Βάκχες της Άντζελας Μπρούσκου― φίλες καινούργιες και παλιές

"Εκείνα που είναι να γίνουν δεν έγιναν ποτέ/

 Κι αυτά που γίνονται δεν ήταν για να γίνουν"

Δεν το μετάνιωσα που αν και κουρασμένη και ταλαιπωρημένη από το συνεχή πόνο, με πρησμένο χέρι λόγω σπασμένης φλέβας στο απογευματινό σκιαγράφημα, δεν πτοήθηκα και πήγα στο θέατρο. Με μια φίλη (τη Λιόπη Αμπατζή) είδα δυό παλιές (την Παρθενόπη Μπουζούρη και την πολυαγαπημένη μου Άντζελα Μπρούσκου) στις Βάκχες του Ευριπίδη.

Ένα σπουδαίο έργο, μια σπουδαία ανεπανάληπτη παράσταση που σας συστήνω ανεπιφύλακτα (παίζεται και απόψε και αύριο).

Μην το χάσετε:

Μετάφραση

Γιώργος Χειμωνάς

Σκηνοθεσία-κοστούμια

Άντζελα Μπρούσκου

Βοηθός σκηνοθέτη

Παπαδοπουλου Χριστινα

Μουσική

Δημήτρης Καμαρωτος

Σκηνικά

Σταυρος Λίτινας

Μάσκες - επιμέλεια σκηνικών αντικειμένων

Μάρθα Φωκα

Φώτα

Βλασοπουλος Νίκος

Επιμέλεια κίνησης

Ερμής Μαλκότσης

Διεύθυνση παραγωγής

ΘΕΑΤΡΟ ΔΩΜΑΤΙΟΥ

Ερμηνεύουν

Διόνυσος

Αγλαΐα Παππά

Πενθέας

Αριστείδης Σερβετάλης

Τειρεσίας

Μαρία Κίτσου

Κάδμος

Γιώργος Μπινιάρης

Δούλος-Άγγελος  

Αργύρης Πανταζάρας

Χάρης Χαραλάμπους

Άλλος άγγελος

Παρθενόπη Μπουζούρη

Αγαύη

Άντζελα Μπρούσκου

Χορός Βακχών

Αγγελοπούλου Κωνσταντίνα

Αθηναίου Μαρία

Γαϊτάνου Λεονόρα

Γκλιάτη Δήμητρα

Κίτσου Μαρία

Μπινιάρης  Γεώργιος

Μπουζούρη Παρθενόπη

Σταμόπουλος Αντώνης

Παπαχρήστου Βάλια

Πανταζάρας Αργύρης

Χαραλάμπους Χάρης

___________

Για την παράσταση από την Καθημερινή

ΕΠΙΔΑΥΡΟΣ. Εισπρακτικά δεν μπορούσε με κανέναν τρόπο να ανταγωνιστεί το προηγούμενο sold out της Επιδαύρου η σκηνοθέτιδα Αντζελα Μπρούσκου. Το στοίχημά της, ασφαλώς, ήταν το καλλιτεχνικό κι όχι το εισπρακτικό. Ετσι, και τις δύο μέρες συγκεντρώθηκαν στο κοίλον του αρχαίου θεάτρου περίπου 8.000 θεατές.



Επέλεξε τις «Βάκχες» του Ευριπίδη, στη γοητευτική μετάφραση του Γιώργου Χειμωνά, και μερικούς από τους πιο ταλαντούχους σύγχρονους ηθοποιούς: την Αγλαΐα Παππά που ερμήνευσε τον ρόλο του Διονύσου (που εμφανίστηκε με δερμάτινο παντελόνι), τον Αριστείδη Σερβετάλη που ερμήνευσε τον Πενθέα (ντυμένος κι αυτός στα μαύρα, μ’ ένα μαστίγιο στο χέρι), τη Μαρία Κίτσου στον ρόλο του Τειρεσία και την ίδια την Αντζελα Μπρούσκου στον ρόλο της τραγικής Αγαύης. Τους υπόλοιπους ρόλους συμπλήρωναν επίσης αξιόλογοι ηθοποιοί: ο Γιώργος Μπινιάρης ως Κάδμος, ο Αργύρης Πανταζάρας ως πρώτος Αγγελος, η Παρθενόπη Μπουζούρη ως Αλλος Αγγελος. Τη μουσική υπέγραψε ο Δημήτρης Καμαρωτός, την κίνηση ο Ερμής Μαλκότσης και τους φωτισμούς ο Νίκος Βλασόπουλος.



Το σκηνικό, ένα σύνολο από τέσσερα πατάρια, μικρότερα και μεγαλύτερα, με πολυθρόνες, το υπέγραφε ο Σταύρος Λίτινας.



Το κοινό ήταν σίγουρα πιο υποψιασμένο, γιατί οι συντελεστές της παράστασης έχουν στο ενεργητικό τους αυτό που λέμε «πρωτοποριακές παραστάσεις» και χειροκρότησε θερμά την προσπάθεια όλων. Μια προσπάθεια που είχε καλές ερμηνείες, κάποιες καλές σκηνές, ωραία ατμόσφαιρα, αλλά και πολλά σημεία που φάνηκαν να μην ολοκληρώνονται, να μην ανήκουν σε κάποιον άξονα.



Στο τέλος της παράστασης, και λίγο προτού το σκοτάδι πέσει πάνω στην ορχήστρα της Επιδαύρου και φανεί σε όλη του τη μεγαλοπρέπεια ο έναστρος ουρανός, ακούστηκαν τα λόγια του Ευριπίδη: «Εκείνα που είναι να γίνουν δεν έγιναν ποτέ/ Κι αυτά που γίνονται δεν ήταν για να γίνουν/ Σιωπή. Σιωπή». Το κοινό χειροκρότησε θερμά τους συντελεστές και την προσπάθειά τους, κι ας είχαν -όπως συζητήθηκε στην πορεία- όλοι τις ενστάσεις τους για επιμέρους ή για συνολικές ματιές της σκηνοθέτιδας.



Και αυτές οι «Βάκχες» (από τις πλέον παιγμένες τραγωδίες) μπαίνουν στην ιστορία της παραστασιολογίας.

Συνέντευξη στην Ιωάννα Κλεφτογιάννη στην Εnet:

Η Παρθενόπη Μπουζούρη, η αποκάλυψη των φετινών Επιδαυρίων, ως άλλος Αγγελος στις «Βάκχες» της Αντζελας Μπρούσκου,

«Το να δημιουργείς στην Ελλάδα είναι ένα extreme sport», λέει αφοπλιστικά η Παρθενόπη Μπουζούρη, για την οποία, αν ζούσαμε αλλοτινούς καιρούς, στα φετινά Επιδαύρια θα λέγαν «εγεννήθη ημίν τραγωδός».

Σήμερα τα μεγέθη έχουν ενοχοποιηθεί μαζί με τις μεγαλοστομίες του επαίνου. Ωστόσο, η σταθερή καλλιτεχνική συνοδοιπόρος της Αντζελας Μπρούσκου στο Θέατρο Δωματίου, η οποία μας κατέπληξε το χειμώνα με μια ερμηνεία-φωτιά στο «4.48 Ψύχωση» της Σάρα Κέιν (που θα επαναληφθεί στο Bios), αυτό το καλοκαίρι στις χειροποίητες «Βάκχες» της Μπρούσκου ως Αλλος Αγγελος δόνησε το επιδαυρικό κοίλον (η παράσταση επαναλαμβάνεται, μεταξύ άλλων, απόψε στο Βύρωνα και αύριο στην Ελευσίνα).

- Πώς ακριβώς δουλέψατε τις «Βάκχες», κυρία Μπουζούρη; Είχε ένα κέντρο, ένα στόχο η παράσταση;

«Κύρια μέριμνά μας ήταν να μπορέσει να φτιαχτεί μια δραματουργία μέσα από την οποία να αφηγηθούμε αυτήν την παλιά και πολυεπίπεδη ιστορία με σύγχρονους όρους, με εικόνες σημερινές. Για να μιλήσεις για τον Θεό της διαφορετικότητας, τον Θεό που έρχεται να καταλύσει τα όρια -τα όποια όρια- και να ξαναμιλήσεις για μια συλλογικότητα, χρειάζεται από ομάδα ηθοποιών να γίνεις "θίασος". Ηταν ζητούμενο να ονειρευτούμε το ίδιο όνειρο, να τραγουδήσουμε το ίδιο τραγούδι. Να αφηγηθούμε συλλογικά αυτήν την ιστορία, να γίνουμε πρώτα χορός Ανθρώπων και μετά τ' άλλα. Ο Διόνυσος είμαστε όλοι μαζί και ο καθένας ξεχωριστά».

- Πώς προσεγγίσατε τον Αγγελιαφόρο; Δουλέψατε διαφορετικά απ' ό,τι εργάζεστε σε άλλες δραματουργίες;

Φέτος, ως Αλλος Αγγελος ήταν μία από τις παρουσίες που συγκλόνισαν το αρχαίο θέατρο της Επιδαύρου. Το ίδιο είχε συμβεί, σε μικροκλίμακα, το χειμώνα, ερμηνεύοντας Σάρα Κέιν, στο Bios«Οι αγγελιαφόροι στην τραγωδία είναι αυτόπτες μάρτυρες πολύ βίαιων γεγονότων. Ερχονται έπειτα από μεγάλες καταστροφές να αφηγηθούν τον τρόμο. Οταν θέλεις να μιλήσεις για τον τρόμο επιστρατεύεις δυνάμεις που ποτέ δεν ήξερες πως έχεις. Και τότε γεννιέται μια καινούργια "οικονομία του σώματος"».

- Δηλαδή;

«Μια άλλη αλήθεια ξεπηδάει. Ο λόγος ξεπερνάει την καθημερινότητα. Κάνει ένα άλμα και γίνεται ποίηση ή προσευχή. Αφηγείσαι σαν να μπορούσε η ίδια η αφήγηση να αποτρέψει το κακό! Ο λόγος στοχεύει με ακρίβεια τους ακροατές για να τους κάνει να "βιώσουν". Η λειτουργία του Αγγελιαφόρου είναι η πρωταρχική λειτουργία του ηθοποιού! Ολοι οι ηθοποιοί είμαστε ή θα 'πρεπε να 'μαστε αγγελιαφόροι! Να ερχόμαστε από το Ακραίο και να θέλουμε να αλλάξουμε την Ιστορία!».

- Ποιες είναι οι μεγάλες δυσκολίες στο αρχαίο δράμα;

«Η μεγαλύτερη δυσκολία είναι η απόσταση που μας χωρίζει από τον κόσμο και τον πολιτισμό που γέννησε το αρχαίο δράμα. Ο αρχαίος κόσμος φαντάζει μακρινός. Φτάνει σε μας ο απόηχός του μέσα από την Ιστορία και από τα κείμενα, μέσα από τα μνημεία. Το θέατρο είναι η τέχνη του παρόντος. Πώς μπορεί ο σημερινός και ο αρχαίος κόσμος να ανεβούν μαζί σε μια σκηνή; Εχουμε μόνο τα κείμενα. Και καμία απολύτως θεατρική παράδοση ή πρακτική. Η γλώσσα είναι αυτή που ταξιδεύει στους αιώνες. Κι εμείς ψάχνουμε θραύσματα σαν τους αρχαιολόγους. Ψάχνουμε να αναστήσουμε ζωντανούς κόσμους ψηλαφώντας υλικά, ρυθμούς, λέξεις, αφηγήσεις, μουσικές, μέτρα. Δεν υπάρχει σίγουρος δρόμος. Μόνο η διερεύνηση, η μελέτη των κειμένων και η εγρήγορση. Κανένας δεν δικαιούται να θεωρεί τον εαυτό του μοναδικό κληρονόμο ή θεματοφύλακα του είδους. Τίποτα δεν είναι δεδομένο. Κάνουμε παραστάσεις που απευθύνονται στο σημερινό ακροατήριο, ώστε κάτι παλιό να μιλήσει για μας ξανά και ξανά. Ειδικά στην Επίδαυρο έχουμε να κάνουμε με ένα υπεράνθρωπο μέγεθος. Απαιτεί να ξεπεράσει κανείς τα όριά του παραπάνω από μία φορές - κι εννοώ και τα βιολογικά και τα ψυχικά».

- Τι είναι αυτό που αναζητήσατε μέσω του θεάτρου;

«Γεννήθηκα και μεγάλωσα στην επαρχία. Είμαι από τα τυχερά παιδιά που έπαιξαν πολύ σε αυλές, σε αλάνες. Μετά ασχολήθηκα με τον αθλητισμό. Και συνέχισα να παίζω στο θέατρο το παιχνίδι. Αυτή η αίσθηση ροής ζωής και μιας χωρίς παρελθόν και μέλλον ύπαρξης είναι που αναζητάω. Το να είμαι πάντα ένα παιδί που παίζει, ανακαλύπτει και μαθαίνει. Αυτή την άνευ όρων ελευθερία. Ξεκίνησα να κάνω θέατρο στα μέσα της δεκαετίας του '90 σε μια Ελλάδα που ζούσε το όνειρο του πλούτου. Επαιζα σε καταλήψεις και υπόγεια όταν γύρω μου θριαμβεύαν τα φτηνά σίριαλ. Συχνά απελπιζόμουν. Θα έλεγα ότι τα έργα κυρίως της Σάρα Κέιν μού έδωσαν πίστη. Ενιωσα συγγένεια. Ναι, ένα κορίτσι συνομήλικό μου, που δεν φοράει γόβες άλλα αρβύλες, έκανε το αδιανόητο».

- Το Θέατρο Δωματίου ποιο στίγμα έχει δώσει μέσα σε μία 20ετία;

«Αν τότε που ξεκινούσαμε μου λέγανε ότι το Θέατρο Δωματίου θα πάει στην Επίδαυρο και μάλιστα δύο φορές, θα γελούσα! Το Θέατρο Δωματίου ιδρύθηκε για να γίνει φορέας νέων ιδεών και να δώσει χώρο για καλλιτεχνικές προτάσεις που να διευρύνουν την αισθητική, να δώσει χώρο για πειραματισμό. Ημασταν πολύ νέες! Τότε δεν ήταν στη μόδα να είσαι νέος, ήταν πρόβλημα! Ονειρευόμασταν ένα θέατρο που θα μπορούσε να παρέμβει την εποχή που όλοι ανακάλυπταν τη ρόκα παρμεζάνα και το life style. Είκοσι χρόνια μετά, είμαι πολύ χαρούμενη που εξακολουθούμε να μην έχουμε απαντήσεις αλλά μόνο ερωτήματα. Τόσα χρόνια συνοδοιπόρος της Αντζελας έδωσα αφοσίωση, πίστη, ατέλειωτες ώρες δουλειάς, ενέργεια, μέρος της νιότης μου. Πήρα γνώση, δύναμη, συνείδηση, και πού και πού λίγο πόνο. Οχι από πρόθεση, αλλά γιατί έπρεπε να "μεγαλώσω". Αυτό πονάει. Το μεγαλύτερο δώρο από την Αντζελα είναι ότι μου έμαθε να μην τη χρειάζομαι».

- Πόσο εύκολο είναι να δημιουργεί ένας καλλιτέχνης στη σημερινή Ελλάδα; Ποια είναι τα αληθινά εμπόδια που αντιμετωπίζετε;

«Το να δημιουργείς στην Ελλάδα είναι ένα extreme sport! Η τέχνη είναι μια πολυτέλεια. Χρειάζεται κανείς προστασία, χρόνο και στοιχειώδη ασφάλεια για να δουλέψει. Είμαι απαισιόδοξη. Η τέχνη δεν είναι προϊόν, είναι αγαθό αναγκαίο. Οπως η παιδεία και η υγεία! Οσο για το αληθινό εμπόδιο, ήταν και θα παραμείνει η ανελευθερία - εσωτερική και η εξωτερική».

- Η φασιστική επίθεση που έγινε προ ημερών από ομάδα χρυσαυγιτών κατά ομοφυλοφίλων πέρασε στα ψιλά απ' την επίσημη αυτιστική πολιτική σκηνή, η οποία έχει μπει σε τροχιά προεδρολογίας. Τι συνέβη και επωάστηκε το αβγό του φιδιού;

«Το αβγό του φιδιού ήταν πάντα εδώ. Το κρατούσε ζεστό και κρυμμένο η ελληνική οικογένεια. Ηταν ανάμεσα στους φίλους μας. Ηταν στη γειτονιά μας. Το επώασε η φτώχεια - η πνευματική, η πολιτική, η πολιτιστική. Οταν η μόνη αξία που παράγεται είναι τα μπουζούκια, θα υποστούμε τον πολιτισμό των μπράβων! Δεν συμμερίζομαι, όμως, το μύθο της συλλογικής ευθύνης. Δεν τα φάγαμε μαζί! Συχνά ονειρεύομαι να ξυπνήσω μέσα σ' αυτό το καταπληκτικό σκηνικό που λέγεται Ελλάδα και να 'χει τελειώσει αυτή η άθλια παράσταση που λέγεται Νεοέλληνες!».

i info

Επόμενοι σταθμοί των «Βακχών», με Διόνυσο την Αγλαΐα Παππά και Πενθέα τον Αρη Σερβετάλη αύριο η Ελευσίνα, στις 4/9 το κηποθέατρο Παπάγου, στις 6/9 ο Κορυδαλλός, στις 7/9 το Βεάκειο κ.ά.

* Η «4.48 Ψύχωση», σε σκηνοθεσία Αντζ. Μπρούσκου, θα ξαναπαιχτεί 2-5 και 8-12 Οκτωβρίου στο Bios. ____________________________________________________________________

εικόνες

 Όπως βλέπετε πήγα με τη Λιόπη Αμπατζή (που θαυμάζω το εκπληκτικό βιβλίο της, 'Ποτό για παρέα', που για να το γράψει έκανε την επιτόπια ανθρωπολογική μελέτη της δουλεύοντας 'κονσομασιόν' σε μπαρ) και γοητευμένη φωτογραφήθηκα μετά την παράσταση με την Παρθενόπη Μπουζούρη και την Άντζελα Μπρούσκου (που εσείς οι επισκέπτες στο ισόγειο σαλονι μου έχετε δει ζωγραφική της και γνωρίζετε ότι εκτός από σκηνοθέτις/ηθοποιός είναι και ταλαντούχα ζωγράφος )