6 Μαρτίου 1910 το Κιλελέρ για τα τσιφλίκια

6 Μαρτίου 1910 η εξέγερση του Κιλελέρ.

Σας φέρνω ένα ντοκιμαντέρ για την ιστορία των τσιφλικιών και την εξέγερση, άρθρο για τα τσιφλίκια, άρθρο για την εξέγερση, φωτογραφία και λόγια του Μαρίνου Αντύπα και άλλα όπως το γνωστό χαρακτικό του Α. Τάσσου.

 Μαρίνος Αντύπας:

«Τας ανωτέρω ιδέας προσπαθώ να φυτεύσω εις την ψυχήν των χωρικών, διά να γίνωσι μίαν ημέραν ελεύθεροι – ήδη είνε είλωτες – και επειδή η εργασία αύτη απαιτεί οικονομικήν ευρωστίαν – οιονεί λίπασμα διά το φυτόν – διά τούτο προσπαθώ το κατά δύναμιν ν’ αφαιρεθώσιν από τα κακώς κτηθέντα δικαιώματα των τσιφλικιούχων, διά να δωθώσιν εις τους αδίκως εξ αυτών απογυμνωθέντας χωρικούς… Φρονώ ότι το δίκαιον είνε εκεί όπου το συμφέρον των πολλών και όχι των ολίγων, επομένως μεταχειρίζομαι τας δυνάμεις μου υπέρ της εξαφανίσεως του τσιφλικιού και της πλήρους ανεξαρτησίας του καλλιεργητού» 

tetartopress

Στις 6 Μαρτίου του 1910 οι κολίγοι σ’ όλη τη Θεσσαλία ξεκίνησαν με προορισμό το μεγάλο αγροτικό συλλαλητήριο της Λάρισας με κύριο αίτημα την αναδιανομή της γης.

Με την προσάρτηση της Θεσσαλίας στην Ελλάδα (1881) η αγροτική γη πέρασε από τα χέρια Τούρκων προυχόντων σε Έλληνες τσιφλικάδες, χωρίς στην ουσία ν’ αλλάζει τίποτα προς όφελος των κολίγων. Απεναντίας ενώ επί Τουρκοκρατίας, οι τσιφλικάδες απλώς εισέπρατταν μέρος των παραγόμενων προϊόντων, με την αλλαγή του καθεστώτος οι κολίγοι υπέπεσαν σε καθεστώς δουλοπάροικου.

Οι κολίγοι πλέον δεν είχαν δικαιώματα στους κοινόχρηστους χώρους του τσιφλικιού, υποχρεώνονταν να αποδίδουν στο μεγαλοτσιφλικά, ένα μεγάλο μέρος της σοδειάς τους (που μπορεί να έφτανε έως και 75% της παραγωγής), μεγάλο αριθμό των ζώων τους και μεγάλο αριθμό παραγόμενων προϊόντων από αυτά. Πέραν όλων αυτών οι κολίγοι διαβίωναν σε άθλιες συνθήκες και η συμπεριφορά των αφεντάδων τους ήταν βάναυση, ενώ είχαν αξιώσεις στις γυναίκες της οικογένειας.

Κι ενώ στην υπόλοιπη Ελλάδα το αγροτικό ζήτημα είχε κάπως βελτιωθεί, στη Θεσσαλία τα πράγματα ολοένα και χειροτέρευαν. Κάτω από αυτές τις συνθήκες, αρχίζει να μορφοποιείται ένα αγροτικό κίνημα στη Θεσσαλία, με τους κολίγους να δημιουργούν οργανώσεις που δειλά – δειλά, θέτουν το ζήτημα της αναδιανομής και των απαλλοτριώσεων γης. Κάτι στο οποίο εναντιώνονται απ’ ευθείας πέραν των τσιφλικάδων, και η ελληνική πολιτική ηγεσία και η αστική τάξη. Όμως οι κολίγοι αρχίζουν να διεκδικούν ολοένα και πιο δυναμικά, με μαζικές κινητοποιήσεις, συλλαλητήρια στις μεγάλες πόλεις, ψηφίσματα κλπ. Στις 8 Μαρτίου 1907 δολοφονείται ο Μαρίνος Αντύπας, μετά από ένα μεγάλο αγροτικό συλλαλητήριο, κατ’ εντολή των τσιφλικάδων, κάτι που αντί να κάμψει τους κολίγους καταφέρνει να τους συσπειρώσει ακόμα περισσότερο.

Ο θεσσαλικός κάμπος αρχίζει να βράζει και μέσα στο 1908 οι αγρότες βρίσκονται σε συνεχόμενες κινητοποιήσεις. Το Φεβρουάριο του 1909 γίνεται μεγάλο αγροτικό συλλαλητήριο στην Καρδίτσα και πολλά άλλα μικρότερα στις γύρω περιοχές. Φτάνοντας στο 1910 σε μια ιδιαίτερα οξυμένη συνθήκη, αποφασίζεται το μεγάλο πανθεσσαλικό συλλαλητήριο στη Λάρισα, με αφορμή τη συζήτηση του αγροτικού νομοσχεδίου στη Βουλή.

Στη Λάρισα αρχίζει να συρρέει πλήθος κόσμου από τα γύρω χωριά, χωρίς αρχικά να συναντήσουν ιδιαίτερα προβλήματα. Το κλίμα ήταν ιδιαίτερα ενθουσιώδες, παρότι ο στρατός είχε κινητοποιηθεί από τα μεσάνυχτα, και όπως αποδείχτηκε το κράτος ήταν αποφασισμένο να χτυπήσει με όποια αφορμή, ανεξαρτήτως των προθέσεων των αγροτών.

Στο σιδηροδρομικό σταθμό του Κιλελέρ, 200 περίπου κολίγοι επιβιβάστηκαν στο τρένο με κατεύθυνση τη Λάρισα, χωρίς να πληρώσουν εισιτήριο. Ο διευθυντής των Θεσσαλικών Σιδηροδρόμων, Πολίτης, που βρίσκονταν στο τρένο, τους διατάζει να αποβιβαστούν και ενώ πραγματοποιείται η αποβίβαση χωρίς αντίσταση, στη συνέχεια άρχισαν διαπληκτισμοί μεταξύ των κολίγων και του διευθυντή, με τον τελευταίο να τους καθυβρίζει χυδαία. Οι χωρικοί εξοργίστηκαν κι άρχισαν να λιθοβολούν το συρμό, σπάζοντας τα τζάμια των βαγονιών. Το κλίμα θα μπορούσε να είχε εκτονωθεί, αν ο διευθυντής δεν είχε την πρόθεση να δώσει μεγάλες διαστάσεις συνεχίζοντας τις προκλήσεις. Τα αίματα γρήγορα άναψαν, και ο Πολίτης ζήτησε από τον αξιωματικό στρατιωτικής δύναμης, που βρισκόταν στο τρένο και πήγαινε στη Λάρισα για το συλλαλητήριο, να αντιμετωπίσει ένοπλα τους αγρότες. Αυτός με τη σειρά του έδωσε διαταγή στους άντρες του να ανοίξουν πυρ κατά του πλήθους. Δύο από τους αγρότες, έπεσαν νεκροί και πολλοί ακόμα τραυματίστηκαν. Η αμαξοστοιχία απομακρύνθηκε και περνώντας από το σταθμό Τσουλάρ, δε σταμάτησε να επιβιβάσει τους συγκεντρωμένους για το συλλαλητήριο αγρότες, οι οποίοι διαμαρτυρήθηκαν έντονα με αποτέλεσμα την εκ νέου διαταγή για ένοπλη απάντηση κατά του πλήθους, δύο επιπλέον νεκρούς και τουλάχιστον δεκαπέντε τραυματίες.

Η είδηση της αιματοχυσίας φτάνει στους συγκεντρωμένους διαδηλωτές στη Λάρισα, πράγμα που τους εξαγριώνει. Ένας νέος γύρος συμπλοκών εξελίσσεται στη Λάρισα, με τις δυνάμεις του στρατού ενισχυμένες με το ιππικό, να πυροβολούν αδιακρίτως. Ωστόσο η καταστολή αυτή τη φορά έδειχνε να μην είναι δυνατή έστω και με τα ένοπλα τμήματα, με αποτέλεσμα να διατάξουν στις μονάδες την κατάπαυση του πυρός και να επιτρέψουν τη συνέχιση του συλλαλητηρίου. Το συλλαλητήριο έγινε πλέον κανονικά κατά τις μεσημεριανές ώρες και κατέληξε σε ψήφισμα στο οποίο ζητούσαν την άμεση ψήφιση του νομοσχεδίου για την απαλλοτρίωση των τσιφλικιών και ταυτόχρονα εξέφρασαν τη βαθιά θλίψη τους για την άδικη επίθεση που δέχτηκαν.

Μετά την αιματοχυσία πολλοί αγρότες συνελήφθησαν και προφυλακίστηκαν. Τελικά αθωώθηκαν στο σύνολό τους, άλλοι με βουλεύματα, άλλοι κατόπιν δίκης.

Η εξέγερση του Κιλελέρ ξεσήκωσε θύελλα αντιδράσεων σε ολόκληρη τη χώρα και ένα μεγάλο κύμα συμπαράστασης προς τους αγρότες. Πράγμα το οποίο ανάγκασε την κυβέρνηση του Ελευθέριου Βενιζέλου το 1911 να πάρει τα πρώτα νομοθετικά μέτρα υπέρ των κολίγων, ενώ μεγάλης έκτασης απαλλοτριώσεις έγιναν το 1923 από την κυβέρνηση του Νικόλαου Πλαστήρα.

anemourion: ΤΟ ΘΕΣΣΑΛΙΚΟ ΖΗΤΗΜΑ

Η Θεσσαλία που αντίκρυσε ο ελληνικός στρατός όταν εισήλθε σ' αυτήν τον Αύγουστο του 1881, μετά την ένωση της με την Ελλάδα, ήταν μια περιοχή τελείως υπανάπτυκτη, με σπίτια ως επί το πλείστον πλίθινα, χωρίς δρόμους και βιομηχανία, με «το υνίον του Ησιόδου να αροτριά την πεδιάδα» και «την τέχνη να διατελή εν νηπιώδει καταστάσει». Ωστόσο οι απεσταλμένοι των αθηναϊκών εφημερίδων «Αιών» και «Εφημερίς» παρατηρούν ότι «οι κάτοικοι εισί νοήμονες, φιλομαθέστατοι και κάλλιστα λαλούσι την ελληνικήν γλώσσαν άνδρες τε και γυναίκες, άμικτη βαρβαρισμών και ξένων λέξεων». Οι πρώτες ημέρες κύλησαν μέσα σε πανηγυρισμούς. Όμως με την εγκατάσταση των δημοσίων υπηρεσιών και την εφαρμογή των ελληνικών νόμων αρχίζουν να δημιουργούνται οι πρώτες προστριβές. «Το στάδιον των διαχύσεων παρήλθε και η πραγματικότης απέδειξε ότι και πάλιν ιερεμιάδες μάς κατασκευάζονται», τηλεγραφεί από τη Λάρισα στην εφημερίδα «Αιών» ο ανταποκριτής της. Συνηθισμένοι οι ντόπιοι σε έναν άλλο τρόπο ζωής δυσκολεύονται να προσαρμοστούν στις νέες συνθήκες και αρνούνται να υπακούουν στις αρχές, με αποτέλεσμα «να ξυλίζονται, φυλακίζονται και υβρίζονται ως παραβάται δήθεν αστυνομικών διατάξεων». Τη δυσφορία τους επέτεινε και η συμπεριφορά της ελληνικής κυβέρνησης, η οποία στην προσπάθεια της να προσελκύσει, για λόγους ψηφοθηρικούς κυρίως, τους εναπομείναντες στη Θεσσαλία Οθωμανούς, άρχισε να τους απονέμει τίτλους και παράσημα.

ΠΡΟΣΔΟΚΙΕΣ ΚΑΙ ΔΙΑΨΕΥΣΕΙΣ

Όμως την μεγαλύτερη απογοήτευση τη δοκίμασαν οι Θεσσαλοί αγρότες. Καθηλωμένοι επί αιώνες στα τσιφλίκια των Τούρκων γαιοκτημόνων, πίστευαν πως μετά την ένωση τα κτήματα θα περνούσαν στα χέρια τους. Οι ελπίδες τους δεν άργησαν να διαψευστούν. Ήδη από το 1839, το τουρκικό Δημόσιο, δημεύοντας τα κτήματα του Αλή πασά στη Θεσσαλία, είχε αρχίσει να τα εκποιεί, ενώ αμέσως μετά την υπογραφή της Συνθήκης του Βερολίνου, που παραχωρούσε τη Θεσσαλία στην Ελλάδα, οι Τούρκοι τσιφλικάδες και οι μικροκτηματίες Κονιάρηδες έσπευσαν να πουλήσουν τη γη τους. «Ήτο τηλικαύτη η ζήτησις ώστε αντί να υποτιμηθώσιν, ως ηλπίζετο, αι γαίαι υπερετιμήθησαν απιστεύτως» (Σοφοκλής Τριανταφυλλίδης). Βαθύπλουτοι Έλληνες της Διασποράς, ο Χριστάκης Ζωγράφος, ο Ευάγγελος Ζάππας, ο Στεφάνοβιτς, ο Μπαλτατζής και πολλοί άλλοι, αγόρασαν στη Θεσσαλία τεράστιες εκτάσεις γης. Οι ιδιοκτησίες αυτές αποτελούσαν το 50-64% των καλλιεργούμενων εκτάσεων και εργάζονταν σε αυτές το 50% περίπου του αγροτικού πληθυσμού της Θεσσαλίας. Την επιχειρηματική δραστηριότητα των πλουσίων ομογενών κάλυψε απολύτως η ελληνική κυβέρνηση. Επιζητώντας την εισροή ξένων κεφαλαίων στην Ελλάδα, ο πρωθυπουργός Χαρίλαος Τρικούπης εξήγησε με σαφήνεια στη Βουλή πως «εάν επιβάλωμεν την διανομήν των κτημάτων εις τους καλλιεργητάς, όπως μου το ζητείτε, θα εκδιώξωμεν εξ Ελλάδος το χρήμα των Ελλήνων του εξωτερικού», και πρότεινε, «η κατάστασις να παραμείνη ως έχει διότι τούτο απαιτούν τα γενικώτερα συμφέροντα της χωράς μας»...... ☞ anemourion

Πιο πολλά σε: http://www.imerodromos.gr/kileler/

https://anemourion.blogspot.gr/2016/06/20-1900-1910.html