Η Διακήρυξη των Δικαιωμάτων, ο Κύρος και η Σαύρα

10 Δεκεμβρίου 

Σας γράφω από την Αθήνα, 5:00 το πρωί. Σταθμός διήμερος πριν το ταξίδι μου στην Πόλη αλλά, κι αν είμαι κουρασμένη, δεν ήθελα να αφήσω ασχολίαστη τη 10η Δεκεμβρίου διότι σήμερα ο Πολιτισμός έχει μιά σπουδαία επέτειο.

Ο ανθρώπινος εγκέφαλος καθώς εξελίσσεται δεν αφαιρεί, μόνο προσθέτει. Κάποτε ήμασταν αμοιβάδα τώρα πλανητάρχες. Μα τούτης της πορείας τα κομμάτια είναι όλα ακόμα στον εγκέφαλό μας. Στο πίσω μέρος του, πάνω από τον αυχένα, έχουμε ακόμα το μυαλό της σαύρας που ήμασταν. Του αρπακτικού. Είναι το ένστικτο του πεινασμένου που όταν πεινά θα αρπάξει την τροφή από το χέρι όποιου σταθεί μπροστά του. Παιδιού, αρρώστου, νεκρού ακόμα. Πάνω σ' αυτό το μέρος του εγκεφάλου έχουμε άλλα κι άλλα μέχρι το πιο μπροστά, πάνω από το μέτωπο, όπου είναι εγκατεστημένα τα εργαστήρια της γλώσσας, της λογικής και της Ενσυναίσθησης [έτσι Ενσυναίσθηση, μεταφράζεται τo από ελληνική λέξη Empathy το οποίο σ' εμάς έχει πάρει αρνητική έννοια μα διεθνώς χρησιμοποιείται ως όρος από Ψυχολόγους για να περιγραφτεί η περίπτωση του να νιώθω τον πόνο τού άλλου σα δικό μου.― Μιλούν, π.χ. για περιπτώσεις ψυχοπαθών δολοφόνων στους οποίους παρατηρείται η απουσία της στοιχειώδους συναισθηματικής φαντασίας που πρωτοεμφανίζεται στα ανθρωπάκια όταν πρωτοσυνειδητοποιούν πως αν χτυπήσουν το αδελφάκι τους εκείνο θα πονέσει όπως πονούν τα ίδια.]. Αυτό, το empathy, η Σαύρα δεν το έχει. Διότι η συναισθηματική φαντασία είναι απόρροια πολιτισμού και  σημάδι εξέλιξης.

Είναι μεγάλο βήμα το σε χτυπώ άρα πονάς. Είναι το βήμα που οδήγησε προς τη Δικαιοσύνη και μας ξεχώρισε από το ερπετό όσο είχε ξεχωρίσει παλιότερα από την αμοιβάδα και το κάθε πρωτόζωο ο πρωτό-σαυρος (―όποιος κι αν ήταν από όλους τους ―σαύρους).

Δεν είναι νέα αυτά. Είναι οι αισθήσεις και τα αισθήματα που μας έκαναν ανθρώπους. Κι ένα από τα χαρακτηριστικά μας ως ανθρώπων και των διεργασιών του μπροστινού μας εγκεφάλου, μαζί με το αίσθημα του Δικαίου και της Συμπόνοιας είναι και η λεκτικοποίηση. Μιλάμε, γράφουμε σκεπτόμαστε μ' αυτά τα συμβολάκια που εφηύραμε: τις λέξεις.

Κι αυτή τη Δήλωσή μας της αλληλεγγύης που γεννά το να γνωρίζω πως πονά ο πληγωμένος, γιορτάζουμε σήμερα διότι πριν 63 χρόνια (μετά τις αποκαλύψεις της φρίκης του Β' Παγκοσμίου Πολέμου) στις 10 Δεκεμβρίου του 1948 τα Ηνωμένα Έθνη διατύπωσαν την Διακήρυξη των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου.

Σας  δίνω σύνδεσμο κι αξίζει να τη γιορτάζουμε και να τη θυμόμαστε αλλά όποτε τη σκέπτομαι τη χαρά μου τη δίνει κάποιος πολύ αρχαιότερός μας που έζησε πριν από δυόμισι χιλιάδες χρόνια. Στην Περσία.

O Κύρος [για τον οποίο σας έλεγα κι εδώ] κατέκτησε τη Μηδία, ίδρυσε την Περσία και βασίλεψε σε χώρες αλλιώτικες και μακρινές. Oι Έλληνες τον είπαν νομοθέτη, οι Εβραίοι χρισμένο απ' τον Θεό και οι Βαβυλώνιοι Βασιλιά της Βαβυλώνας. ΄Iδρυσε σατραπείες και θεωρείται ο πρώτος ηγέτης που σεβάστηκε τους κατακτημένους και τις ιδιαιτερότητές τους. Aυτά τα ξέραμε από παλιά, απ' τον Ηρόδοτο κι από τον Ξενοφώντα. Όμως, το 1878 σε μιά ανασκαφή στη Bαβυλώνα βρέθηκε αυτό που ονομάστηκε "O Κύλινδρος Tου Kύρου" μια επιγραφή που αποτελεί την πρώτη Διακήρυξη Δικαιωμάτων του Aνθρώπου. Eίναι οι εντολές του βασιλιά για το πώς να συμπεριφερθούν οι Πέρσες στους κατακτημένους Βαβυλώνιους. Tο 539 π.X. 

Kαι σας το λέω ειλικρινά, αυτός ο λόγος του Kύρου είναι που με παρηγορεί και σας τον συστήνω ανεπιφύλακτα όποτε νιώθετε ότι δεν υπάρχει ελπίδα και η βαρβαρότητα μάς αποκαρδιωνει.

Ξεκινάει κλασικά, συστήνεται, εξηγεί πως έρχεται από παλιά βασιλική γενιά, επικαλείται με σεβασμό τον Mαρντούχ (το Θεό των κατακτημένων Bαβυλώνιων) και ύστερα, αφού ξανακαυχηθεί λιγάκι, λέει πως βάζοντας το στέμμα στο κεφάλι του ανακοινώνει πως θα σεβαστεί τις παραδόσεις, τις συνήθειες και τις θρησκείες των λαών τής αυτοκρατορίας του και όσο ζει δε θα επιτρέψει σε δικό του κυβερνήτη να θίξει ή να περιφρονήσει τους λαούς αυτούς. "Δε θα επιτρέψω σε κανένα να καταπιέσει άλλους κι όποιος το κάνει την εξουσία θα τη χάσει". Kι όχι μόνο αυτά, αλλά απαγορεύει τη δουλεία και τα καταναγκαστικά έργα, την τιμωρία κάποιου για έργα συγγενή του και, φυσικά, απαγορεύει το πλιάτσικο. Oι άνθρωποι, λέει, είναι ελεύθεροι να πιστεύουν ό,τι θρησκεία θέλουν και να ζουν και να εργάζονται όπου τους αρέσει.

Είναι ντροπή που ακόμα παλεύουμε για ιδανικά τόσο αυτονόητα μα είναι και παρηγοριά να ξέρουμε πως κι αν κάποιες φορές «ο άνθρωπος για τον άνθρωπο λύκος είναι» (όπως έλεγαν οι Ρωμαίοι), πάντως από τη Σαύρα έχουμε φύγει πολύ μακριά.

Χαρείτε τα:

 Διακήρυξη των Δικαιωμάτων  του Ανθρώπου (United Nations)

 Cyrus Cylinder (British Museum) 

 Ο Κύλινδρος του Κύρου 
(ελληνική μετάφραση)

Είμαι ο Κύρος, βασιλιάς του κόσμου, μεγάλος βασιλιάς, δυνατός βασιλιάς, βασιλιάς της Βαβυλώνας, βασιλιάς των Σουμέριων και των Ακκάδων, βασιλιάς των τεσσάρων τετάρτων 

γιος του Καμβύση, μεγάλου βασιλιά, βασιλιά του Ανσάν, εγγονός του Κύρου, μεγάλου βασιλιά, βασιλιά του Ανσάν, απόγονος του Τεΐσπη, μεγάλου βασιλιά, βασιλιά του Ανσάν,

από μια αιώνια γραμμή μοναρχών, των οποίων την ηγεσία αγάπησαν ο Μπελ και ο Ναμπού, των οποίων την μοναρχία επιθυμούν για να ευφρανθεί η καρδιά τους. Όταν εισήλθα στην Βαβυλώνα με ειρηνικό τρόπο,
Ο πρίγκιπας της ειρήνης
ανέλαβα την κατοικία μου στο βασιλικό παλάτι μέσα σε χαρά και ευτυχία. Ο Μαρδούκ, ο μεγάλος Κύριος, καθιέρωσε ως μοίρα για εμένα μια μεγαλόψυχη καρδιά κάποιου που αγαπά την Βαβυλώνα, και ανταποκρίνομαι καθημερινά στη λατρεία του.

Ο απέραντος στρατός μου βάδισε στη Βαβυλώνα εν ειρήνη. Δεν επέτρεψα σε καθέναν να εκφοβίσει τους ανθρώπους της Σουμερίας και της Ακκαδίας.

Επιδίωξα την ευημερία της πόλης της Βαβυλώνας και όλων των ιερών κέντρων της. Όσον αφορά στους πολίτες της Βαβυλώνας, επάνω στους οποίους εκείνος [δηλ., ο Ναβονίδης] επέβαλε καταναγκαστική εργασία που δεν ήταν επιθυμία των θεών και δεν άρμοζε σε εκείνους,

Ανακούφισα την κούρασή τους και τους ελευθέρωσα από την υπηρεσία τους. Ο Μαρδούκ, ο μεγάλος Κύριος, χάρηκε για [τις αγαθές μου] πράξεις.
Θρησκευτικά μέτρα
και εν την ειρήνη, ενώπιον του, εμείς κινηθήκαμε με φιλία. [Από την δικιά του] θεϊκή [λέξη], όλοι οι βασιλιάδες που κάθονται επάνω στους θρόνους

σε όλο τον κόσμο, από την Ανώτερη Θάλασσα μέχρι την Χαμηλότερη Θάλασσα, που ζουν σε περιοχές [μακρινές], οι βασιλιάδες της δύσης, οι οποίοι κατοικούν στις σκηνές, όλοι τους,

έφεραν το βαρύ φόρο τους ενώπιόν μου και στη Βαβυλώνα φίλησαν τα πόδια μου. Από [την Βαβυλώνα] στην Ασσούρ και (από) τα Σούσα,

την Αγάδη, την Εσνούνα, την Ζάμπια, το Μέτερνο, την Δερ, μέχρι την περιοχή των Γκούτιων, τα ιερά κέντρα στην άλλη πλευρά του Τίγρη, οι ναοί των οποίων ήταν εγκαταλειμμένοι για πολύ,

επέστρεψα τις εικόνες των Θεών, που είχαν κατοικήσει εκεί [δηλ., στη Βαβυλώνα], στις θέσεις τους και τις άφησα να κατοικήσουν αιώνια. Συγκέντρωσα όλους τους κατοίκους τους και τους επέστρεψα στις κατοικίες τους.

Επιπλέον, κατ’ εντολή του Μαρδούκ, του μεγάλου Κυρίου, εγκατέστησα στις κατοικίες τους, σαν ευχάριστους οιωνούς, τους Θεούς των Σουμέριων και των Ακκάδων, τους οποίους ο Ναβονίδης, θυμώνοντας τον Κύριο των Θεών, είχε φέρει στη Βαβυλώνα.
Η προσευχή του Κύρου
Είθε όλοι οι Θεοί που εγκατέστησα στα ιερά κέντρα να ζητούν καθημερινά

από τον Μπελ και τον Ναμπού να είναι η ζωή μου μεγάλη και να μπορούν αυτοί να παρέμβουν για την ευημερία μου. Μακάρι να λένε στον Μαρδούκ, Κύριέ μου: " Όσον αφορά στον Κύρο, τον βασιλιά που σέβεται εσένα, και τον Καμβύση, τον γιο του,

[τέλος της προσευχής].
" Οι άνθρωποι της Βαβυλώνας ευλόγησαν τη βασιλεία μου, και εγκατέστησα όλα τα εδάφη σε ειρηνικές κατοικίες.
Οικοδομικές δραστηριότητες
Εγώ [καθημερινά αύξανα τον αριθμό των προσφορών σε Ν] χήνες, δύο πάπιες, και δέκα τρυγόνια πάνω από τις προηγούμενες προσφορές σε χήνες, πάπιες, και τρυγόνια.

…] το Τείχος Imgur-Enlil/ Αγαπημένο του Ενλίλ, το μεγάλο Τείχος της Βαβυλώνας, την άμυνά του, επιδίωξα να ενισχύσω

[...] Το λίθινο τοίχος στην αποβάθρα, που ένας προηγούμενος βασιλιάς είχε χτίσει, αλλά δεν είχε ολοκληρώσει την κατασκευή του,

[… ο οποίος δεν είχε περιβάλει την πόλη] απέξω, που κανένας προηγούμενος βασιλιάς δεν είχε φτιάξει, (που) μια στρατολόγηση εργατών [(ή στρατιωτών) είχε οδηγηθεί] στη Βαβυλώνα,

[… με πίσσα] και τούβλα, έχτισα εκ νέου [και ολοκλήρωσα την εργασία τους].

[… θαυμάσιες πύλες από κέδρο] με μπρούντζινη επικάλυψη, κατώφλια και κουφώματα [βουτηγμένα στο χαλκό, έφτιαξα σε όλες] τους [πόρτες].

[x x x] μια επιγραφή με το όνομα Ασεναφάρ, ενός βασιλέα που είχε προηγηθεί [εμού] είδα [στη μέση του].

[...]

[...] για την αιωνιότητα

εικόνα πάνω:

 ο Κύλινδρος του Κύρου (Βρετανικό Μουσείο)
___________________________

Δεν ξεχνάμε  όμως και τη

 Διακήρυξη των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου και του Πολίτη ψηφίστηκε το 1789 κατά την περίοδο της Γαλλικής Επανάστασης από τη Συντακτική Συνέλευση.

η Εθνική Συνέλευση μπροστά και κάτω από την προστασία του Ανωτάτου Όντος αναγνωρίζει και διακηρύσσει τα παρακάτω δικαιώματα του Ανθρώπου και του Πολίτη:

Άρθρο 1 - Οι άνθρωποι γεννιούνται και παραμένουν ελεύθεροι, με ίσα δικαιώματα. Κοινωνικές διακρίσεις γίνονται μόνο με γνώμονα το κοινό συμφέρον.

Άρθρο 2 - Σκοπός κάθε πολιτικής ένωσης αποτελεί η διατήρηση των φυσικών και απαράγραπτων δικαιωμάτων του ανθρώπου. Τα δικαιώματα αυτά είναι η ελευθερία, η ιδιοκτησία, η ασφάλεια και η αντίσταση στη βία.

Άρθρο 3- Το Έθνος είναι η αποκλειστική πηγή κάθε εξουσίας. Καμία ομάδα ανθρώπων και κανένα άτομο δεν μπορεί να ασκεί εξουσία που δεν απορρέει από το Έθνος.

Άρθρο 4 - Ελευθερία σημαίνει το να μπορεί να πράττει το κάθε άτομο ο,τιδήποτε δε βλάπτει ένα άλλο άτομο. Έτσι, η άσκηση των φυσικών δικαιωμάτων κάθε ανθρώπου θέτει σαν όριο το σημείο εκείνο, από το οποίο αρχίζει η άσκηση των ίδιων δικαιωμάτων για το άλλο άτομο. Το όριο αυτό δεν καθορίζεται παρά μόνον από το νόμο.

Άρθρο 5 - Ο νόμος μπορεί να απαγορεύσει μόνο ό,τι είναι επιζήμιο για την κοινωνία. Ό,τι δεν απαγορεύεται από το νόμο θεωρείται επιτρεπτό και δεν μπορεί σε κανέναν να επιβληθεί να κάνει κάτι που δεν ορίζεται από το νόμο.

Άρθρο 6 - Ο νόμος αποτελεί έκφραση της κοινής βούλησης. Όλοι οι πολίτες έχουν το δικαίωμα, προσωπικά ή με αντιπροσώπους τους, να μετέχουν στη θέσπισή του. Ο νόμος πρέπει να είναι ο ίδιος για όλους, ανεξάρτητα αν προστατεύει ή τιμωρεί. Εφόσον όλοι οι πολίτες είναι ίσοι απέναντι στο νόμο, μπορούν όλοι να μετέχουν το ίδιο και στα δημόσια αξιώματα, στις θέσεις και τις υπηρεσίες ανάλογα με τις ικανότητές τους και χωρίς καμία άλλη διάκριση παρά αυτή που πηγάζει από την αρετή τους και το ταλέντο τους.

Άρθρο 7. Κανένα άτομο δεν μπορεί να κατηγορηθεί, να συλληφθεί ή να κρατηθεί παρά μόνο στις περιπτώσεις που ο νόμος ορίζει και σύμφωνα με τις διαδικασίες που προκαθορίζονται από αυτόν. Όσοι αιτούνται, εκδιώκουν, και εκτελούν αμέσως ή εμμέσως αυθαίρετες εντολές πρέπει να τιμωρούνται. Όπως επίσης, κάθε πολίτης ο οποίος καλείται ή συλλαμβάνεται εν ονόματι του νόμου πρέπει να συμμορφώνεται αμέσως, κάθε αντίσταση που προβάλλει όντας ομολογία ενοχής.

Άρθρο 8 - Ο νόμος οφείλει να επιβάλλει ποινές που είναι αποκλειστικά και απόλυτα αναγκαίες. Κανείς δεν μπορεί να τιμωρηθεί παρά με νόμο που είχε θεσπιστεί πριν το αδίκημα και ο οποίος εφαρμόζεται νόμιμα.

Άρθρο 9 - Επειδή κάθε άνθρωπος θεωρείται αθώος έως ότου αποδειχτεί η ενοχή του, αν κριθεί αναγκαίο να συλληφθεί, κάθε αυστηρό μέτρο που δεν θα ήταν αναγκαίο για τη σύλληψή του απαγορεύεται αυστηρά από το νόμο.

Άρθρο 10 - Κανείς δεν πρέπει να διώκεται για τις πεποιθήσεις του, ακόμη και τις θρησκευτικές, εφ’όσον η εκδήλωσή τους δεν διαταράσσει τη δημόσια τάξη που ο νόμος έχει επιβάλλει.

Άρθρο 11 - Η ελεύθερη ανταλλαγή σκέψεων και ιδεών είναι ένα από τα πολυτιμότερα δικαιώματα του ανθρώπου. Επομένως, κάθε πολίτης έχει τη δυνατότητα να ομιλεί, να γράφει, και να τυπώνει τα έργα του ελεύθερα, αρκεί να μην κάνει κατάχρηση αυτής της ελευθερίας σε περιπτώσεις που ορίζονται σαφώς από το νόμο.

Άρθρο 12 - Η εξασφάλιση των δικαιωμάτων του ανθρώπου και του πολίτη κάνει αναγκαία την ύπαρξη μιας κρατικής εξουσίας. Άρα αυτή η εξουσία έχει θεσπιστεί για το καλό όλων και όχι για την ιδιωτική ωφέλεια αυτών, στους οποίους έχει ανατεθεί.

Άρθρο 13 - Για τη συντήρηση της κρατικής εξουσίας και για τα έξοδα της διοίκησης μια κοινή συνεισφορά είναι αναγκαία. Η συνεισφορά αυτή πρέπει να είναι κατανεμημένη με δικαιοσύνη στους πολίτες, ανάλογα με τις δυνατότητές τους

Άρθρο 14 - Όλοι οι πολίτες έχουν το δικαίωμα, αυτοπροσώπως ή με τους αντιπροσώπους τους, ν’αποδέχονται ελεύθερα την αναγκαιότητα της δημόσιας εισφοράς, να παρακολουθούν τη χρήση της και να καθορίζουν την ποσότητα, τη διάθεση, την είσπραξη και τη διάρκειά της.

Άρθρο 15 - Η κοινωνία έχει το δικαίωμα να ζητήσει ευθύνη από κάθε δημόσιο λειτουργό για τον τρόπο που άσκησε το λειτούργημά του.

Άρθρο 16 - Κάθε κοινωνία η οποία δεν έχει εξασφαλίσει τα δικαιώματα των πολιτών της και δεν έχει καθορίσει με ακρίβεια τη διάκριση των εξουσιών, δεν μπορεί να θεωρηθεί οργανωμένη.

Άρθρο 17 - Επειδή η ιδιοκτησία είναι ένα απαραβίαστο και ιερό δικαίωμα κανείς δεν μπορεί να τη στερηθεί παρά μόνο σε περίπτωση δημόσιας ανάγκης που έχει καθορισθεί από το νόμο και φυσικά με την προϋπόθεση να καταβληθεί προηγουμένως στον κάτοχο μια δίκαιη αποζημίωση.

_________________________________________