (όπως κάνω κι εγώ τώρα, αλλά εκείνος είχε σύντροφο τη φαντασία μονάχα) την ιστορία του τραγουδιού που το βάζει να ξεκινά από μια μεσαιωνική μονομαχία στην οποία το συνθέτει ένας πτωχός τροβαδούρος για να εκφράσει στην ευγενή δέσποινα Χερζελόυδη το σφοδρό πλην μάταιο έρωτά του, τον 'Λύπη αιώνια'.
Άραγε η μοναχική συντροφιά της αθηναϊκής φυλακής να γνώριζε την ενορχήστρωση του Μπερλιόζ ή τις πιο «Δωματίου» εκδοχές με βιόλα και πιάνο; Ελάχιστα να είχαν ζήσει πιο πολύ θα είχαν προλάβει και την παραλλαγή/ διασκευή 'Can't Help Falling In Love', πασίγνωστη επιτυχία του Έλβις. Δεν ξέρω αν θα αγαπούσαν τέτοια μουσική ο Μπελογιάννης κι ο Καλούμενος αλλά πιο πιθανό μού φαίνεται η πρώτη επαφή τους να ήταν στο σινεμά, στην 'Κληρονόμο' του 1949 που τη 'Χαρά του έρωτα' τραγουδά ο Μοντγκόμερυ Κλιφτ.
Πιο πολλά δε θα πω, γράφω από μνήμης και, αν ενδιαφέρεστε θα βρείτε κι αυτά και άλλα πολλά. Μια νύχτα αϋπνίας με βασάνισε κι ο νους μου πήγε σε παλιές αγάπες, μέρες που έφυγαν και δεν ξαναγυρνούν. Φευγαλέα είναι η χαρά ενώ η λύπη αιώνια κι οι άνθρωποι όσο δεν το αντέχουμε τόσο το διαλαλούμε. Με τρόπους πάμπολλους σα παλιό τραγούδι.
Το συγκεκριμένο τραγούδι μετενσαρκωμένο στον αιώνα μας δεν το έχω πετύχει. Κάπου μετά από σαλόνια, αρένες, φυλακές και λουτροπόλεις, κι αφού χορευόταν Rock'n'Roll ενόσω ταξίδευε και ως ύμνος χριστιανικός, φαίνεται σα να κουράστηκε ή να ξεπεράστηκε.
Πιο πολλά δε θα πω, γράφω από μνήμης και, αν ενδιαφέρεστε θα βρείτε κι αυτά και άλλα πολλά. Μια νύχτα αϋπνίας με βασάνισε κι ο νους μου πήγε σε παλιές αγάπες, μέρες που έφυγαν και δεν ξαναγυρνούν. Φευγαλέα είναι η χαρά ενώ η λύπη αιώνια κι οι άνθρωποι όσο δεν το αντέχουμε τόσο το διαλαλούμε. Με τρόπους πάμπολλους σα παλιό τραγούδι.
Το συγκεκριμένο τραγούδι μετενσαρκωμένο στον αιώνα μας δεν το έχω πετύχει. Κάπου μετά από σαλόνια, αρένες, φυλακές και λουτροπόλεις, κι αφού χορευόταν Rock'n'Roll ενόσω ταξίδευε και ως ύμνος χριστιανικός, φαίνεται σα να κουράστηκε ή να ξεπεράστηκε.
Σας φέρνω το αυθεντικό κι ό,τι άλλα θυμάμαι για να το χαρούμε όσο ακόμα αντέχει κι αντέχουμε διότι.. είπαμε,
οι Χαρές μας δεν κρατούν παρά μια στιγμή.
οι Χαρές μας δεν κρατούν παρά μια στιγμή.
_______________________________________________ Στον αιώνα μας δεν έχει μετενσαρκωθεί ή δεν το έχω πετύχει. Ψάχνω από μνήμης αν και πιστεύω αν ενδιαφέρεστε θα βρείτε ακόμα πιο πολλά στο Διαδίκτυο.
Η αρχή:
Το ποίημα του Jean-Pierre Claris de Florian (1755–1794) από τη Célestine του,
με μουσική του Jean-Paul-Égide Martini (1741–1816)
Plaisir d'amour ne dure qu'un moment,
chagrin d'amour dure toute la vie.
J'ai tout quitté pour l'ingrate Sylvie,
Elle me quitte et prend un autre amant.
Plaisir d'amour ne dure qu'un moment,
chagrin d'amour dure toute la vie.
"Tant que cette eau coulera doucement
vers ce ruisseau qui borde la prairie,
je t'aimerai", me répétait Sylvie,
l'eau coule encore, elle a changé pourtant.
Plaisir d'amour ne dure qu'un moment,
chagrin d'amour dure toute la vie.
The pleasure of love lasts only a moment,
The grief of love lasts a lifetime.
I gave up everything for ungrateful Sylvia,
She is leaving me for another lover.
The pleasure of love lasts only a moment,
The grief of love lasts a lifetime.
"As long as this water will run gently
Towards this brook which borders the meadow,
I will love you", Sylvia told me repeatedly.
The water still runs, but she has changed.
The pleasure of love lasts only a moment,
The grief of love lasts a lifetime.
Popular lyrics[edit source]
Plaisir d'amour ne dure qu'un moment.
chagrin d'amour dure toute la vie.
The joys of love are but a moment long
The pain of love endures the whole life long
Your eyes kissed mine, I saw the love in them shine
You brought me heaven right then when your eyes kissed mine.
My love loves me, and all thy wonders I see
The rainbow shines in my window, my love loves me
And now he's gone like a dream that fades into dawn
But the words stay locked in my heartstrings, my love loves me
Plaisir d'amour ne dure qu'un moment.
chagrin d'amour dure toute la vie.
________________
Όσκαρ Γουάϊλντ: Τα Πεζά Ποιήματα (σε μετάφρασή μου):
Hermann Hesse: "Chagrin d'Amour" (1908)
Μουσική ποικιλία:
από το θεατρικό 'Τσάι και Συμπάθεια του Ρόμπερτ Άντερσον,
Andrea Bocelli · London Symphony Orchestra · Lorin Maazel
Elvis Presley - Can't Help Falling In Love https://www.youtube.com/watch?v=1ku8iQKRtWY
Marianne Faithfull (με αγγλική εκδοχή στίχων) https://youtu.be/EWw-Ohh04hU
εξαιρετικό!
ΑπάντησηΔιαγραφή